Kreatywność i kapitał intelektualny napędzają 1/6 polskiej gospodarki

Przeczytaj także: Sektor kultury i kreatywny: jaką rolę pełni w gospodarce?

Jak czytamy w komunikacie z raportu raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego „Rola gospodarki kreatywnej w Polsce”, gospodarka kreatywna stanowi dynamicznie rosnący element polskiej gospodarki. Jej udział w całkowitej wartości dodanej tworzonej w Polsce wzrósł z 4 proc. w 2010 r. do 6,3 proc. w 2018 r. – to o ponad połowę więcej w mniej niż dekadę. Dla porównania gospodarka kreatywna tworzy prawie czterokrotnie wyższą wartość dodaną niż wartość dodana w produkcji pojazdów samochodowych, a podobną jak cała sekcja transportu i magazynowania.

Na pełny obraz gospodarki kreatywnej wpływają trzy składowe: przemysły kreatywne (m.in. firmy architektoniczne, doradcze, badawcze, marketingowe oraz biura projektowe), sektor cyfrowy (usługi informatyczne) oraz sektor kultury. Podczas gdy przemysły kreatywne odpowiadają w Polsce za około połowę całej gospodarki kreatywnej, jej najszybciej rozwijającą się część stanowi sektor cyfrowy.

- W latach 2010-2018 średnioroczny wzrost wartości dodanej w tym sektorze wyniósł prawie 17 proc. Ponadto to właśnie w tym sektorze występuje najwyższe przeciętne wynagrodzenie w gospodarce kreatywnej na poziomie 7369 PLN brutto – tłumaczy Jakub Sawulski, kierownik zespołu makroekonomii Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

Najmniejszą, ale wciąż istotną część gospodarki kreatywnej stanowi sektor kultury, w którym mieści się m.in. produkcja filmów i programów telewizyjnych czy działalność twórcza związana z kulturą i rozrywką. W 2018 r. sektor ten odpowiadał za 13,5 mld PLN, co stanowiło 11,6 proc. wartości dodanej gospodarki kreatywnej oraz 0,73 proc. wartości dodanej w całej gospodarce.

- Sektor ten ma nieco inny charakter od przemysłów kreatywnych czy sektora cyfrowego, ponieważ wytwarza i dystrybuuje dobra i usługi, które bezpośrednio wykorzystują bądź przekazują treści kultury, a nie tylko konsumują zasoby kulturowe w sposób pośredni – wyjaśnia Jakub Sawulski.

Kreatywność winduje wynagrodzenia

Przedsiębiorstwa należące do gospodarki kreatywnej i zatrudniające powyżej 9 pracowników deklarowały w 2018 r. przeciętne wynagrodzenie na poziomie 6351 PLN brutto – to o 32 proc. więcej niż średnie wynagrodzenie w całym sektorze małych, średnich i dużych przedsiębiorstw. Najwięcej zarabiano w sektorze cyfrowym (7369 PLN brutto), a najmniej w sektorze kultury (5629 PLN brutto). Pomiędzy nimi uplasowały się przemysły kreatywne z przeciętną płacą wynoszącą 5933 PLN brutto.

W latach 2010-2018 wzrost wynagrodzeń w gospodarce kreatywnej był porównywalny do pozostałych sektorów gospodarki. W konsekwencji relacja między średnim wynagrodzeniem w gospodarce kreatywnej a średnim wynagrodzeniem ogółem utrzymywała się na podobnym poziomie – od 130 do 135 proc. – w całym badanym okresie.

Rośnie udział Polski w handlu towarami i usługami kreatywnymi w UE

W 2015 r. udział Polski w całkowitym handlu towarami i usługami kreatywnymi na terenie Unii Europejskiej wyniósł 3,5 proc. i był ponad dwukrotnie wyższy niż tuż po przystąpieniu Polski do UE (w 2005 r. wyniósł 1,6 proc.). Również udział eksportu gospodarki kreatywnej w eksporcie ogółem w Polsce jest wysoki na tle innych państw UE. W 2015 r. wyniósł 6,8 proc. wobec 6,4 proc. średnio w UE. Pod tym względem Polska wyprzedza większość państw Europy Środkowo-Wschodniej. Co więcej, saldo handlu zagranicznego gospodarki kreatywnej jest wyraźnie dodatnie – w 2018 r. eksport był o 9,5 mld USD większy niż import.

Można przewidywać, że w kolejnych dekadach znaczenie gospodarki kreatywnej w rozwoju gospodarczym będzie rosło. Proces ten może przyspieszyć po kryzysie wywołanym epidemią COVID-19, bo głębokie kryzysy zazwyczaj zmieniają reguły gry w gospodarce, a dodatkowo charakter obecnego sprawia, że szczególnie istotny impuls do rozwoju może otrzymać sektor cyfrowy – mówi Jakub Sawulski.