Rynek pracy po roku z COVID-19

Przeczytaj także: Pandemia COVID-19 zwiększa lęk przed utratą pracy

Raport "Rok nowej normalności. Pracownicy i kandydaci o rewolucji na rynku pracy" jest trzecią edycją badania przeprowadzanego przez Pracuj.pl. Pracowników i kandydatów do pracy zapytano jak postrzegają miniony rok, jego wpływ na własną sytuację zawodową, a także jak oceniają perspektywy najbliższej przyszłości.

Rok z COVID-19

Po wybuchu pandemii wiele firm musiało przejść na zdalny tryb pracy. Niektóre funkcjonują tak do dziś. Część firm funkcjonuje w modelu hybrydowym.

Pandemia COVID-19 zdaniem 7 na 10 badanych na stałe zmieniła sposoby pracy.

Raport Pracuj.pl z jednej strony pokazuje, że pracownicy coraz bardziej przyzwyczajają się do nowych reguł i zmienionych okoliczności. Ciekawie prezentuje także sposoby patrzenia na świat pracy przez badanych w trzech różnych etapach pandemii. Jednocześnie jednak wskazuje, że jesteśmy coraz bardziej świadomi faktu, iż powrotu do sytuacji sprzed COVID-19 nie ma. Zmiany zostaną z nami na stałe, na dobre i na złe – komentuje Rafał Nachyna, Dyrektor Zarządzający Pracuj.pl.

Wpływ COVID-19 na sytuację zawodową

50% badanych Polaków uważa, że ich sytuacja zawodowa pogorszyła się przez rok pandemii. Jak COVID-19 wpływa na pracowników? Zapaść gospodarcza przekłada się na obniżki pensji, większe napięcie zawodowe, niepewność.

Według badań Pracuj.pl nieco ponad jedna czwarta (26,5%) zatrudnionych respondentów przyznaje, że ich obawy o wpływ pandemii na ich pracę są obecnie większe niż na początku „nowej normalności”. To mniejsza grupa niż ta, w której obawy w tym czasie zmalały – deklaruje to co trzeci z badanych (33%). Największa grupa deklaruje natomiast, że poczucie niepewności utrzymuje się na stałym poziomie – taką opcję wybrało 40,5% respondentów.

Warto zauważyć, że zatrudnieni badani częściej wyrażają obawę dotyczącą zmiany obecnych warunków zatrudnienia na gorsze (40%) - niż o bezpośrednią utratę pracy (31%) w konsekwencji pandemii. Wyniki te można przyjmować z optymizmem – w przypadku obu kwestii udział osób wyrażających niepewność znacząco zmalał w stosunku do marca i września 2020.

Przyszłość oczami pracowników

Szczególnie ciekawe obserwacje przynoszą opinie wyrażane przez respondentów na temat przyszłości rynku pracy. Przede wszystkim należy zauważyć dość powszechną świadomość dotyczącą długofalowych konsekwencji pandemii, wykraczających poza najbliższą perspektywę. Aż 73% badanych uważa, że po opanowaniu pandemii jeszcze przez kilka lat będzie ona wpływać na dostępne na rynku oferty pracy.

W stosunku do pierwszych miesięcy pandemii pracownicy są bardziej świadomi złożonego wpływu roku z COVID-19 na gospodarkę. Z jednej strony obecna sytuacja daleka jest od czarnych scenariuszy z początku pandemii, z drugiej – w niektórych dziedzinach nieodwracalnie przeobraża świat zawodowy. Według aż 72% badanych rok pandemii wprowadził na stałe zmiany w sposobach pracy.

Z różnorodnych badań wynika, że pracownicy są świadomi nieodwracalnych zmian, które zachodzą w świecie pracy. Nie zawsze wiedzą jednak, jak się w nich odnaleźć. W tym zakresie istotną rolę mogą odegrać pracodawcy, zarówno obecni, jak i przyszli. To pracodawca może ułatwić przedłużającą się pracę zdalną lub przestrzeganie reżimu sanitarnego. Wiele firm podejmuje decyzje np. o umożliwieniu pracownikom pracy zdalnej w przyszłości także po pandemii, które nie tylko wpłyną na ich atrakcyjność jako pracodawcy, ale też będą miały długofalowe skutki dla całego rynku – komentuje Małgorzata Skonieczna, ekspertka ds. Badań Kandydatów w Grupie Pracuj.

