Sektor finansowy: lepsze perspektywy, nowe wyzwania

Przeczytaj także: Zrównoważony rozwój i zmiany klimatyczne. Co mogą zrobić banki?

Jak podkreśla Przemysław Szczygielski, partner, lider sektora finansowego w Polsce, Deloitte, bardziej optymistyczne niż pierwotnie przewidywano perspektywy gospodarcze nie oznaczają jednak, że udało się uporać ze wszystkimi wyzwaniami.

Wzrost wskaźników inflacji nie jest dla ekonomistów zaskakujący i powinien mieć pozytywny wpływ na jakość portfela kredytowego banków. Pozostaje jednak pytanie, czy to trwała zmiana, czy chwilowy trend. Eksperci Międzynarodowego Funduszu Walutowego zwracają uwagę na różną skalę i tempo odbudowy gospodarki w poszczególnych krajach. Optymizmem nie napawają też lokalne wzrosty liczby przypadków nowej mutacji koronawirusa – podkreśla Przemysław Szczygielski.

Wbrew oczekiwaniom wyrażanym jeszcze na przełomie roku, perspektywy ekonomiczne dla sektora finansowego okazały się jednak bardziej optymistyczne niż zakładano. Ich potencjalne konsekwencje dla dziewięciu obszarów działań regulacyjnych w tej branży, zaprezentowanych we wcześniejszym raporcie Deloitte „Financial Markets Regulatory Outlook 2021”, musiały zostać zrewidowane.

Ryzyko kredytowe i odporność finansowa

Ponieważ wraz z poprawą sytuacji gospodarczej na świecie niektóre rządowe programy wsparcia są stopniowo wycofywane, organy nadzoru wyraźnie chcą, aby firmy jak najwcześniej identyfikowały jakiekolwiek zwiększenie ryzyka kredytowego. Przedsiębiorstwa muszą również zmierzyć się z długotrwałymi wyzwaniami dotyczącym ich rentowności. Dotyczy to przede wszystkim nowych podmiotów, które od początku swojej działalności muszą wpasować się w postpandemiczne warunki rynkowe.

Zasady postępowania i kultura biznesowa

Według przewidywań ekspertów Deloitte, instytucje nadzorujące mogą w przyszłości oczekiwać, że przedstawiciele sektora finansowego będą powszechniej stosować nowe, wyższe standardy obsługi swoich klientów, zwłaszcza w zakresie windykacji. Zarządy firm mogą zostać zmuszone do podjęcia odpowiednich kroków na drodze do poprawy inkluzywności i różnorodności. Co więcej, w codziennym funkcjonowaniu przydatne mogą być umiejętności zatrudnionych, wynikające z ich różnych wcześniejszych doświadczeń i stażu pracy.

Zrównoważony rozwój

Ponieważ zmiany regulacyjne w zakresie zrównoważonego rozwoju postępują szybko, w najbliższym czasie firmy powinny skoncentrować się na zarządzaniu ryzykiem klimatycznym, w tym opracowywaniu dokładnych i kompletnych danych ESG (środowisko, społeczna odpowiedzialność, ład korporacyjny) oraz solidnych ram zapobiegających zjawisku tzw. greenwashingu. Jego rozpowszechnienie pozostaje dla organów regulacyjnych kluczowym problemem, a dla firm może wiązać się z ryzykiem poniesienia odpowiedzialności, także karnej.

Unia Europejska stara się rozwiązać ten problem poprzez regulacje dotyczące ujawniania informacji i propozycje nowych standardów zielonych obligacji, których można się spodziewać jeszcze w tym roku. Widzimy, że sektor finansowy chce i może odegrać istotą w transformacji naszej gospodarki – mówi Przemysław Szczygielski.

Wdrażanie cyfryzacji i innowacji

Wprowadzanie innowacji biznesowych i technologicznych w sektorze usług finansowych wciąż nabiera tempa. Z jednej strony powodują one, że instytucje regulacyjne z większą uwagą przyglądają się ich potencjalnemu wpływowi na kondycję finansową firm i zdolność reagowania na możliwe zakłócenia w funkcjonowaniu branży. Z drugiej, przyczyniają się do większej dbałości o to, w jaki sposób nadzorowani traktują swoich klientów.

Według ekspertów Deloitte podmioty muszą sprawnie reagować na obawy organów nadzoru dotyczące cyfryzacji, w zakresie bezpieczeństwa klientów i ich danych oraz wykorzystaniu rozwiązań bazujących na sztucznej inteligencji.

Odporność operacyjna

W 2021 r. zaobserwowano rosnącą zgodność podejścia różnych organów regulacyjnych do odporności operacyjnej. Jasno dały do zrozumienia, że oczekują od firm wzięcia pod uwagę jeszcze gorszych scenariuszy zakłóceń operacyjnych niż te, których doświadczyły w szczytowym momencie pandemii.

Brexit po okresie przejściowym

Wyjście Wielkiej Brytanii z UE spowodowało zmianę aktywności niektórych rynków kapitałowych i ich przeniesienie na teren Unii, a także zwiększenie kosztów prowadzenia działalności. Banki będą więc dążyć do poprawy wydajności i rentowności w swoich europejskich operacjach, jednocześnie kontynuując działania zgodnie z wytycznymi uzgodnionymi z organami regulacyjnymi w ramach ich planów przejściowych.

Rozbieżności regulacyjne pomiędzy UE a Wielką Brytanią

Zgodnie z przewidywaniami, rozbieżności regulacyjne między Wielką Brytanią a UE będą nadal rosły, co może powodować zmiany w brytyjskich bankowych i ubezpieczeniowych systemach kapitałowych. Dla przedsiębiorstw będzie się to wiązało z koniecznością uważnego i ciągłego monitorowania (także z wykorzystaniem narzędzi automatycznych) rozbieżności w celu uniknięcia potencjalnych zagrożeń. Firmy prowadzące działalność transgraniczną powinny rozważyć implementację jednolitych standardów, dodatkowo bardziej rygorystycznych niż obowiązujące do tej pory, zamiast stosowania dwóch dotychczasowych schematów regulacyjnych.

Ostateczny moment dla IBOR

Dużym wyzwaniem pozostaje reforma stawek IBOR i ich zastąpienie nowymi stopami referencyjnymi do końca roku. Organy nadzoru i regulatorzy będą wywierać presję, aby kwestia zmiany stawek IBOR nie stała się nowym powodem do sporów. W Polsce dodatkową komplikacją pozostaje kwestia kredytów frankowych, również opartych o zmienną stawkę.

Przestępczość finansowa w nowej normie

Zdaniem ekspertów Deloitte, firmy będą musiały monitorować zmiany regulacyjne, które mają na celu poprawę udostępniania danych wśród krajowych organów nadzoru. Konieczne będzie też wykazanie skuteczniejszego zarządzania ryzykiem w zakresie prania pieniędzy (AML – Anti-Money Laundering) związanego z kryptowalutami.

Obszary kluczowe z regulacyjnego punktu widzenia będą różne dla różnych rodzajów działalności finansowej. O ile dla banków i ubezpieczycieli najważniejsze będzie testowanie warunków skrajnych, tak dla inwestorów istotna będzie kwestia płynności funduszy. Instytucje ubezpieczeniowe zaś z uwagą będą się przyglądały takim zagadnieniom, jak zasoby finansowe czy wartość pieniądza.