Praca zdalna: lubiana przez pracowników, kontrolowana przez firmy

Przeczytaj także: Praca zdalna, hybrydowa czy stacjonarna? Oto plany pracodawców

Nowe modele w nowym świecie pracy

Doświadczenie pandemii koronawirusa niewątpliwie niezwykle przyspieszyło procesy popularyzacji nowych modeli pracy, które już zmieniły i będą dalej trwale zmieniać świat zawodowy. Co ważne, kandydaci już niemal powszechnie domagają się, by pracodawcy jasno określali swoje podejście do pracy zdalnej i hybrydowej. Aż 91% ze wszystkich badanych Pracuj.pl wyraża opinię, że w ofertach zatrudnienia powinna być zamieszczana wyraźna informacja o tym, czy stanowisko umożliwia wykonywanie obowiązków w tych modelach.

Zjawisko pracy hybrydowej i zdalnej to kolejny temat, któremu poświęciliśmy raport Pracuj.pl „Dwa lata nowej normalności. Pracownicy i kandydaci w nowym świecie pracy”. W ciągu ostatnich 24 miesięcy przeprowadzone zostały cztery edycje badania. Najnowszy pomiar zrealizowano na początku marca 2022 roku na grupie 964 użytkowników Pracuj.pl. W najnowszym tekście przyglądamy się preferowanym modelom pracy, sposobom kontroli pracy zdalnej, mniej formalnym aspektom wykonywania zadań z domu, a także popularności rekrutacji zdalnej.

Praca hybrydowa – i dla biurowych, i dla zdalnych

Poprzednie trzy pomiary Pracuj.pl dowiodły, że osoby mające za sobą doświadczenie pracy zdalnej lub hybrydowej zazwyczaj nie wyobrażają sobie powrotu do modelu w pełni stacjonarnego. W najnowszym badaniu z marca 2022 roku przyjrzeliśmy się natomiast, jak do nowych modeli pracy odnosi się ogólna grupa badanych – uwzględniająca także pracujących z biura lub szukających pracy. Także w tym wypadku model w pełni stacjonarny nie jest najbardziej pożądany.

Tylko co czwarty respondent Pracuj.pl z grupy ogólnej (26%) deklaruje, że chciałby wykonywać obowiązki wyłącznie w biurze. Jednocześnie jeszcze mniej, bo 14,5% chciałoby pracować w pełni zdalnie. Najchętniej wybieraną opcją jest praca hybrydowa, na którą stawia 59,5% kandydatów i pracowników. To kolejne badanie Pracuj.pl wykazujące, że pracownicy nie chcą całkiem rezygnować z dostępu do przestrzeni biurowej czy innej wspólnej przestrzeni pracy – jednak rola tych miejsc będzie prawdopodobnie ewoluować, by lepiej wspierać cele modelu hybrydowego.

Nasze badanie pokazało, że możliwość wykonywania obowiązków poza biurem rozbudza wyobraźnię szerokiego grona pracowników. Wnioski z tych danych są niezmienne od dłuższego czasu. Sukcesywnie obserwujemy na rynku umacnianie się perspektywy, zgodnie z którą praca hybrydowa w różnych wariantach będzie także po pandemii najbardziej pożądanym modelem wykonywania obowiązków. Pociąga to za sobą wiele innych konsekwencji dla życia firm, od konieczności przeprojektowania biur i zmiany ich roli, przez wdrożenie na stałe metod zarządzania pracą, aż po nowe formy budowy więzi pracowników z firmą – komentuje Jolanta Lewandowska-Bitkowska, HR Business Partner w Grupie Pracuj.

Praca zdalna pod kontrolą pracodawców

Jednym ze zjawisk, które generują dyskusję wśród pracodawców i pracowników, jest kontrola zadań podczas wykonywania pracy zdalnej. Ten temat budzi na rynku pracy duże emocje. Pomijając kwestie formalne i prawne, nie zawsze pod tym względem jasne, na rynku powstała potrzeba korzystania z narzędzi, które pozwalają zarządzać na odległość.

Okazało się to dużym testem zaufania między pracownikami i ich przełożonymi. 35% respondentów Pracuj.pl pracujących zdalnie lub hybrydowo przyznaje, że ich pracodawca weryfikował, czy realnie wykonują oni swoje obowiązki zawodowe. Kolejne 28% badanych przyznało, że nie ma pewności, czy taka weryfikacja miała lub ma miejsce – co jest niepokojącym sygnałem. Eksperci podkreślają bowiem, że skuteczny i etyczny monitoring pracy podwładnych powinien odbywać się w transparentny i zrozumiały sposób. W jaki sposób firmy najczęściej weryfikują pracę zdalną, wykonywaną przez członków zespołu? Na podstawie badań wyliczyć można trzy podgrupy: metody oparte na bezpośrednim kontakcie, oprogramowanie i formularze do raportowania zadań, a także narzędzia monitorujące.

