Sztuczna inteligencja w pracy: pomoc czy zagrożenie?

Przeczytaj także: Sztuczna inteligencja zastąpi nas w pracy?

Rozwijająca się w zawrotnym tempie sztuczna inteligencja radykalnie zmieni sposób, w jaki pracują ludzie na całym świecie. Wielu wiąże z tym duże nadzieje. Natłok danych i potrzeba nieustannej komunikacji spowodowały, że pracujemy więcej, szybciej i jesteśmy coraz bardziej przemęczeni. Coraz więcej czasu musimy poświęcić na znalezienie tego, co naprawdę istotne w szumie informacji, które docierają z każdej strony. Cierpi na tym nasza kreatywność, a w rezultacie produktywność organizacji i całej gospodarki.
Sztuczna inteligencja może nas odciążyć.

Do tej pory AI wspierała nas głównie na zasadzie autopilota. Teraz, wirtualni asystenci będą pracować razem z ludźmi, uwalniając ich od długu cyfrowego i napędzając innowacje. Organizacje, które jako pierwsze wprowadzą w życie AI, zapoczątkują nową falę wzrostu, gdzie wyższa produktywność idzie w parze z uwolnioną kreatywnością.

Sztuczna inteligencja nowej generacji zmniejszy uciążliwość pracy i wyzwoli kreatywność – powiedział Satya Nadella, prezes i dyrektor generalny Microsoft. Pracownicy są spragnieni nowych narzędzi napędzanych przez AI, które zmniejszą cyfrowy dług, zbudują niezbędne dzisiaj umiejętności i w końcu zapoczątkują sojusz człowieka ze sztuczną inteligencją.

Aby przygotować liderów biznesowych i organizacje na erę sztucznej inteligencji, przebadaliśmy 31 000 osób w 31 krajach i przeanalizowaliśmy tryliony sygnałów pochodzących z Microsoft 365 oraz trendy dotyczące rynku pracy z LinkedIn Economic Graph. Badanie wykazało trzy istotne wnioski, które liderzy biznesowi muszą poznać, chcąc szybko i odpowiedzialnie wdrożyć AI w swoich organizacjach.

Te trzy wnioski to:

1. 
   Cyfrowy dług zmniejsza naszą innowacyjność
2. Powstał nowy sojusz między pracownikami a sztuczną inteligencją
3. Każdy pracownik potrzebuje umiejętności związanych z AI

1. Cyfrowy dług zmniejsza naszą innowacyjność

Jesteśmy obciążeni długiem cyfrowym: nowych danych, e-maili, spotkań i powiadomień jest więcej, niż możemy przetworzyć. Jednocześnie zwiększa się tempo naszej pracy. Wszystko wydaje się ważne, więc spędzamy w pracy dni próbując nadgonić z zadaniami i wyjść na prostą.

Niemal 2 na 3 osoby (64 proc.) twierdzą, że mają problemy z brakiem czasu i energii do wykonywania swojej pracy – a prawdopodobieństwo, że osoby te odczuwają także deficyt innowacyjności i myślenia strategicznego jest aż 3,5 razy większe. Prawie 2 na 3 managerów (60 proc.) już odczuwa tego skutki, twierdząc, że brak innowacji i przełomowych pomysłów w ich zespołach budzi ich niepokój. Każda minuta, którą poświęcamy na zarządzanie cyfrowym długiem to zarazem czas, którego nie poświęcamy na kreatywną pracę prowadzącą do nowych pomysłów. Kreatywność jest produktywnością naszych czasów, a zadłużenie cyfrowe stanowi realne zagrożenie dla biznesu.

Ciężar dnia pracy

Większość czasu pracy poświęcamy na kontakty biznesowe i brakuje nam go na nieprzerwane skupienie na zadaniach (68 proc. badanych).

Godziny pracy, długość dnia pracy i czas spędzony na spotkaniach stale rosły w ciągu ostatnich kilku lat – komunikowanie się jest łatwiejsze niż kiedykolwiek, ale nadążanie za nim trudniejsze niż kiedykolwiek.

Przyglądając się bliżej temu, w jaki sposób ludzie spędzają czas, widać wyraźnie, że brak czasu na skupienie i poszukiwanie informacji, jak również natężenie ciągłej komunikacji wiąże się z kosztami. 68 proc. osób twierdzi, że w ciągu dnia nie ma wystarczająco dużo czasu na nieprzerwaną koncentrację w ciągu dnia pracy, a 62 proc. twierdzi, że zmaga się ze zbyt dużą ilością czasu spędzanego na poszukiwaniu informacji.

