Praca zdalna? Polacy mówią "tak, ale..."

Przeczytaj także: Jak praca zdalna zmienia życie zawodowe? Na gorsze czy na lepsze?

Nowa rzeczywistość pracownika

Chociaż trudno w to uwierzyć, pandemia jest z nami już ponad rok - w marcu świętowaliśmy rocznicę odejścia od biurek i masowego przeniesienia się na pracę zdalną. Co zmieniło się w tym czasie? Okazuje się, że nie brakuje firm, w których sytuacja niewiele różni się od tej sprzed 12 miesięcy. Wprawdzie niektórzy z nas już wrócili do biur, to jednak wielu pracowników nadal pozostaje w domach, a inni pracują hybrydowo.

Jak przewiduje większość ekspertów, ostatni z wymienionych modeli będzie prawdopodobnie w przyszłości – po opanowaniu pandemii - najbardziej popularny. Opiera się on na dzieleniu grafiku pracowników na dni pracy zdalnej oraz dni wykonywania zadań z biura – dzięki czemu obowiązki można wykonywać bardziej elastycznie, przy zachowaniu jednak bezpośrednich spotkań ze współpracownikami i menedżerami.

By sprawdzić, jakie postawy wobec tego i innych modeli pracy przyjmują pracownicy w obliczu pandemii, Pracuj.pl przeprowadziło badania „Rok nowej normalności”. Analitycy sprawdzili jak po 12 miesiącach pandemii kształtują się poglądy zatrudnionych na pracę zdalną, hybrydową i z biura. Wyniki porównali ze wcześniejszymi pomiarami, dokonywanymi wiosną i jesienią ubiegłego roku.

Praca zdalna popularna, ale… hybrydowo

Według najnowszego raportu niemal połowa (47,5%) osób uczestniczących w badaniu po roku pandemii wykonywała obowiązki zdalnie. Większość realizowała je więc z biur lub zakładów pracy (52,5%). Ponadto nieco ponad co piąty zatrudniony (22,5%) realizował zadania hybrydowo. Inaczej mówiąc, w pełni zdalna praca dotyczyła 25% respondentów. To oczywiście wciąż dużo więcej, niż przed wybuchem pandemii, ale mniej niż w jej pierwszych miesiącach.

Jednocześnie jednak wyniki po raz kolejny pokazują, że perspektywa przyszłości w postaci w pełni zdalnych firm nie do końca zgadza się z oczekiwaniami respondentów. Choć blisko 9 na 10 badanych pracujących zdalnie w trakcie pandemii chciałoby kontynuować ten model także po jej zakończeniu, chęć pracy poza biurem na pełen etat wyraża tylko 13% respondentów. Kolejne 27% chce pracować zdalnie w pojedyncze dni miesiąca. Liczba chętnych do pracy w pełni zdalnej, jak i w pełni stacjonarnej jest więc stosunkowo niewielka, podobnie jak w kwietniu i wrześniu ubiegłego roku.

Jak zauważają eksperci, praca hybrydowa dobrze odpowiada na potrzeby różnych grup pracowników. Na przykład, przy odpowiedniej organizacji pracy może ona umożliwiać zespołom korzystanie z biura w konkretnym dniu tygodnia lub po uprzednim zapisaniu się w kalendarzu. W takiej sytuacji pracownicy mogą mieć możliwość spotkania się z kolegami i koleżankami, przy ograniczeniu ryzyka pandemicznego – jeśli takie warunki stworzy dla nich pracodawca. Natomiast w dni pracy zdalnej odchodzi problem dojazdów, a członkom zespołu umożliwia się sterowanie godzinami pracy i elastyczne podejście do obowiązków zawodowych i rodzinnych.

Przy przyjęciu tego modelu zachowane zostają potrzeby społeczne – kontakt ze współpracownikami, przy jednoczesnym zwiększeniu swobody pracy. Zyskują też pracodawcy, którzy wprowadzając ten tryb mogą dokonać oszczędności – zmniejszyć biuro, zlikwidować część miejsc postojowych, ograniczyć zużycie mediów.

Biura dzisiaj i jutro. Czas trudności i zmian

W porównaniu do początków pandemii znacząco wzrósł udział respondentów deklarujących pracę wyłącznie z biura (52,5%). W kwietniu 2020 r. było to 39,5%. Obie tendencje – wzrost udziału pracy wyłącznie z siedziby i utrzymująca się stosunkowo duża popularność „hybrydy” - mogą wskazywać na coraz bardziej udane próby dostosowywania się firm do nowej rzeczywistości, przy jednoczesnym utrzymywaniu środków ostrożności wywoływanych przez pandemię. Tendencje te będą mieć znaczący wpływ na przyszłość modeli pracy także po opanowaniu COVID-19.

Wszystko wskazuje na to, że przyszłość należy do modeli hybrydowych, w ramach których będziemy pracować w różnych miejscach, nie decydując się na tylko jeden styl. Choć praca zdalna jest powszechnie traktowana raczej pozytywnie, aż 60% naszych badanych uważa, że w obecnym natężeniu dla wielu pracowników staje się ona już nużąca. Kolejne 57% respondentów w wyniku pandemii bardziej docenia możliwość spotkań ze współpracownikami w biurze, jaką mieli przed pojawieniem się COVID-19. Zarówno pracowników, jak i pracodawców czeka więc prawdopodobnie kilka lat testowania modeli hybrydowych a co za tym idzie definiowania nowej roli biur - komentuje Agata Grzejda, ekspertka ds. komunikacji wewnętrznej Pracuj.pl.

Jak dodaje Agata Grzejda, większość ekspertów rynku HR, nieruchomości czy zarządzania zgadza się co do opinii, że po pandemii biura stawać się będą coraz częściej przestrzeniami pracy zespołowej czy budowania relacji, a rzadziej stanowić miejsce wykonywania pracy od przysłowiowej godziny 9:00 do 17:00.

