Liczy się doświadczenie zawodowe nie studia? Młodzi o rynku pracy

Przeczytaj także: Studenci na rynku pracy: elastyczność, rozwój zawodowy i różnorodność

Więcej możliwości, znane problemy

Młode osoby rozpoczynające karierę zawodową słyszą coraz częściej o potrzebie zdobywania doświadczenia na jak najwcześniejszym etapie życia. Jak postrzegają one kwestie związane ze startem kariery?

Pierwsze ustalenia badania przynoszą słodko-gorzkie wyniki. Według ponad połowy respondentów (51%) młode osoby mają dziś więcej możliwości rozwoju kariery, niż osoby będące na tym samym etapie życia 10 lat temu. Tylko 20% respondentów nie zgodziło się z tą opinią, a 29% - nie miało określonego zdania.

Optymizm wynikający z powyższych odpowiedzi odbija się jednak od niemal mitycznej już kwestii braku doświadczenia. Aż 40% badanych wymieniło go jako największe wyzwanie osób rozpoczynających karierę zawodową. To wynik o tyle znaczący, że pochodził z pytania otwartego – w którym respondenci mogli podać dowolne przykłady.

Jak zauważa Katarzyna Kociuba z Grupy Pracuj, anegdoty o oczekiwaniu kilkuletniego stażu w zawodzie od młodych dorosłych stały się w ostatnich latach niemal dyżurnym tematem gorzkich dowcipów wśród 20-latków. Warto jednak traktować „doświadczenie” jako bardziej szerokie pojęcie i dzielić się na etapie rekrutacji różnorodnymi aktywnościami – niekoniecznie tylko tymi związanymi bezpośrednio z pracą.

Według odpowiedzi respondentów Pracuj.pl, brak doświadczenia zawodowego bywa barierą trudną do przeskoczenia. Zdają sobie oni sprawę z potrzeby zdobywania praktycznych kompetencji w miejscach pracy, jednak czasem muszą mierzyć się z trudnym progiem wejścia do zawodu czy specjalizacji. To zrozumiałe obawy, na które jednak istnieją sposoby. Rekruterzy podkreślają, że konstruując pierwsze CV czy idąc na pierwsze w życiu rozmowy kwalifikacyjne warto myśleć szeroko o swoich życiowych doświadczeniach. O przyjęciu młodej, zaczynającej karierę osoby do pracy mogą decydować bowiem także pozazawodowe aktywności, pokazujące nasze atuty przydatne w przyszłej pracy – komentuje Katarzyna Kociuba, Marketing Manager w Grupie Pracuj.

Każde doświadczenie ma znaczenie

Jak wynika z odpowiedzi badanych młodych osób wchodzących na rynek pracy, większość z nich ma czym się chwalić, mówiąc o dodatkowych aktywnościach. Tylko co czwarty respondent nie angażował się w żadne niestandardowe działanie podczas studiów. W gronie trzech najczęściej wymienianych znalazły się dodatkowe kursy językowe (36%), wolontariat (35%) oraz działalność w kołach naukowych (29%). Niewiele mniej osób wymieniło organizowanie projektów i zaangażowanie w organizacje studenckie (po 26%).

Jakie motywacje kierują badanymi podejmującymi się dodatkowych aktywności? Większość z nich przyznaje, że ważnym czynnikiem było zdobycie odpowiednich doświadczeń dobrze postrzeganych przez pracodawców. Według 63% zaangażowanie w dodatkowe działania ułatwia zdobycie w przyszłości dobrej pracy. Niewiele mniej, bo 55% przyznaje, że w ich ocenie ponadprogramowe aktywności w młodym wieku mają duże znaczenie w dalszym życiu zawodowym.

W jaki sposób działania, o których mówią respondenci, przekładają się na rekrutację? 78% badanych umieszcza informację o dodatkowych aktywnościach w swoim CV lub mówi o nich podczas rozmów rekrutacyjnych. Kolejne 11% nie wspomina o nich podczas rekrutacji, ale ma zamiar robić to w przyszłości, a 11% nie chce się chwalić tymi działaniami. Zaangażowanie kandydata w dodatkowe aktywności takie jak np. kursy językowe, studenckie organizacje czy wolontariat zazwyczaj jest doceniane przez specjalistów HR. Tylko 21% badanych twierdzi, że informacja o nich nie została dostrzeżona przez rekrutera, a zaledwie 2% - że zauważył je, ale ocenił negatywnie. Natomiast ponad połowa (52,5%) respondentów spotkała się z pozytywną reakcją specjalisty HR.