We wszystkich aplikacjach Microsoft 365 przeciętny pracownik poświęca 57 proc. czasu na komunikację (spotkania, pocztę elektroniczną i czaty), a 43 proc. na tworzenie (dokumentów, arkuszy kalkulacyjnych i prezentacji). Najbardziej zaawansowani użytkownicy (25 proc.) spędzają 8,8 godziny tygodniowo na czytając i pisząc maile i aż 7,5 godzin tygodniowo na spotkaniach. Oznacza to, że poświęcają oni ponad dwa pełne dni w tygodniu na samo zarządzenie skrzynką odbiorczą i udział w spotkaniach.

Liczby te dotyczą pracowników pierwszego kontaktu. – w przypadku pracowników wiedzy (knowledge workers), którzy w jeszcze większym stopniu polegają na komunikacji cyfrowej, tygodniowy udział e-maili i spotkań tylko wzrasta. W AI widzimy zatem szansę na przechylenie szali na stronę ludzi, by odzyskali czas i energię na to, co najważniejsze.

5 głównych barier produktywności

Dane przemawiają za pilną potrzebą zwiększenia efektywności spotkań – ludzie narzekają na nieefektywne spotkania, jako główny czynnik zakłócający ich produktywność.
Według respondentów najważniejszym czynnikiem zakłócającym produktywność są nieefektywne spotkania, a na trzecim miejscu plasuje się ich zbyt duża liczba. Większość osób twierdzi, że trudno jest przeprowadzić burzę mózgów podczas wirtualnego spotkania (58 proc.) lub nadrobić zaległości, jeśli dołączyli do spotkania z opóźnieniem (57 proc.), że kolejne kroki po zakończeniu spotkania są niejasne (55 proc.) i że trudno jest podsumować to, co się wydarzyło (56 proc.). Co więcej, od lutego 2020 roku liczba spotkań i rozmów w aplikacji Teams potroiła się (wzrost o 192 proc.).

Dane wskazują na wyraźną potrzebę usprawnienia przebiegu spotkań. Dziś tylko 1 na 3 osoby (35 proc.) sądzi, że brakowałoby jej na większości spotkań. Ale FOMO (fear of missing out), czyli strach, że coś nas omija, jest prawdziwy.

Na pytanie, co sprawia, że spotkania są wartościowe, ludzie najczęściej odpowiadali: „Otrzymam informacje, które pomogą mi lepiej wykonywać moją pracę” – przed przekazaniem informacji zwrotnej, podjęciem decyzji lub rozwojem kariery. Dzięki AI każde spotkanie staje się cyfrowym artefaktem. Kiedy spotkania są czymś więcej niż tylko slotem w kalendarzu, można się w nie angażować i wchodzić w interakcje w czasie i formie, które są dla nas najlepsze – synchronicznie lub asynchronicznie.

Podejmij działania:

• Zidentyfikuj i rozwiąż problemy związane z zakłóceniami produktywności w Twojej organizacji dzięki spostrzeżeniom pracowników.
• Radykalnie przemyśl przebieg dnia pracy. Ponieważ sztuczna inteligencja uwalnia czas i energię, zainwestuj je w kreatywną pracę, która prowadzi do innowacji.
• Myśl o spotkaniach jako o cyfrowym artefakcie, a nie tylko slocie w kalendarzu. Zachęcaj pracowników do korzystania z inteligentnych, zasilanych przez sztuczną inteligencję podsumowań, transkrypcji i nagrań spotkań, aby angażowali się w nie w czasie i formie, które są dla nich najlepsze.

2. Nowy sojusz pracowników i AI

Pośród obaw związanych z eliminacją miejsc pracy przez AI, dane ujawniły nieoczekiwany wniosek: potrzeba pracowników, aby sztuczna inteligencja pomogła im udźwignąć ciężar codziennej pracy, jest większa niż strach o jej utratę. Chociaż 49 proc. respondentów wyraża obawy związane z zastąpieniem ich miejsc pracy przez AI, i tak 70 proc. chce delegować jak najwięcej zadań sztucznej inteligencji, by zmniejszyć swoje obciążenie.

