Czy Fit for 55 zredukuje emisję CO2 w transporcie?

Przeczytaj także: Czy polski transport drogowy jest gotowy na zieloną transformację?

Jak twierdzą analitycy Polskiego Instytutu Ekonomicznego, utworzenie dodatkowego systemu ETS, który zwiększy koszty eksploatacji pojazdów spalinowych, i nawet niewielkie dopłaty do zakupu pojazdów, uzupełnione zakazem sprzedaży pojazdów spalinowych od 2035 r., przewidziane w projekcie Komisji Europejskiej Fit for 55, doprowadzą do redukcji emisji w sektorze o nawet 70 proc. do 2050 r. – takie wnioski płyną z raportu PIE „Wpływ Fit for 55 na scenariusze rozwoju transportu pasażerskiego w Polsce”.

Obecny projekt legislacji Fit for 55 w zakresie transportu obejmuje wprowadzenie systemu handlu uprawnieniami do emisji dla sektora, rozwój infrastruktury dla alternatywnych paliw czy zwiększenie limitów emisji CO2 dla produkowanych samochodów. Aby przeanalizować skutki wdrożenia pakietu Fit for 55 dla krajowego sektora transportu, przede wszystkim drogowego, stworzyliśmy w Polskim Instytucie Ekonomicznym model sektora transportu pasażerskiego TRANSPASSPOL. Model nie uwzględnia skutków inwazji Rosji na Ukrainę i wynikającego z niej kryzysu energetycznego oraz efektów behawioralnych.

Największy efekt redukcji emisji z transportu obserwujemy w ramach scenariusza I, w którym uwzględniliśmy spadek cen pojazdów elektrycznych i wodorowych, opłaty za emisje CO₂ dodane do uśrednionych kosztów przejazdów oraz minimalne, rzędu 1000 EUR, dopłaty do zakupu osobowych zeroemisyjnych samochodów. Realizacja tego scenariusza zredukuje emisję CO2 w sektorze transportu o prawie 60 proc. w latach 2020-2050. W scenariuszu II do elementów uwzględnionych w pierwszym dodaliśmy zwiększenie norm emisji dla nowych samochodów osobowych wynikających z propozycji legislacji zawartej w pakiecie Fit for 55, w tym zakaz rejestracji aut spalinowych od 2035 r. Realizacja scenariusza II zredukuje emisje o kolejne 10 pkt. proc. – mówi Maciej Miniszewski, analityk w zespole klimatu i energii w Polskim Instytucie Ekonomicznym.

W ciągu ostatnich 30 lat emisje w transporcie rosły bardzo szybko

Emisja CO2 w sektorze transportu wzrosły o prawie 220 proc. od 1990 r., podczas gdy większość gałęzi polskiej gospodarki zanotowała spadek emisji w porównaniu z 1990 r. Zwiększenie emisji w transporcie wynikało przede wszystkim z powiększenia rozmiaru floty samochodów osobowych, która wzrosła w okresie 1990-2020 z 5,2 do 25,1 mln. Równolegle trwał proces osłabiania znaczenia kolei. Jeszcze w 1990 r. kolej obsłużyła 791 mln pasażerów, a do 2005 r. ta liczba zmalała do 258 mln.

Fit for 55 zmniejszy również emisje w komunikacji publicznej

Implementacja pakietu Fit for 55 będzie mieć ograniczony wpływ na elektryfikację transportu publicznego. Limity emisyjne wprawdzie zwiększą udział autobusów elektrycznych i wodorowych w całej flocie dwukrotnie z 18 proc. do ponad 36 proc., jednak nadal 60 proc. parku pojazdów komunikacji zbiorowej pozostanie napędzana olejem napędowym. Jednak w przypadku realizacji scenariusza I liczba autobusów elektrycznych w 2050 r. będzie aż o 75 proc. wyższa niż w przypadku utrzymania status quo.