Amerykańskie inwestycje w Polsce: co zmieniła pandemia?

Przeczytaj także: Jest miejsce na amerykańskie inwestycje w Polsce

Dane KPMG i Amerykańskiej Izby Handlowej w Polsce wskazują, że działalność w naszym kraju prowadzi obecnie ponad 1,5 tys. firm z kapitałem amerykańskim. Zatrudnionych jest w nich około 267 tys. pracowników, a jeśli doliczyć do tego zatrudnienie pośrednie, liczba osób zatrudnionych w amerykańskich firmach w Polsce wzrośnie do nawet 309 tys. Tym samym, Stany Zjednoczone są drugim, najważniejszym inwestorem zagranicznym nad Wisłą.

Wybuch pandemii COVID-19 spowodował, że gospodarki na całym świecie stanęły przed zagrożeniem przerwania łańcuchów dostaw, spadku konsumpcji, zamrożenia wielu gałęzi przemysłu, a nawet wstrzymania produkcji. Skala recesji w obliczu drugiej fali epidemii z jaką obecnie mamy do czynienia pozostaje niewiadomą.

Okazuje się jednak, że pomimo wybuchu pandemii i ostrożnego podejścia do nowych inwestycji, większość amerykańskich firm działających w Polsce (66% wskazań) uważa, że w ciągu najbliższych 3 lat współpraca polsko-amerykańska będzie się rozwijała.

48% amerykańskich firm oczekuje większego wsparcia w związku z pandemią COVID-19

Blisko połowa (48% wskazań) ankietowanych amerykańskich firm obecnych na polskim rynku zadeklarowała, że w wyniku negatywnych skutków gospodarczych, jakie niesie ze sobą pandemia i trudnej sytuacji w jakiej się znalazły, oczekuje od administracji państwowej większego wsparcia prowadzonej działalności.

W lepszej sytuacji znajduje się 39% firm, których sytuacja finansowa nie wymagała ubiegania się o wsparcie finansowe. Pozytywnym sygnałem, świadczącym mimo wszystko o ograniczonym wpływie pandemii COVID-19 na działalność firm amerykańskich w Polsce, jest fakt, że 42% respondentów pomimo niesprzyjającej sytuacji gospodarczej związanej z pandemią nie musiało zmieniać swoich planów dot. rozwoju działalności w Polsce. W przypadku kolejnych 18% organizacji wprowadzone zmiany były mało istotne.

Zaledwie 9% firm amerykańskich przyznało, że w wyniku pandemii COVID-19 było zmuszonych w bardzo istotny sposób zmienić swoje plany dotyczące rozwoju w Polsce.

Cieszy nas odporność, jaką wykazały się firmy amerykańskie w obliczu pogarszającej się koniunktury. Choć część biznesu liczy na wsparcie, to jak widać, większość naszych firm radzi sobie na tyle dobrze, że nawet w tak trudnym czasie, jaki nastał, nie zrewidowały one swoich planów rozwoju. Świadczy to o sile tych przedsiębiorstw, ich wysokiej konkurencyjności oraz potencjale ekonomicznym, który służyć będzie powrotowi polskiej gospodarki na ścieżkę wzrostu. Odpowiedzi respondentów wskazują na pozytywny wynik barometru klimatu inwestycyjnego, czyli ogólnej oceny Polski dokonanej przez inwestorów amerykańskich – mówi Dorota Dąbrowska-Winterscheid, Dyrektor Zarządzająca w Amerykańskiej Izbie Handlowej w Polsce.

Zwiększenie mocy produkcyjnych najczęściej wskazywanym celem inwestycyjnym

Przed wybuchem pandemii COVID-19 40% firm amerykańskich działających w Polsce biorących udział w badaniu potwierdziło, że w ciągu najbliższych 3 lat zamierza zwiększyć zdolności produkcyjne, 20% zadeklarowało otwarcie nowego biura sprzedaży, a 11% stworzenie na terenie Polski nowego zakładu produkcyjnego. Zaledwie 16% respondentów przyznało, że ich firma nie planowała rozwijania obecnej w Polsce działalności w perspektywie najbliższych lat.