Jednak obecnie, w czasach COVID-19, biura bywają także miejscami konfliktu procedur bezpieczeństwa z codziennymi nawykami. Druga fala COVID-19 wywarła wpływ na zatrudnionych choćby częściowo pracujących w biurach. Obawy o zdrowie w związku z pracą z siedziby firmy w czasach pandemii wyraża ponad jedna trzecia respondentów (37%). Jest to zauważalnie więcej niż we wrześniu 2020 r, gdy podobnie uważało 32% osób. Warto zwrócić uwagę na fakt, że choć wśród badanych znalazła się spora grupa osób czujących się bezpiecznie w biurze dzięki wprowadzonym zasadom sanitarnym (46%), według blisko 1/3 respondentów do takich wyznaczonych zasad w praktyce mało kto się stosuje (31%).

Praca zdalna to przyszłość, ale czasem… nuży

W badaniach Pracuj.pl zapytano także respondentów o to, co myślą na temat przyszłości zatrudnienia. 77% badanych uważa, że na rynku pracy będzie pojawiać się coraz więcej ofert umożliwiających pracę zdalną w pełni lub częściowo. Szereg takich ogłoszeń udostępniono kandydatom już w trakcie wiosennego Festiwalu Pracy JOBICON online.

Warto zwrócić uwagę, że zdaniem 74% badanych w ich ocenie w najbliższej przyszłości będziemy coraz częściej pracować zdalnie. Jednocześnie jednak aż 60% respondentów uważa, że pracownicy są coraz bardziej znużeni pracą zdalną i po opanowaniu pandemii wiele osób chętnie wróci do pracy w biurach. To nieco zaskakujące dane w obliczu stosunkowo pozytywnego obrazu zatrudnienia w modelu zdalnym. Jednocześnie jednak dobrze wpisuje się w opinie większości respondentów twierdzących, że model hybrydowy jest najbardziej przyszłościową formą organizacji zadań.

Rekrutacja zdalna nadal popularna

Nie tylko biura czy zakłady opustoszały w wyniku pandemii. Podobnie jest także w przypadku… pokojów rekruterów. Rekrutacja zdalna utrzymuje swoją popularność, szczególnie w obliczu tzw. „trzeciej fali” pandemii koronawirusa. Na szczęście, jak wynika z badań Pracuj.pl, kandydaci nie mają zazwyczaj większych problemów z udziałem w tej formie aplikowania o pracę. Tylko co dziesiąty badany podchodzi niechętnie do rekrutacji prowadzonych zdalnie. Co więcej, 38% respondentów chętniej aplikowałoby na oferty, które umożliwiają ubiegania się o pracę bez „fizycznej” obecności przed rekruterem.

Po tego typu rekrutacje chętnie sięgają także pracodawcy. Tag „rekrutacja zdalna” pojawił się na Pracuj.pl już w marcu 2020 r, jako błyskawiczna reakcja na pierwszy lockdown. Pracodawcy bardzo chętnie zaczęli z niego korzystać, a na początku maja oznaczona nim była połowa ogłoszeń na portalu. Pierwsze tygodnie i miesiące pandemii były okresem nauki i błędów, ale także dużej kreatywności we wdrażaniu nowych rozwiązań rekrutacyjnych. Efekty można było obserwować już w III i IV kwartale 2020 r., gdy liczba ogłoszeń na Pracuj.pl i aktywność rekruterów znacząco wzrosła. Po roku z pandemią można stwierdzić, że rekrutacja zdalna przyjęła się dobrze, a wiele firm stosunkowo sprawnie wdrożyło ją w codziennej działalności.

Badani podobnie podchodzą do rozmów rekrutacyjnych przez połączenie wideo. Niechętnie odnosi się do tej formy spotkań tylko 12% badanych, a 64% respondentów ma pozytywny stosunek do kontaktu online z rekruterami np. w ramach rozmów rekrutacyjnych.

Nasze badania pokazują, że przez całą pandemię otwartość respondentów na nowe formy rekrutacji utrzymywała się na wysokim poziomie. Obserwowaliśmy, jak branża HR coraz sprawniej adaptowała nowe narzędzia, w tym platformy do zarządzania rekrutacjami, komunikatory i programy do połączeń wideo, a także wdrażała procedury wspierające weryfikację kompetencji kandydatów bez kontaktu „na miejscu”. Nie oznacza to, że praca w tym obszarze została zakończona. W rozmowach z rekruterami stale podkreślane jest między innymi wykluczenie cyfrowe części grup kandydatów czy ich niechęć do starania się o pracę za pośrednictwem komputera czy smartfona. Szczególnie często dotyczy to np. pracowników fizycznych czy osób starszych. Choćby z myślą o nich pracować trzeba stale nad przystępnym UX narzędzi rekrutacji zdalnej, ich przyjaznym dostosowaniem do różnych grup odbiorców - mówi Łukasz Marciniak, dyrektor sprzedaży w eRecruiter.

O BADANIU:
Raport „Rok nowej normalności. Pracownicy i kandydaci o rewolucji na rynku pracy” oparty został na wynikach badań przeprowadzonych przez dział badawczy Grupy Pracuj w dn. 10-18 lutego 2021. W pomiarze wzięło udział 1374 użytkowników portalu Pracuj.pl. Badanie zostało przeprowadzone metodą CAWI (profesjonalnego formularza internetowego). W celach porównawczych badacze odnoszą się w materiale także do wyników analogicznych pomiarów przeprowadzonych przez Grupę Pracuj w kwietniu 2020 (n=1894) oraz wrześniu 2020 (n=892).