Polski eksport żywności 8 proc. w dół. Dawno nie widział takiego kryzysu

Przeczytaj także: Wojna w Ukrainie. Czy polscy eksporterzy zastąpią dostawców z Rosji i Białorusi?

Szacunki MFW wskazują, że tegoroczny, światowy PKB spadnie o 3 proc. Jeszcze większe spadki czekać mają jednak PKB ważony udziałami krajów w polskim eksporcie (6 proc.) oraz PKB ważony udziałami krajów w polskim eksporcie żywności (7 proc.).

Jak jednak podkreśla Santander Bank Polska, rozkład ryzyka jest asymetryczny. W praktyce oznacza to, że mamy większe szanse na to, że ostateczny wynik okaże się gorszy niż lepszy. W efekcie polski eksport żywności może stanąć oko w oko z największym pogorszeniem od czasu naszego wstąpienia do UE.

Do tej pory rodzimi producenci żywności charakteryzowali się dość sporą odpornością na zawirowania makroekonomiczne. Dziś jednak wystawieni są na prawdziwą próbę – ankiety zrealizowane przez GUS dowodzą, że spadek zamówień, z którym się mierzą, nie miał swojego precedensu na przestrzeni ostatnich dwóch dekad.

W kwietniu br. wśród ankietowanych przedsiębiorstw spożywczych, odsetek firm raportujących spadek sprzedaży zagranicznej był wyższy o 27 p.p. od raportujących wzrost. Z kolei w maju ta różnica zwiększyła się do 36 p.p.

- Branża spożywcza przyzwyczaiła nas do pobijania kolejnych rekordów w zakresie wzrostu exportu r/r. Obecna sytuacja jest bezprecedensowa i niepodobna do poprzednich. Na kanwie tej wyjątkowości, z jaką się mierzymy oraz na bazie doświadczeń z poprzednich kryzysów, z których branża wychodziła obronną ręką, sądzę, że nawet wysoki spadek zostanie szybko odrobiony – komentuje Renata Dutkiewicz, dyrektor ds. sektora spożywczego w Santander Bank Polska.

Bardzo możliwe, że tak głęboki spadek w ocenie popytu zagranicznego jest w części efektem ogólnego spadku nastrojów, który wystąpił w warunkach kwarantanny społecznej. Ale nie ulega wątpliwości, że pandemia ma realny negatywny wpływ na prowadzony biznes.

- Co istotne, sytuacja jest zróżnicowana w zależności od sektorów branży spożywczej w jakich działają nasi przedsiębiorcy oraz w jakim stopniu ich sprzedaż jest zdywersyfikowana. Mam tu na myśli na przykład udział sprzedaży do sektora HoReCa. W tym przypadku, w związku z ograniczeniem funkcjonowania tej branży w Unii Europejskiej, nastąpił silny spadek sprzedaży eksportowej z Polski. Zamknięte rynki w Niemczech, Francji, Włoszech, UK zastopowały sprzedaż, a część firm do tej pory ma zapasy niesprzedanych towarów na te rynki – zauważa Renata Dutkiewicz.

2 scenariusze dla gospodarki

Eksperci podkreślają, że opisanie zachowania gospodarki w czasie trwania epidemii jest trudniejsze niż zwykle. Najbardziej prawdopodobne są 2 scenariusze:

1. Duża fala epidemii nie wróci, ale środki ostrożnościowe jeszcze przez 2-3 kwartały po epidemii będą tłumiły wzrost gospodarczy. Czas potrzebny do przywrócenia produkcji też będzie dłuższy niż kwartał.
2. Fala epidemii powróci jesienią i wywoła konieczność wprowadzania kolejnych „lockdown’ów”. Potem gospodarka zacznie powoli wracać do normalnej ścieżki, ale szkody wywołane epidemią nie prędko da się naprawić – ścieżka PKB będzie długo poniżej normy.

Polski eksport żywności ma jednak szansę na sukces

Polska branża spożywcza ma silne fundamenty oraz posiada wiele atutów, aby odbudowywać sprzedaż za granicę.
Od momentu wejścia do Unii Europejskiej eksport artykułów rolno-spożywczych z Polski wzrósł ponad pięciokrotnie (o 450 proc.). Udział sektora żywności w całym polskim eksporcie zwiększył się dzięki temu z 8,6 proc. do 13,3 proc. i jest znacznie wyższy niż średnia dla wszystkich krajów UE (10 proc.).

Dziś Polska jest 17. eksporterem żywności na świecie. Tempo ekspansji, obserwowane w ostatnich latach, wskazuje, że do 2030 r. Polska powinna wejść do grupy dziesięciu największych eksporterów. Jest to tym bardziej prawdopodobne, że kraj posiada w tej dziedzinie istotne przewagi konkurencyjne – dobre warunki, solidne firmy, utarte szlaki handlowe, wciąż atrakcyjne koszty pracy. Sukces jest nadal możliwy, jeżeli tylko obecny kryzys nie zaburzy trwale handlu międzynarodowego.