Czego biznes chce od CFO? Nowe wyzwania dyrektora finansowego

Przeczytaj także: Jak CFO w Polsce i Europie myślą o przyszłości po pandemii?

Tylko u 14% ankietowanych firm funkcję finansową można uznać za dojrzałą – czyli taką, która jest 100-proc. partnerem dla biznesu, odpowiadającą na największe potrzeby zarządu i interesariuszy oraz zapewniającą efektywne wsparcie m.in w przygotowaniu się na zagrożenia oraz szanse związane ze zmienną sytuacją rynkową. W badaniu dojrzałości funkcji finansowych CFO Compass Survey 2021 udział wzięli CFO blisko 60 firm działających w Polsce z ponad 10 branż, o średnich przychodach 1,6 mld złotych oraz zatrudniających średnio 1500 osób. Partnerem raportu jest AICPA&CIMA.

O ile takie procesy jak raportowanie zarządcze czy planowanie i budżetowanie zostały wdrożone i funkcjonują u większości badanych, to jednak relatywnie niski poziom automatyzacji tych procesów oznacza, że dojrzałość funkcji jest jeszcze niepełna. Ocena dojrzałości według metodyki PwC Polska koncentruje się na trzech obszarach: Procesy, Technologia i Ludzie, oraz obejmuje zagadnienia skoncentrowane wokół partnerstwa biznesowego, raportowania zarządczego, planowania finansowego, strategii rozwoju IT, automatyzacji procesów oraz podejścia do rozwoju kompetencji cyfrowych pracowników działów finansowych.

Analizując wyniki badania w zakresie wsparcia, jakie obszar finansów jest w stanie zaoferować biznesowi u większości respondentów wyraźnie widać, że jest on oparty o analizę danych historycznych. Finanse nadal skupiają się na raportowaniu tego, co było, zamiast tego, co będzie. Tylko co piąty badany jest w stanie dostarczać raporty na potrzeby sygnalizacji szans i ryzyk. Do tego wciąż przeważa model polegający na przygotowywaniu standardowych raportów i prognoz. A dziś biznes od CFO oczekuje znacznie więcej - mówi Mariusz Dziurdzia, Partner PwC, lider programu CFO Compass.

Jedynie 9% CFOs zadeklarowało w pełni zautomatyzowany proces raportowania informacji zarządczej, a w pełni zautomatyzowany proces budżetowania, w którym wykorzystywane są zintegrowane narzędzia, umożliwiające równoległe planowanie wielu obszarów (funkcji wsparcia i biznesowych) posiada raptem 5% CFOs. Warto jednak zwrócić uwagę na fakt, że większość CFOs, 61% badanych, już znalazła się na ścieżce tej transformacji. Co ważne, zdecydowana większość, bo 98%, przygotowuje do niej swoje zespoły i poszukuje pracowników merytorycznych z doświadczeniem i umiejętnościami cyfrowymi.

Wyniki badania wskazują, że w większości badanych spółek funkcja finansowa to nadal głównie obszar tradycyjnej księgowości oraz raportowania zarządczego, często ograniczające się do monitorowania kosztów. Obszary skoncentrowane na patrzeniu w przyszłość oraz centra kompetencyjne wykorzystujące najnowsze technologie nadal stanowią niewielki procent w strukturze funkcji finansowej polskich przedsiębiorstw.

Żyjemy w czasach dynamicznych zmian, wysoce konkurencyjnych rynków przy znacznej niepewności biznesowej. W tym samym czasie zmian cyfrowa zmienia sposób w jaki działają organizacje, a także sposób w jaki odpowiadają na coraz bardziej wymagające potrzeby swoich interesariuszy. Ostatnie lata pokazały także, jak ważna jest rola CFO w organizacji - na przestrzeni lat dyrektorzy finansowi stali się fundamentem podejmowanych decyzji. Jednak, aby nadążyć za rosnącymi wymaganiami i osiągnąć sukces, CFOs muszą zasadniczo zmodyfikować swoje strategie - dodaje Katarzyna Podgórna, Partnerka PwC, liderka inicjatywy “Finanse Przyszłości” w PwC Polska.

Pozycji na liście zadań oczekujących na realizację przez obszar finansów jest jednak znacznie więcej. Od obszaru technologicznego, przez zasoby ludzkie, po ESG (z ang. ochrona środowiska, ład społeczny i korporacyjny). Tylko jedna piąta firm (21%) wdrożyła automatyzację procesów i RPA (z ang. Robotyzacja Automatyzacji Procesów), a 86% jeszcze nie korzysta z technologii transformacyjnych, jak sztuczna inteligencja lub uczenie maszynowe. Jednocześnie zaledwie 20% badanych firm wskazało, że pracownicy z obszaru finansów znają oraz korzystają w pełni lub w zaawansowanym stopniu z funkcjonalności nowych technologii służących automatyzacji procesów i ponad 80% już dziś planuje szkolenia pracowników, aby zminimalizować lukę między umiejętnościami cyfrowymi pionu finansowego a cyfrowymi ambicjami firmy.

W obecnych realiach wysokiej konkurencyjności sama wiedza finansowa nie wystarcza. 98% CFOs biorących udział w badaniu podczas rekrutacji poszukuje dziś osób z doświadczeniem w wykorzystywaniu nowych technologii i automatyzacji procesów finansowych. Specjaliści ds. finansów muszą więc zmienić swój tradycyjny, skoncentrowany na liczbach zestaw umiejętności. Liderzy finansów muszą z kolei zadbać o to, aby ich zespoły dysponowały odpowiednimi kompetencjami, które pozwolą im na tworzenie wartości i działanie w coraz bardziej elastycznym środowisku, a jednocześnie identyfikację i łagodzenie potencjalnych zagrożeń – mówi Jakub Bejnarowicz, Dyrektor Regionalny na Europę, Association of International Certified Professional Accountants (AICPA & CIMA).

Trzy czwarte [73%] firm nie jest gotowych na wdrożenie raportowania ESG, a jako czynniki wymieniane są: brak narzędzi, wiedzy i wsparcia wyższego kierownictwa, zaś dwie trzecie [63%] nie zaangażowało się w realizację Celów Zrównoważonego Rozwoju - stwierdza Piotr Rówiński, Partner PwC.

Jak wynika z raportu, kluczowe wyzwania, z którymi będą się mierzyć CFO w najbliższym czasie, to cyfryzacja obiegu danych, zapewnienie kompetentnych kadr, standaryzacja raportowania w zakresie ESG oraz zapewnienie zaangażowania kluczowych interesariuszy. Wśród obszarów, na których planują skupić się CFOs w najbliższych latach, możemy wymienić m.in. wdrożenie spójnego procesu i narzędzi do planowania i budżetowania w ramach całej grupy kapitałowej, skrócenie okresu opracowywania miesięcznego raportu zarządczego do dwóch dni, dostosowanie kompetencji pracowników do wyzwań, jakie stawia przed nimi rozwój technologiczny oraz dalszy, intensywny rozwój automatyzacji procesów finansowych.