Kompendium wiedzy początkującego elektryka: przełączniki i przyciski

Zatem, w poniższym artykule bierzemy na tapetę przełączniki i przyciski, które wbrew pozorom różnią się między sobą nie tylko nazwą, ale także konstrukcją i funkcjonalnością.

Przełączniki a przyciski

Zacznijmy zatem od początku - tj. od stworzenia definicji, które pozwolą ci poznać podstawowe różnice w tych pozornie podobnych elementach.

1. Przełączniki, wyłączniki – ich idealnym przykładem są włączniki światła, które działają poprzez zmiany położenia styków. Zmiana położenia klawisza na przeciwny, w elemencie załączającym , powoduje załączenie bądź wyłączenie obwodu (w zależności od stanu poprzedzającego) Elementy o których mowa można w różnej gamie wzorów i kolorów zakupić w Asaj.
2. Przyciski – np. łączniki dzwonkowe są elementami, które po wciśnięciu generują impuls. W zależności od czasu przyciśnięcia impuls ten jest krótszy lub dłuższy. Niektóre odbiorniki (automaty bramowe, dzwonki) potrzebują tylko impulsu chwilowego (sekundowe przyciśniecie klawisza), ale są też takie które działają tylko podczas wciśnięcia klawisza (niektóre typy rolet).

Rodzaje przycisków, uwzględniając ich działanie

Jak łatwo się domyślić – na rynku dostępne są różne rodzaje przycisków, których podział uzależniony jest przede wszystkim od ich działania. Najpopularniejsze są przyciski monostabilne, których przekaźnik elektryczny zmienia się pod wpływem działającego parametru wyjściowego. Po jego ustaniu przekaźnik wraca do stanu poprzedniego. Nieco inaczej natomiast funkcjonuje przycisk bistabilny, który zmienia się pod wpływem działania parametru wyjściowego oraz pozostaje w zmienionym stanie również po ustaniu tego działania.

Spośród powyższych występują przyciski wandaloodporne, które posiadają dodatkową ochronę zabezpieczająca przed ewentualnym uszkodzeniem, oraz o podwyższonym stopniu IP, które możemy użyć w miejscach narażonych na wilgoć.

Rodzaje przełączników

Podobnie jak w przypadku przycisków – przełączniki również dzielimy na różne podgrupy, w zależności od tego jaka funkcję pełnią. Tymi najpopularniejszymi są:

• Przełączniki dźwigienkowe – swoją konstrukcją przypominają joystick. Zestyki zajmują różną pozycję (On/Off) i można je zmieniać przy pomocy jednego ruchu.
• Przełączniki stacyjkowe – nazywane również kluczykowymi. Zmiana ich stanu uzależniona jest od zestyków, które się obraca (np. za pomoc kluczyka).
• Przełączniki kołyskowe – jak sama nazwa wskazuje – przypominają swoją formułą kołyskę, którą znajdziemy np. w starych modelach stacjonarnych komputerów.
• Przełączniki źródła zasilania - przełączniki nazywane inaczej typem sieć-agregat. Wszystkie one stanowią za niezwykle kompleksowe rozwiązanie, spełniające potrzeby przełączania różnych rodzajów zasilania. Jak nazwa wskazuje - służą do przełączania obwodów i/lub urządzeń na jedno z dwóch, odrębnych źródeł zasilających (znajdziesz je tutaj: https://www.asaj.pl/przelaczniki-zrodla-zasilania).

Skróty NO i NC

Mówiąc o przełącznikach warto wspomnieć o oznaczeniach i skrótach, które spotkasz np. w poradnikach lub instruktażach. Poznanie ich jest szczególnie ważne, gdy dopiero zaczynasz swoją przygodę z pracami około-elektrycznymi.

Gdy przełącznik przechodzi w tryb tzw. czuwania - styk jest otwarty. Nazwa tego stanu określana jest jako Normally Open – NO (co w wolnym tłumaczeniu oznacza normalnie otwarty). Gdy styk w stanie normalnym znajduje się w pozycji zamkniętej otrzymuje status Normally Closed – NC. W tym pierwszym przypadku przełącznik pozostanie w pozycji „Off” tak długo, aż nie zostanie ponownie aktywowany. W drugim przypadku przełącznik pozostanie w pozycji „On” do czasu, aż go nie wyłączysz, bądź zastosowania automatyka tego nie zrobi za Ciebie.