Staże – główna droga specjalizacji

Jak wspominaliśmy na początku tekstu, aż 94% badanych zadeklarowało posiadanie pierwszych doświadczeń zawodowych. Co ciekawe, najczęściej wymieniana była praca na pełny etat (68% tej grupy), a dopiero w dalszej kolejności staże i praktyki (55%), prace dorywcze (48%) oraz praca wakacyjna w Polsce (40%). Ponadto 20% respondentów deklarowało pracę wakacyjną zagranicą (20%), 15% - pracę na zlecenia a 6% - własną firmę.

Choć staże i praktyki nie okazały się w badaniu najczęściej wybieraną formą pracy, zdecydowanie przodowały pod kątem zdobywania doświadczeń zgodnych z kierunkiem studiów. Nabycie takiej wiedzy deklarowało 84% uczestniczących w nich osób.

Praktyka? Raczej poza uczelnią

Grupa badanych osób składała się ze studentów i absolwentów uczelni wyższych. To grupa, której szczególnie dotykają zmiany na rynku pracy. Eksperci podkreślają, że na uczelniach systematycznie maleje liczba studentów. Częściowo wynika to z kwestii demograficznych, ale na spadek zainteresowania uczelniami wyższymi zdaje się mieć wpływ także ich słabszy wizerunek. Najnowsze badania Pracuj.pl pokazują, że studenci i absolwenci nie są przekonani co do realnego wpływu wiedzy zdobytej na uczelni na zdobycie pracy. 64% badanych uważa bowiem, że ukończenie studiów nie jest konieczne, by z powodzeniem rozwijać karierę zawodową.

Jeszcze dwa lata temu w raporcie Pracuj.pl „Najważniejszy egzamin: kariera” podobną opinię wyrażało mniej, bo 1/3 badanych. Studenci i absolwenci biorący udział w najnowszym badaniu wyrażają także otwarcie spore wątpliwości odnośnie dopasowania programów zajęć na uczelni do wymagań współczesnej kariery. Tylko niecała 1/4 (23%) zgadza się z opinią, że studia wyższe dobrze przygotowują do kariery i pomagają młodym osobom wejść na rynek pracy.

Nie warto się obawiać

Choć pierwsze próby zdobycia praktyki w nowych dziedzinach mogą być dla wielu osób zaczynających karierę stresujące – zdecydowana większość badanych nie ma wątpliwości, że warto po nie sięgać. Według 83% respondentów ważne są różne doświadczenia zawodowe – nie tylko te związane bezpośrednio ze zdobytą formalną edukacją. 78% dodaje, że praca w młodym wieku ułatwia późniejszy rozwój zawodowy, a dla 7 na 10 – pozwoliła zrozumieć, jaką ścieżkę kariery powinni obrać.

Różnorodnym doświadczeniom zdobywanym na początku kariery poświęcona jest kampania portalu Pracuj.pl „Każde doświadczenie ma znaczenie”. Mówi ona o różnorodnych nietypowych, ale cennych umiejętnościach zdobywanych przez młode talenty dzięki prywatnym pasjom i zainteresowaniom. Kampanii towarzyszy film z udziałem Tadeusza Drozdy – prowadzącego kultowych programów satyrycznych z przełomu wieków.

Wypowiedzi badanych młodych osób, a także obserwacje zmian na rynku pracy w ostatnich latach pozwalają stwierdzić z pewnością, że każde doświadczenie zawodowe ma znaczenie. Nawet praca wakacyjna, wolontariat czy zaangażowanie w różne stowarzyszenia może mówić coś ważnego o nas jako kandydacie czy kandydatce. Zdecydowaliśmy się na organizację kampanii i badania, by zwrócić uwagę naszych najmłodszych talentów na wiele atutów, które mają, a których mogą nawet sami nie być świadomi. Dlatego tak ważne jest, by próbować, aplikować o pracę, mówić o swoich talentach nawet, gdy „twardego” doświadczenia brak. Tylko między styczniem i lipcem tego roku na Pracuj.pl ukazało się ponad 36 000 ofert pracy dla stażystów, praktykantów i młodszych specjalistów. Warto sprawdzać możliwości – podsumowuje Katarzyna Kociuba.

O badaniu
Badanie "Doświadczenie ma znaczenie" zostało zorganizowane w lipcu 2021 na grupie 578 użytkowników portalu Pracuj.pl - studentów i absolwentów uczelni wyższych. Badanie przeprowadzono metodą CAWI - profesjonalnego formularza internetowego. Celem badania było poznanie opinii i postaw respondentów w obszarze pierwszych doświadczeń zawodowych, dodatkowych aktywności podczas trwania nauki w szkole wyższej, a także oceny wpływu edukacji na uczelni na rozwój zawodowy.