W wyniku wybuchu pandemii COVID-19 sytuacja uległa zmianie. Warto jednak zaznaczyć, że pomimo trwającej pandemii, zdecydowana większość firm podtrzymuje swoje plany rozwoju. W perspektywie najbliższych 3 lat 35% firm chce zwiększyć zdolności produkcyjne, 18% przedsiębiorstw planuje przejąć inną spółkę. Z kolei 14% respondentów ma w planach otwarcie nowego biura sprzedaży, a 8% wybudowanie nowej fabryki lub zakładu produkcyjnego. Od wybuchu pandemii COVID-19 o 4 p.p. do 20% wzrósł odsetek firm, które przyznały, że w ciągu 3 lat nie planują rozwijać nad Wisłą swojej obecnej działalności.

Chociaż wybuch pandemii COVID-19 spowodował konieczność weryfikacji posiadanych planów, to deklarowane przez amerykańskie firmy cele inwestycyjne w nadchodzących 3 latach są pozytywnym sygnałem, świadczącym o dalszym rozwoju współpracy polsko-amerykańskiej. Wraz z nimi zwiększy się zapotrzebowanie na nowych pracowników. Z badania wynika również, że firmy planują w nadchodzącym okresie podejmować większą liczbę działań proekologicznych, charytatywnych oraz CSR-owych podnosząc dzięki temu etyczne standardy prowadzenia biznesu – mówi Stacy Ligas, Senior Partner, CEO w KPMG w Polsce.

Pesymizm amerykańskich przedsiębiorców odnośnie przyszłych obciążeń fiskalnych

Na początku 2020 roku, przed wybuchem pandemii COVID-19, ponad połowa firm (53% wskazań) z kapitałem amerykańskim działających na polskim rynku wyrażała pesymizm w oczekiwaniach co do wzrostu gospodarczego w perspektywie najbliższych 3 lat. W tej grupie 48% respondentów uznało, że wzrost gospodarczy ulegnie pogorszeniu, a 5% wskazało na jego zdecydowane pogorszenie. Zaledwie 16% przedstawicieli amerykańskich firm w Polsce wyraziło przekonanie o poprawie wzrostu gospodarczego w ciągu nadchodzących 3 lat.

Wybuch pandemii zrewidował te prognozy tylko w zakresie oczekiwań co do spadku PKB. Obecnie podobny odsetek firm (52% wskazań) uważa, że wzrost gospodarczy w Polsce pogorszy się w perspektywie najbliższych 3 lat. W tej grupie wzrosła jednak liczba odpowiedzi prognozujących, że wzrost gospodarczy ulegnie zdecydowanemu pogorszeniu.

Podobnie pesymistyczne nastroje panują wśród firm amerykańskich w przypadku prognozowanego obciążenia fiskalnego dla przedsiębiorców – większość respondentów biorących udział w badaniu jest zgodna co do tego, że w ciągu najbliższych 3 lat obciążenia fiskalne przedsiębiorstw nie zmniejszą się.

Na początku 2020 roku 81% firm biorących udział w badaniu, uznało, że obciążenia fiskalne przedsiębiorstw będą jeszcze większe, co przełoży się na konieczność płacenia przez firmy wyższych danin. Obecnie już 84% przedsiębiorstw uważa, że w ciągu nadchodzących 3 lat pogorszy się (59% wskazań) lub zdecydowanie pogorszy (25% wskazań) klimat inwestycyjny w Polsce pod względem obciążeń fiskalnych przedsiębiorców.

Przewidywania co do wskaźników makro ekonomicznych nie pozostawiają złudzeń, że największe obawy co do najbliższej przyszłości i warunków dla prowadzenia działalności w Polsce budzą rosnące obciążenia fiskalne. Warto jednak odnotować, że nie zniechęca to nowych inwestorów zza oceanu do inwestowania w Polsce. W 2020 roku liczba projektów inwestycyjnych jest, według informacji Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu, podobna jak w latach ubiegłych. A więc nie tylko firmy już działające w Polsce, ale także nowi inwestorzy wiążą z polskim rynkiem swoje długoterminowe strategie rozwoju w oparciu o zasoby wysoko wykwalifikowanych pracowników, rozwinięte sieci powiązań kooperacyjnych w łańcuchach dostaw, a także konkurencyjne koszty pracy – mówi Dorota Dąbrowska-Winterscheid, Dyrektor Zarządzająca w Amerykańskiej Izbie Handlowej w Polsce.