W pierwszej z nich znajdują się cykliczne wideokonferencje z zespołem i przełożonymi (50%), a także weryfikujące telefony od pracodawcy lub przełożonego (33%). W drugiej podgrupie znalazły się: raportowanie wykonanych zadań mailowo (41%), programy do raportowania zadań i wyników pracy (40%), formularze i listy zadań (38%), a także programy do mierzenia czasu poświęcanego na obowiązki (26%). Ostatni typ metod weryfikacji pracy zdalnej to narzędzia monitorujące komputer lub inny sprzęt firmowy, które wykorzystywane są w przypadku co trzeciego badanego (33%).

Praca zdalna i życie prywatne

Praca zdalna wpływa także na nasz styl życia. Niewątpliwie pracując z domu częściej, niż wcześniej mieszamy także różne sfery swojego życia. Badania pokazują, że zdecydowana większość osób wykonujących obowiązki spoza biura realizuje w godzinach pracy czynności związane z życiem prywatnym. Aż 89% respondentów pracujących zdalnie lub hybrydowo przyznaje, że podczas godzin pracy zdarzało się im poświęcać czas na prywatne czynności, nie dotyczące aktywności zawodowej.

W czołówce aktywności, które badani wymieniają najczęściej, znajdują się dwie kwestie związane z pracami w domu – gotowanie i przygotowywanie posiłków (63%) oraz pranie i sprzątanie (49%). Drugą popularną grupą aktywności są te związane z ogromnym wzrostem znaczenia usług e-commerce w trakcie pandemii. Obecność w przestrzeni służącej pracownikom także do celów prywatnych ułatwia korzystanie z usług internetowych. 43% badanych robiło w czasie pracy zdalnej zakupy przez internet. W efekcie aż 61% respondentów pracujących zdalnie lub hybrydowo zdarzało się w godzinach pracy odbierać przesyłki od kuriera lub z paczkomatu.

Kolejnym punktem na liście są elementy związane z rozrywką, wydające się najbardziej kontrowersyjnymi w kontekście godzin pracy, czyli prywatne korzystanie z mediów społecznościowych (41%) oraz oglądanie filmów, seriali oraz materiałów wideo w sieci (19%). Wyraźnie mniej popularne, ale wciąż dotyczące od 1/5 do 1/4 respondentów pracujących zdalnie lub hybrydowo, są trzy kolejne kwestie – opieka nad swoimi dziećmi (27%), wyjście na wizytę do lekarza (24%) oraz wyprowadzanie zwierząt na spacer (19%).

Rekrutacja zdalna – wciąż mile widziana

W marcu 2020 roku, w reakcji na pierwszą falę pandemii koronawirusa, na Pracuj.pl po raz pierwszy pojawił się tag „rekrutacja zdalna”. Dwa lata później oznaczonych było nim aż 37% aktywnych ofert pracy. Badanie, przeprowadzone w marcu 2022 r. pokazuje, że rekrutacja zdalna jest absolutnie akceptowalną formą dla zdecydowanej większości kandydatów, a nieliczni są do niej nastawieni negatywnie.

Tylko 13% badanych byłoby mniej skłonnych wysłać swoje CV do pracodawcy, który oferuje wyłącznie zdalny proces rekrutacji - czyli online lub telefoniczny, bez fizycznego kontaktu na żadnym etapie. 42% osób jest wręcz bardziej skłonnych wysłać swoje CV na taką ofertę pracodawcy. Dla największej liczby badanych (dla 45%) nie ma znaczenia forma procesu rekrutacyjnego przy podejmowaniu decyzji o wysłaniu aplikacji w odpowiedzi na ogłoszenie.

Otwartość kandydatów na nowe formy rekrutacji jest stale wysoka. Podobnie działy HR sprawnie zaadaptowały nowe narzędzia, w tym platformy do zarządzania rekrutacjami, komunikatory i programy do połączeń video. W obszarze rekrutacji zdalnej pozostaje jednak wciąż wiele wyzwań do rozwiązania. Niektóre grupy kandydatów cały czas doświadczają wykluczenia cyfrowego. Innym wyzwaniem jest projektowanie hybrydowych bądź bezpiecznych modeli prowadzenia rekrutacji dla branż, w których decyzja o zatrudnieniu nie może opierać się na rozmowie, ale także np. na testach manualnych – podsumowuje Konstancja Zyzik, Menedżerka ds. Pozyskiwania Talentów i Rozwoju Pracowników w Grupie Pracuj.

Analizując nastawienie kandydatów w ciągu dwóch lat pandemii można stwierdzić, że nastawienie zmieniało się wraz z liczbą zachorowań i specyfiką obostrzeń nakładanych na społeczeństwo. Ta forma rozmowy o pracę miała najwięcej zwolenników podczas pierwszej fali pandemii, czyli w kwietniu 2020 r. Obecnie można stwierdzić, że zdalny proces rekrutacji jest akceptowany, mimo braku obostrzeń uniemożliwiających obecność fizyczną podczas rozmowy o pracę.