Inwestycje zagraniczne pod kontrolą UOKiK. Zmiany od 24 lipca br.

Przeczytaj także: Świadczenie postojowe: ministerstwo wyjaśnia wątpliwości

Dodatkowe uprawnienia UOKiK w zakresie kontroli inwestycji zagranicznych mają związek z sytuacją powstałą w wyniku pandemii i ryzykiem przejęcia ważnych dla naszego kraju spółek. Podobne rozwiązania niedawno wprowadzono w Niemczech.

Jak podkreśla Prezes UOKiK, Tomasz Chróstny, myślą przyświecającą ustawodawcy podczas tworzenia regulacji w omawianym zakresie jest ochrona polskich przedsiębiorstw, a nie blokowanie istotnych dla naszego kraju inwestycji zagranicznych.

- Większość decyzji będzie wydawanych w czasie krótszym niż 30 dni, z zapewnieniem pełnej niezależności organu. Opublikowane wyjaśnienia ułatwią przedsiębiorcom złożenie wniosku o zgodę na transakcję – dodaje Prezes UOKiK.

UOKiK opublikował dokument, w którym wyjaśniono, jak potencjalni inwestorzy powinni zgłosić transakcję. Kto ma obowiązek zgłoszenia transakcji, w jakich przypadkach i w jakim terminie? Jakie dokumenty należy złożyć, w jaki sposób będzie przebiegało postępowanie? Jakie sankcje grożą, za co i kto je nakłada? To tylko niektóre pytania, na które odpowiada publikacja UOKiK.

Kto jest beneficjentem ochrony inwestycji?

W myśl nowych przepisów ustawy o ochronie inwestycji, Prezes UOKiK będzie mógł chronić działalność mających siedzibę w Polsce przedsiębiorstw, których działalność związana jest z:

• energią elektryczną, gazem, paliwami, telekomunikacją, przetwórstwem żywności, produkcją leków, chemikaliów i nawozów, materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami technologii o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym;
• tworzeniem oprogramowania wykorzystywanego w usługach podstawowych dla społeczeństwa, takich jak: energia, paliwa, zaopatrzenie w wodę, zaopatrzenie w gotówkę, płatności kartą, szpitale, sprzedaż leków na receptę, transport oraz zaopatrzenie w żywność.

Dodatkowo, bez względu na rodzaj i branżę, ochroną ostaną objęte spółki publiczne.

Jakie inwestycje zagraniczne podlegać będą zgłoszeniu do UOKiK?

Obowiązek zgłoszenia do UOKiK dotyczył będzie inwestycji skutkujących nabyciem, osiągnięciem znaczącego uczestnictwa lub nabyciem dominacji dokonywanych przez podmioty z siedzibą lub obywatelstwem (dla osób fizycznych) poza krajem członkowskim Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) oraz Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).

Dwie fazy postępowania

Jak czytamy w komunikacie UOKiK, postępowanie ma być podzielone na dwie fazy, podobnie jak w przypadku spraw dotyczących kontroli koncentracji. Pierwszym etapem będzie wstępne postępowanie sprawdzające, które ma służyć rozdzieleniu spraw na proste i niewymagające dalszych czynności kontrolnych od bardziej skomplikowanych. Ta faza ma trwać maksymalnie do 30 dni. Zgodnie z przewidywaniami większość rozpatrywanych transakcji będzie kończyła się na tym etapie. W takich przypadkach Prezes UOKiK będzie wydawał decyzję o braku sprzeciwu. Urząd będzie dążył do jak najszybszego kończenia spraw, które nie budzą wątpliwości. W celu sprawniejszego rozpatrywania takich przypadków - jeżeli dana transakcja będzie również podlegała zgłoszeniu Prezesowi UOKiK na podstawie przepisów o kontroli koncentracji, wówczas obie sprawy prowadził będzie ten sam pracownik.

Do właściwego postępowania kontrolnego (faza druga) będą kierowane wyłącznie nieliczne, szczególne sprawy, które mogą powodować poważne zagrożenie dla porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego. Wyjaśnienia precyzują, że dotyczyć to będzie sytuacji, gdzie dla przedsiębiorstwa istotnego z punktu widzenia interesu publicznego istnieje np. ryzyko wyprowadzenia produkcji za granicę, zamknięcia zakładu, wyprowadzenia technologii lub zagrożenia w inny sposób działalności prowadzonej przez ten podmiot. Ten etap postępowania ma trwać maksymalnie 120 dni.

Sankcje

Osiągnięcie lub nabycie znaczącego uczestnictwa czy dominacji w przedsiębiorstwie podlegającym ochronie bez złożenia zawiadomienia lub pomimo sprzeciwu Prezesa UOKiK będzie nieważne z mocy prawa. Będzie groziła za to również kara grzywny w wysokości do 50 mln zł oraz kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 5 lat. Sankcje będą także mogły zostać orzeczone łącznie.

Opublikowane wyjaśnienia precyzują, że karę grzywny, pozbawienia wolności albo obie te kary może nałożyć wyłącznie sąd powszechny. Prezes UOKiK jako organ kontroli może natomiast wnioskować o nałożenie tych kar.