W obliczu różnorodnych komplikacji związanych z sytuacją pandemiczną czy programami szczepień trudno się dziwić, że tylko 37% badanych spodziewa się opanowania COVID-19 do końca 2021 roku i powrotu większości pracowników do modelu wykonywania obowiązków dominującego przed jej wybuchem. Podobnie, jak wybrzmiewa to w prognozach wielu ekspertów – pandemia w mniejszym lub większym stopniu prawdopodobnie będzie wpływać na świat pracy w perspektywie dłuższej, niż kilka następnych miesięcy.

(Niemal) wszyscy gotowi na zmianę

Doświadczenia pandemii nie zmniejszają, a wręcz zwiększają gotowość Polaków do zmiany pracy” – tak pisali analitycy Pracuj.pl w raporcie „Pół roku nowej normalności”. To zdanie jest nawet bardziej aktualne w rocznicę wybuchu pandemii. Aż 91% respondentów uczestniczących w najnowszym pomiarze jest otwartych na zmianę pracy, jeśli dostaną ciekawą ofertę – co stanowi wzrost aż o 14% w stosunku do początku pandemii i o 8% w stosunku do okresu startu jej drugiej fali.

W trzech kolejnych pomiarach w okresie pandemii systematyczne rosła liczba respondentów posiadających pracę, którzy są bardziej gotowi na nowe propozycje niż przed pandemią (63% badanych w lutym 2021), a także tych którzy bardziej aktywnie przeglądają dostępne oferty pracy (53% badanych w lutym 2021). Co szczególnie ważne, 4 na 10 pracujących badanych deklaruje, że zastanawiają się nad zmianą zawodu lub specjalizacji (40,5%).

Minione 12 miesięcy przypomniało wielu z nas, że praca nie jest czymś danym na zawsze. Z opinii badanych wynika, że większość z nich ma świadomość konieczności reagowania na zmiany na rynku pracy, także np. poprzez przekwalifikowanie. W minionym roku użytkownicy Pracuj.pl wysłali ponad 33 mln aplikacji o pracę, co było wynikiem wyraźnie lepszym niż w 2019 roku. Rosła aktywność kandydatów pod ofertami pracy w branżach, które rosły w pandemii, np. IT czy ecommerce. Wielu kandydatów czeka trudny proces poszukiwania pracy w branżach, które mogą być dla nich w przyszłości bezpieczną, bardziej stabilną przystanią – komentuje Konstancja Zyzik, Talent Acquisition & Capabilities Development Manager w Grupie Pracuj.

Bezpieczeństwo wciąż w cenie

Bardzo zbliżone do odnotowanych we wrześniu 2020 są kluczowe atuty ofert pracodawców, wskazywane przez badanych. Badacze zapytali respondentów o to, co zachęciłoby ich do przyjęcia oferty w obecnych okolicznościach. Na czele oczekiwań utrzymuje się propozycja wyższego wynagrodzenia (72%), a za nim – stabilne i bezpieczne zatrudnienie. (57%). Wyniki potwierdzają, że bezpieczeństwo stanowiska w czasach pandemii stało się bardzo ważnym atutem ofert.

Trzecie miejsce na piramidzie zachęt zajmuje stabilna pozycja samej firmy (37%) – jednak ten aspekt stopniowo tracił na znaczeniu w każdym z trzech pomiarów i w najnowszym badaniu tylko nieznacznie wyprzedził ciekawy zakres oferowanych obowiązków (36%) i możliwość awansu na wyższe stanowisko (35%).

Oferty mocne mimo pandemii

Jak opinie o roku z COVID-19 przedstawiają się na tle aktywności pracodawców? Jak podają analitycy Pracuj.pl, na portalu między styczniem i grudniem 2020 zamieszczone zostały 542 593 oferty pracy. Dane wskazują na łagodniejszy spadek liczby ogłoszeń na portalu, niż prognozowany na początku pandemii koronawirusa przez część specjalistów ds. rynku pracy i HR. Jak zauważył Rafał Nachyna, Dyrektor Zarządzający Pracuj.pl, wynik był nadspodziewanie dobry, choć bezprecedensowy spadek popytu na rekrutację w II kwartale 2020 stanowił dla rynku rekrutacji bardzo trudną i ważną lekcję.