Innowacje i B+R. Nie będzie sukcesu bez finansowania z zewnątrz?

Przeczytaj także: Ulga B+R: skorzystało 43% firm, chociaż nie brakuje problemów

Wprawdzie dobre nastroje przedsiębiorców powinny napawać optymizmem, to jednak wiele wskazuje na to, że na ten ostatni jest po prostu zbyt wcześnie - pisze Ayming. Wystarczy wziąć pod uwagę chociażby to, że rządy większości krajów nie są w stanie osiągnąć zakładanych celów w zakresie zwiększenia poziomu wydatków na B+R. Popatrzmy na statystyki.

Według celów założonych w unijnej strategii „Europa 2020”, wartość tegorocznych inwestycji w badania i rozwój powinna wynieść 3 proc. PKB Unii Europejskiej. Zrealizowanie tego celu może okazać się bardzo trudne. Tym bardziej, że w minionym roku podobny udało się spełnić zaledwie trzem gospodarkom. Były to: Szwecja (3,4 proc. rodzimego PKB), Austria (3,16 proc.) i Dania (3,05 proc.). W Polsce wydatki na działalność badawczo-rozwojową stanowiły z kolei równowartość 1,03 proc. PKB, wobec założonego 1,7 proc. Jak zatem widać, do zrobienia pozostało jeszcze bardzo wiele, chociaż przedstawiciele biznesu ze swojej działalności B+R są najwyraźniej zadowoleni.

Samozadowolenie biznesu

Ankietowani, zapytani o to, czy podejmują wystarczająco dużo działań z zakresu B+R i innowacyjności, wykazują niemal jednomyślne samozadowolenie. 83 proc. z nich jest usatysfakcjonowana swoją aktywnością w tym zakresie. Wśród respondentów z Polski i Belgii aż 92 proc. wyraża zadowolenie z intensywności prowadzonych działań badawczo-rozwojowych. Większymi optymistami są tyko przedsiębiorcy z Włoch, wśród których aż 96 proc. jest zdania, że ich potencjał B+R jest w pełni wykorzystywany.

Na drugim biegunie znajdują się przedstawiciele firm z Wielkiej Brytanii, USA i Francji. Tylko 68 proc. z nich jest zadowolonych ze swoich obecnych działań w obszarze innowacji oraz badań i rozwoju. Na taki wynik wpływ może mieć presja wywierana przez lokalne rządy, aby zintensyfikować działania B+R rodzimych firm. Na co dzień konkurują one z gospodarkami krajów azjatyckich, które rozwijają się szybciej niż zachodnie
i prowadzą dynamiczną ekspansję na kolejne rynki.

– Poziom samozadowolenia firm powinien skłaniać do refleksji. Moim zdaniem nie ma czegoś takiego, jak „wystarczająco dużo” B+R. Rządy zdają sobie z tego sprawę, ale firmy również muszą to zrozumieć, jeśli nasze gospodarki i społeczeństwa mają rozwijać się w tempie, na jakie liczymy. Jak wskazują dane ekonomiczne, większość firm nie podejmuje wystarczających działań B+R, ponieważ rządowe cele wydatkowe nie są wykorzystywane, w szczególności w Europie. Mamy do czynienia z ewidentnym rozdźwiękiem pomiędzy tym, czego oczekują rządy, a opinią osób działających w obszarze innowacji – komentuje Mark Smith, Partner w Ayming Wielka Brytania i Irlandia.

Potencjał a realizacja działalności w obszarze B+R i innowacji

Choć wiele firm ocenia swój poziom aktywności w obszarze B+R jako „wystarczający”, w rzeczywistości mało które przedsiębiorstwa w pełni realizują swój potencjał. Najbardziej krytycznie do swoich osiągnięć podchodzą przedstawiciele firm z branży farmaceutycznej i ochrony zdrowia, wśród których zaledwie 70 proc. uważa, że ich poziom aktywności w obszarze B+R i innowacji jest wystarczający.

– Firmy z branży farmaceutycznej i ochrony zdrowia potrzebują ciągłego rozwijania i usprawniania produktów, a ich działalność jest mocno uzależniona od prowadzonych prac badawczo-rozwojowych, co z pewnością wpływa na ocenę tej aktywności przez badanych. Dla porównania, dobra konsumpcyjne, takie jak produkty spożywcze, luksusowa odzież czy obuwie, wymagają mniej intensywnych działań B+R. W ich przypadku kluczowe jest ciągłe zapewnianie wysokiej jakości, a nie inwestowanie w innowacyjne rozwiązania – stwierdza Magdalena Burzyńska, Dyrektor Zarządzający Ayming Polska.

