7 rekomendacji na rzecz dobrego prawa

Przeczytaj także: (Nad) produkcja prawa zwolniła, ale nadal przytłacza firmy

Zestawienie rekomendacji na rzecz dobrego prawa opracowano przy okazji prac nad programem gospodarczym dla Polski. Jej autorzy postulują m.in., aby warunkiem legalności aktu prawnego były każdorazowe konsultacje, bez względu na podmiot, który wystąpił z inicjatywą ustawodawczą. FPP i CALPE wskazują również, że nowelizacje powinny być kumulowane w cyklach rocznych, a docelowo powinno pojawić się jedno urzędowe źródło informacji o aktach prawnych. Miałoby ono łączyć funkcje ułatwiające przeszukiwanie oraz aktualizację przepisów.

Wspomniany powyżej program gospodarczy dla Polski autorstwa FPP i CALPE zakłada wpływ na saldo sektora finansów publicznych na poziomie +4,6 mld zł rocznie, w tym wzrost dochodów i sięgające kwoty 13,7 mld zł ograniczenie wydatków.

„Niepewność i niestabilność prawa to największa bariera rozwoju gospodarczego, a jakość prawa ma podstawowe znaczenie dla skuteczności realizacji polityk publicznych. W Polsce pole do ograniczenia liczby i podniesienia jakości nowo przyjmowanych przepisów jest bardzo duże. Proces legislacyjny powinien obejmować szczegółowe i – w miarę możliwości – ustandaryzowane metody oceny projektowanych rozwiązań, podczas gdy interwencja legislacyjna powinna być ostatecznością. Należy przyjąć uporządkowany sposób decydowania o podjęciu interwencji legislacyjnej, który jest wyczerpująco odzwierciedlony w dokumencie poprzedzającym podjęcie prac legislacyjnych” – mówi Marek Kowalski, przewodniczący Federacji Przedsiębiorców Polskich, prezes Centrum Analiz Legislacyjnych i Polityki Ekonomicznej (CALPE).

„Tzw. projekty pilne powinny zawsze mieć ograniczony czas obowiązywania, warto też wprowadzić obowiązek szczegółowego uzasadniania poprawek zgłaszanych w toku procesu legislacyjnego w parlamencie i aktualizowania uzasadnień. Dodatkowo postulujemy wprowadzenie przeglądów prawa, które powinny wynikać z decyzji o wysokiej randze – co najmniej uchwały Rady Ministrów. Co do zasady, nowelizacje powinny być wynikiem tylko przeglądu wcześniej przyjętych przepisów. Wyjątki powinny być nieliczne – tylko gdy jest naprawdę pilna potrzeba – ale wtedy powinny mieć charakter okresowy, epizodyczny. Trzeba również wzmocnić rolę koordynatora OSR w procesie stanowienia prawa. W tym celu należałoby powołać niepolityczne, niezależne ciało oceniające OSR-y przygotowywane przez projektodawców aktów prawnych, w szczególności przez rząd” – wskazuje Grzegorz Lang, ekspert Centrum Analiz Legislacyjnych i Polityki Ekonomicznej (CALPE).

Wśród głównych wad przyjmowanego prawa, które mają swoje źródło w obecnym procesie i strukturach jego stanowienia, należy wymienić:

• nadmierną zmienność przepisów, w tym notorycznie zbyt krótkie okresy na przygotowanie się adresatów do nowych przepisów (vacatio legis)
• zbyt pobieżne uzasadnienia (w tym ustosunkowywanie się do uwag partnerów społecznych) i oceny skutków społeczno-gospodarczych
• często trudne do jasnego określenia relacje między regulacjami różnych aktów prawnych
• niedostateczną jakość językową i nadmierne skomplikowanie brzmienia nowych przepisów
• zastępowanie, bez wyraźnego powodu, dotychczasowych przepisów nowymi, o tej samej wartości normatywnej