Jak zmienił się rynek pracy w pandemii?

Przeczytaj także: Gig economy: "fuchy" zamiast pracy na etacie?

Pandemia niewątpliwie wywołała transformację rynku pracy. Niektóre z zaistniałych tendencji znalazły uznanie, inne niekoniecznie. OLX Praca we współpracy z Instytutem badawczym ARC Rynek i Opinia przeprowadził badania wśród pracodawców i pracowników*. Celem tegorocznej edycji raportu była przede wszystkim ocena rozwiązań, które zostały wdrożone przez organizacje podczas pandemii oraz weryfikacja zjawisk, które mają szansę utrzymać się dłużej na rynku pracy.

Otwartość pracowników na reskilling

W oczach pracowników IT to kierunek, który zdecydowanie zdominuje rynek. Praca w charakterze programisty lub pracownika branży IT jest przez nich postrzegana jako tzw. zawód przyszłości. Nie dziwi więc, że w opinii pracowników to właśnie kompetencje cyfrowe są kluczowe. Z badania wynika, że osoby pracujące zdalnie lub hybrydowo najczęściej chciałyby poszerzać wiedzę właśnie z obszaru IT (23 proc. wskazań), umiejętności zarządzania czasem (20 proc.) oraz pracy z nowymi technologiami (18 proc.).

Dostrzeganie potrzeb samorozwoju i pozyskiwania nowych kompetencji sprzyja otwartości na reskilling. Aż 3 na 4 pracowników jest gotowych przekwalifikować się lub przebranżowić, aby otrzymać pracę. Jednocześnie według pracowników, którzy chcieliby rozwijać swoje kompetencje, tylko co drugi pracodawca stwarza taką możliwość.

Giggersi na polskim rynku pracy

Cyfryzacja przedsiębiorstw przyczynia się również do większej otwartości na elastyczne formy zatrudnienia. Możliwość pracy online ułatwia korzystanie z usług specjalistów z różnych miejsc w Polsce oraz spoza granic kraju. Świat coraz bardziej otwiera się na giggersów, a czy w Polsce jest podobnie? Z przeprowadzonego badania okazuje się, że zjawisko gig economy raczej jest nieznane. Tylko 7 proc. pracodawców spotkało się z takim pojęciem. Pomimo trudności z definicją tego zjawiska okazuje się, że na zasadach gig economy pracuje obecnie prawie co 10. osoba. Aż 73 proc. pracowników uważa, że jest to forma zatrudnienia mało popularna w Polsce.

Silnymi barierami dla spopularyzowania tego zjawiska mogą być zarówno przywiązanie pracowników do umów o pracę, jak i podejście pracodawców, dla których ważna jest możliwość nawiązania stałej współpracy oraz budowanie relacji z pracownikiem bądź zleceniobiorcą. Pomimo barier 70 proc. badanych uważa, że Polska będzie coraz bardziej otwierać się na ten trend. Zarówno pracodawcy, jak i pracownicy dostrzegają wady i zalety gig economy i uważają, że jest to forma zatrudnienia, która sprawdzi się tylko w wybranych obszarach, jak: IT, marketing, PR, media, zarządzanie etc.

Praca zdalna w długoterminowej perspektywie

Konieczność wprowadzenia pracy zdalnej wpłynęła nie tylko na refleksję nad nowymi formami zatrudnienia, lecz także na ewaluację tego rozwiązania. W tym obszarze można dostrzec pewien dysonans pomiędzy opinią pracodawców a pracowników. Chociaż w zdecydowanej większości przypadków przeniesienie pracy na formę zdalną nie wpłynęło negatywnie na działalność procesów w firmie (87 proc.), to jednak 75 proc. przedsiębiorstw, które korzystały z niestacjonarnej formy pracy, powróciło już do biur.

Część zarządzających firmami deklaruje, że niechętnie widziałaby wprowadzenie tej formy pracy w długoterminowej perspektywie bądź jako stałego rozwiązania. Takie stanowisko stoi w konfrontacji do oczekiwań pracowników. Niemal połowa z nich chciałaby pracować w trybie hybrydowym, 15 proc. wyłącznie zdalnie, natomiast 4 na 10 – w trybie stacjonarnym. Aż 77 proc. badanych pracowników uważa, że praca zdalna zyska na znaczeniu po pandemii. Możliwość korzystania z home office jest dla kandydatów ważnym wskaźnikiem mówiącym wiele o partnerstwie, elastyczności, otwartości i nowoczesności przyszłego pracodawcy.

Wzrost znaczenia dobrostanu psychicznego pracowników

Obszarem, który zdecydowanie zyskał na znaczeniu, jest well-being. W sytuacji zagrożenia zdrowia i życia rola pracodawcy uległa zmianie. Firma stała się współodpowiedzialna za bezpieczeństwo swoich pracowników i ich rodzin. Lęk pracowników o zdrowie swoje i bliskich dodatkowo potęgowany przez napięcia związane z koniecznością łączenia pracy zdalnej z nauką online dzieci, izolacją czy też strachem przed utratą zatrudnienia zmotywował pracodawców do większego zaangażowania w dbałość o kondycję psychiczną pracowników.

Firmy wspomagały swoje zespoły poprzez intensyfikację działań komunikacyjnych, wprowadzanie elastycznych godzin pracy, programy outplacementowe. Pracodawcy zachęcali też pracowników do większej aktywności fizycznej, organizowali wspólne ćwiczenia online, dofinansowywali sprzęt sportowy itp. Nadal jednak w zestawie oferowanego wsparcia rzadkością pozostaje pomoc psychologiczna. Tylko 16 proc. firm deklaruje chęć wdrożenia takiego rozwiązania.

Przytoczone zjawiska to tylko jedne z wielu, jakie poruszono w raporcie OLX Praca. Wnioski z tegorocznego badania pokazują, że dzisiaj o przewadze konkurencyjnej stanowić będą m.in. takie elementy, jak: adaptacyjność, elastyczność i otwartość na nowe rozwiązania.

Badania zrealizowane przy współpracy z ARC Rynek i Opinia: wywiad telefoniczny z grupą 600 pracodawców i 15 wywiadów w grupie osób zatrudnionych na umowie B2B oraz badanie metodą CAWI, tj. za pośrednictwem ankiety internetowej w grupie 1000 pracowników.