Większy budżet na B+R, ale bez wsparcia z zewnątrz

Budujący jest fakt, że aż 91 proc. respondentów posiada w swojej organizacji wydzielony budżet na działania B+R. Co piąta firma przeznacza na ten cel ponad 3 proc. rocznego przychodu, a co czwarta – mniej niż 1 proc. Biorąc pod uwagę przyszłe prognozy budżetowe, firmy po raz kolejny wykazują optymizm. 75 proc. z nich spodziewa się podwyżki budżetów przeznaczanych na projekty innowacyjne w ciągu najbliższych trzech lat. Co ciekawe, co czwarty przedstawiciel kadry zarządzającej i właściciel firmy przewiduje znaczny wzrost budżetu.

Obecnie przedsiębiorcy mają kilka możliwości finansowania działalności badawczo-rozwojowej. Najpopularniejszym źródłem finansowania pozostają własne zasoby przedsiębiorstwa – korzysta z nich 49 proc. ankietowanych. Jest to o tyle zaskakujące, że większość rządów oferuje ulgi podatkowe i dotacje zachęcające do wprowadzania innowacji. Jednak ich potencjał wciąż nie jest wykorzystywany – stosuje je mniej niż połowa respondentów. W przypadku ankietowanych z Polski aż 56 proc. z nich rozwija innowacje na bazie wewnętrznych budżetów, 40 proc. korzysta z unijnych dotacji, a zaledwie 12 proc. – z odliczeń podatkowych w ramach ulgi B+R.

– W Polsce dostępny jest szeroki wachlarz form wsparcia dla przedsiębiorców prowadzących działania B+R. Do wyboru są m.in. ulgi podatkowe (ulga B+R, IP Box, ulga dla twórców), dotacje unijne czy program Horyzont 2020. Każda firma może wybrać dla siebie najbardziej optymalne rozwiązanie w zależności od tego, na jakim etapie rozwoju się znajduje. Istotna jest świadomość istnienia zewnętrznych form wsparcia finansowego i nieograniczanie się jedynie do wewnętrznych budżetów na innowacje – dodaje Agnieszka Hrynkiewicz-Sudnik, Dyrektor Obszaru Podatków i Innowacji w Ayming Polska.

Ulga B+R do wypromowania

W Polsce najbardziej przystępną i atrakcyjną formą wspierania projektów innowacyjnych jest ulga badawczo-rozwojowa. Mimo to wciąż poziom jej wykorzystania pozostaje niezadowalający. Skalę niewykorzystanego potencjału dobrze obrazują ostatnie dane Ministerstwa Finansów, które podało, że 1844 płatników PIT i CIT rozliczyło ulgę B+R w 2018 roku. Choć trend jest wyraźnie rosnący, ponieważ rok wcześniej skorzystało z niej 1090 podatników, to wciąż nie osiągnięto planu budżetowego.

– Należy pamiętać, że ulga B+R obowiązuje w Polsce dopiero od 2016 roku i wciąż wielu przedsiębiorców nie zna mechanizmu jej działania. Dlatego kluczowe jest dalsze promowanie tej preferencji podatkowej i podkreślanie korzyści finansowych, które z niej płyną. Dla przykładu, jeśli podatnik ponosi koszty kwalifikowane w wysokości 400 tys. zł, przy stawce CIT 19 proc. może uzyskać aż 76 tys. zł odliczenia za rok podatkowy 2019 – tłumaczy Marek Dalka, Manager Działu Innowacji, Ulg i Dotacji w Ayming Polska.

Informacje o badaniu
Raport powstał na podstawie szczegółowej ankiety przeprowadzonej w drugiej połowie 2019 r. wśród 300 ankietowanych – CFO, kadry zarządzającej, właścicieli firm i ekspertów B+R – w 12 krajach: w Belgii, Kanadzie, Czechach, Francji, Irlandii, Włoszech, Polsce, Portugalii, Słowacji, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii i w Stanach Zjednoczonych. Raport został uzupełniony o pogłębioną analizę wyników przeprowadzoną przez ekspertów Ayming ze wszystkich wymienionych krajów.