Lepsza dostępność i rosnące kwalifikacje pracowników

Przed wybuchem pandemii COVID-19 blisko połowa ankietowanych firm prognozowała, że w perspektywie nadchodzących 3 lat, dostępność pracowników na polskim rynku ulegnie pogorszeniu, z czego 11% ankietowanych uważało, że pogorszenie dostępności pracowników będzie znaczące. 17% respondentów wyraziło przekonanie, że dostępność specjalistów ulegnie poprawie.

Wybuch pandemii spowodował jednak zmianę w tej kwestii. Obecnie zaledwie 1/4 firm spodziewa się gorszej dostępności pracowników w perspektywie najbliższych 3 lat. Blisko 4 na 10 przedstawicieli organizacji z amerykańskim kapitałem deklaruje, że ich zdaniem dostępność pracowników w nadchodzących latach będzie lepsza lub ulegnie zdecydowanej poprawie.

Innym elementem, który wpływa na atrakcyjność polskiego rynku pracy są kwalifikacje pracowników. Z odpowiedzi ankietowanych firm wynika, że wybuch pandemii może mieć pozytywny skutek w przypadku zdobywania odpowiednich kwalifikacji przez pracowników. Przed wybuchem COVID-19 30% respondentów uważało, że w ciągu 3 lat kwalifikacje pracowników ulegną poprawie lub zdecydowanej poprawie.

Obecnie odsetek firm wyrażających przekonanie o rosnących kwalifikacjach pracowników wzrósł o 15 p.p. do 45%.

Optymistyczne prognozy przedsiębiorców można również zauważyć w przypadku rozwoju e-usług w Polsce. Wraz z dynamicznym rozwojem technologii informatycznych, który w tym roku jest dodatkowo spotęgowany pandemią COVID-19, aż 85% firm amerykańskich prognozuje poprawę lub zdecydowaną poprawę w zakresie oferowanych e-usług w Polsce w ciągu najbliższych 3 lat. Wydaję się, że jest to jeden z niewielu obszarów, któremu pandemia COVID-19, nie tylko nie przeszkodzi w planowanym wzroście, ale zdecydowanie ten wzrost przyspieszy – mówi Stacy Ligas, Senior Partner, CEO w KPMG w Polsce.

O RAPORCIE:
Pierwsza tura badania została przeprowadzona w okresie styczeń-luty 2020 roku, przed wybuchem pandemii COVID-19. W badaniu wzięło udział 146 firm z kapitałem amerykańskim, które działają na polskim rynku. 98 ankietowanych w I turze badania przedsiębiorstw jest członkami Amerykańskiej Izby Handlowej w Polsce. Pozostałe 48 ankietowanych przedsiębiorstw nie należy do AmCham. Druga tura badania została przeprowadzona w trakcie trwania pandemii COVID-19 w październiku 2020 roku na próbie 119 firm amerykańskich. Wśród respondentów 81 firm stanowili członkowie AmCham, pozostałe 38 firm nie należy do Amerykańskiej Izby Handlowej w Polsce. Obie tury badania firm członkowskich AmCham przeprowadzono za pomocą metody CAWI. Realizacja badania pozostałych firm amerykańskich w Polsce odbywała się za pomocą metody CATI, którą realizowała firma Norstat. W obu turach badania ankietowe firmy zostały poproszone o wyrażenie swojej opinii na temat prognozowanego klimatu inwestycyjnego w Polsce w perspektywie najbliższych 3 lat. W II turze badania ankietowani przedsiębiorcy zostali dodatkowo poproszeni o wskazanie wpływu pandemii COVID-19 na plany rozwoju biznesu w Polsce.