To, ile zarabiamy, liczy się zawsze. Nawet w najlepszych miejscach pracy

Przeczytaj także: Najlepsze Międzynarodowe Miejsca Pracy na Świecie 2019

Gdybyś mógł/mogła zmienić jedną rzecz w firmie, aby uczynić ją lepszym miejscem pracy, to co by to było? . Tak dokładnie brzmiało wspomniane we wstępie pytanie, które skierowano zarówno do pracowników firm wyróżnionych przez Great Place to Work, jak i do tych, którzy pracodawcy nie zakwalifikowali się do czołówki najlepszych. Zdecydowało się na nie odpowiedzieć 82 935 badanych pracowników, którzy reprezentowali 16 krajów naszego kontynentu, w tym również Polskę. Od Polaków pochodziło blisko 6 300 opinii.

Jak się okazało, niemal co piąta z udzielonych odpowiedzi (18%) dotyczyła kwestii wynagrodzenia. To, ile zarabiamy, okazało się bezapelacyjnym tematem numer jeden. Co ciekawe, wątek wynagrodzeń był równie popularny wśród osób zatrudnionych w firmach wyróżnionych przez Great Place to Work®, jak i wśród pracowników firm niewyróżnionych (różnica wynosiła mniej niż 1%).

Polska zajęła pierwsze miejsce w statystykach, gdy analiza dotyczyła wszystkich przebadanych firm. Wynagrodzenia pojawiły się w 27% odpowiedzi udzielonych w Polsce (o 9% więcej niż wyniosła średnia europejska). Za Polską znalazła się Irlandia (25%), Wielka Brytania (23%) i Turcja (23%). Okazaliśmy się też niekwestionowanym liderem, gdy chodzi o statystyki dotyczące wypowiedzi pracowników firm niewyróżnionych na listach. W przypadku Polski aż 31% wypowiedzi pracowników dotyczyło tego, ile zarabiamy. Znacznie rzadziej tę tematykę poruszali Turcy (24%), Irlanczycy (23%) oraz Niemcy (21%). Inne jednak wyniki dały analizy wypowiedzi pracowników zatrudnionych w firmach wyróżnionych, a więc w Najlepszych Miejscach Pracy – liderem okazała się Irlandia (ze swoimi krytycznymi komentarzami na poziomie 25%), po której uplasowała się Wielka Brytania (24%), a dopiero za nią ex aequo Francja i Polska (22%).

O ile jednak w przypadku firm niewyróżnionych w rankingu Great Place to Work poruszanie tematyki wynagrodzenia nie jest zaskakujące, to jednocześnie zastanawiać może popularność tego zagadnienia wśród pracowników firm zaliczanych do grona Najlepszych Miejsc Pracy. Jednak dokładniejsza analiza treści wypowiedzi pracowników pokazuje, że niezadowolenie z wynagrodzenia może oznaczać wiele różnych rzeczy – niezadowolenie z: braku podwyżek, stosunku wynagrodzenia do wykonywanej pracy, nierówności płacowych wewnątrz firmy czy systemu premiowego. W przypadku Najlepszych Miejsc Pracy niezadowolenie dotyczyło przede wszystkim systemu premiowego, a w przypadku pozostałych firm – braku podwyżek. W każdym przypadku może ostatecznie chodzić o percepcję poziomu własnego wynagrodzenia pracownika.

Można zastanawiać się, czy częstość spontanicznie wyrażanego niezadowolenia z tego, ile zarabiamy (18% dla średniej europejskiej, 31% dla Polski w przypadku firm niekwalifikujących się do wyróżnienia), to dużo. Można by wręcz wnioskować, że większość pracowników jest pewnie zadowolona. Byłby to jednak wniosek nieuprawniony, ponieważ brak swobodnego komentarza w sprawie wynagrodzenia nie jest równoznaczny z zadowoleniem. W przeprowadzonych ankietach proszono pracowników o ustosunkowanie się do kilkudziesięciu różnych kwestii, w tym do stwierdzenia Pracownicy otrzymują uczciwe wynagrodzenie za swoją pracę. W przypadku 125 Najlepszych Miejsc Pracy w Europie średnio 78% pracowników dało odpowiedź pozytywną (do 100% brakuje przecież jeszcze 22%), a w przypadku 29 Najlepszych Miejsc Pracy w Polsce średni odsetek takich odpowiedzi wyniósł 69%. Warto tu także przytoczyć inne dane z Polski – w niewyróżnionych firmach już tylko 42% pracowników oceniło poziom wynagrodzenia pozytywnie, a w ogólnopolskim sondażu, który jest odrębnym badaniem przeprowadzanym co roku w Polsce i obejmującym najszerszy przekrój firm, odsetek wyniósł 35%.

Polska niechlubnie wybija się ponad średnią europejską, a jak to bywa w przypadku średnich, można też wskazać drugi kraniec, a więc kraje większej „szczęśliwości”. Jeśli zatem odwoływać się do swobodnych wypowiedzi pracowników z Europy, np. przy ewentualnych decyzjach dotyczących emigracji zarobkowej, to warto stawiać na takie destynacje, jak Holandia czy Norwegia, gdzie tylko 7% wszystkich badanych pracowników zwracało w swoich swobodnych wypowiedziach uwagę na wynagrodzenia, a w niewyróżnionych firmach odsetek w obu krajach wyniósł już tylko 5% (!). Co jednak ciekawe, ocena poziomu wynagrodzenia w firmach wyróżnionych w tych krajach, wyrażona w ankiecie przy stwierdzeniu Pracownicy otrzymują uczciwe wynagrodzenie za swoją pracę, była bardzo zbliżona do ocen pracowników Najlepszych Miejsc Pracy w Polsce (Holandia 72%, Norwegia 68%, Polska 69%). Najwyraźniej pracowników w Holandii czy Norwegii bardziej trapi coś innego niż wynagrodzenia, a może system wynagradzania jest postrzegany w tamtych krajach jako bardziej sprawiedliwy.

Za Najlepszymi Miejscami Pracy, gdzie pracownicy i tak mają zastrzeżenia do otrzymywanego wynagrodzenia, pozostaje długi ogon firm niewyróżnionych z pracownikami mniej zadowolonymi lub wręcz niezadowolonymi. Powodem nasilonych narzekań pracowników w Polsce zapewne jest niezadowalający poziom wynagrodzeń ogromnej rzeszy zatrudnionych w kraju, gdzie obecnie płaca minimalna wynosi ok. 525 euro brutto miesięcznie. Wiadomo, że koszty życia w Polsce są inne niż w Holandii czy Norwegii, ale, jakiej miarki byśmy nie przyłożyli, za tę minimalną płacę w Polsce nie jest łatwo przeżyć. Takie niesprawiedliwości systemu płacowego, jak np. nierówności wynagrodzeń wewnątrz firmy, mogą tylko pogłębiać rozgoryczenie.