Ludzie szukają w AI możliwości pomocy niemal w każdym wymiarze swoich służbowych obowiązków. Ponad ¾ uczestników badania chciałoby wykorzystać AI do prac administracyjnych (76 proc.). Podobny odsetek myśli o wsparciu zadań analitycznych (79 proc.), a nawet prac kreatywnych (73 proc.). Ludzie oczekują również, że AI będzie asystowała w znalezieniu właściwych informacji według potrzeb (86 proc.), podsumowaniu przebiegu spotkań i realizacji zadań (80 proc.) oraz planowaniu dnia (77 proc.).

Na tym optymizm wobec AI się nie kończy. Ludzie wierzą, że AI wzmocni ich kreatywność, począwszy od formułowania pomysłów związanych z wykonywaną pracą (76 proc.), po edycję pracy (75 proc.) Im więcej osób rozumie AI, tym więcej dostrzega korzyści w najbardziej znaczących obszarach ich pracy. Dla przykładu, 87 proc. pracowników zajmujących się pracą kreatywną[1], którzy deklarują najwyższy stopień znajomości AI przyznało, że czułoby się komfortowo, używając AI w kreatywnych obszarach swojej pracy.

AI: obietnica produktywności

Pytani o wartość wnoszoną przez AI do miejsca pracy, liderzy biznesowi są dwukrotnie bardziej skłonni do podniesienia produktywności swoich zespołów niż ograniczania etatów.

Dane wskazują, że liderzy biznesowi myślą raczej o wzmocnieniu potencjału swoich pracowników przez AI, niż ich wymianie – są oni dwukrotnie bardziej zainteresowani wykorzystaniem AI do podniesienia produktywności obecnego zespołu niż redukcji etatów. Ograniczenie liczby pracowników znalazło się na ostatnim miejscu na liście wartości oczekiwanych wobec AI.

Obok „podniesienia produktywności”, wśród kluczowych korzyści AI zgłaszanych przez menedżerów znalazły się: pomoc pracownikom w potrzebnych ale powtarzalnych zadaniach, poprawa dobrostanu pracowników, ograniczenie czasu poświęcanego przez pracowników na mało wartościowe zadania, wzmocnienie zdolności pracowników oraz przyspieszenie tempa pracy.

Praca w 2030 roku: Czego oczekują ludzie wobec AI

Pytani o wizję pracy w 2030 roku, ankietowani doceniliby najbardziej oszczędność czasu – np. szybszą realizację wysokiej jakości pracy i naukę nowych umiejętności.

Wykres pokazujący jak ludzie zmieniliby swoje doświadczenia w pracy, uszeregowane od najbardziej wartościowych do najmniej wartościowych: oszczędność czasu, mądrzejsza praca, eliminacja przeładowania informacjami, ograniczenie spiętrzenia zadań, łatwiejsze wyszukiwanie informacji, uwolnienie kreatywności.
Microsoft zapytał również pracowników i menedżerów, by przedstawili wizję pracy w roku 2030. Ich odpowiedzi kreślą jasną przyszłość zasilaną przez AI. Pytani o to, jakie zmiany najbardziej docenią, respondenci wskazali na: „realizację wysokiej jakości pracy w o połowę krótszym czasie” (33 proc.), „zrozumienie najcenniejszych sposobów spędzania czasu” (26 proc.) i „wykorzystania energii” (25 proc.) i „nigdy więcej nie będziesz musiał w myślach wchłaniać niepotrzebnych lub nieistotnych informacji” (23 proc.). Ze sztuczną inteligencją gotową do wsparcia pracy, przyszłość nadejdzie za miesiące, a nie lata.

Podejmij działania:

• Zbierz liderów w całej organizacji i wspólnie wytyczcie praktyczne ścieżki bezpiecznego i odpowiedzialnego eksperymentowania z AI.
• Obierz cel i działaj według planu. Adopcja AI na wysoką skalę wymaga zarządzania zmianą. Wybierz określone dyscypliny, procesy i przepływy pracy do przetestowania i nauczenia się oraz znajdź ewangelistów, którzy wskażą drogę.
• Rozpocznij wprowadzanie AI od obszarów, w których ludzie najbardziej potrzebują odciążenia, patrząc z perspektywy problemów i wyzwań organizacji.

3. Każdy pracownik potrzebuje umiejętności związanych z AI

Zmiana paradygmatu wykorzystania AI jako asystenta wymaga zupełnie nowego sposobu pracy i umiejętności w zakresie wykorzystania tej technologii. Współpraca z AI – przy użyciu języka naturalnego – stanie się tak samo nieodłącznym elementem naszej pracy, jak dostęp do Internetu czy posiadanie komputera. Krytyczne myślenie, analityczna ocena sytuacji, rozwiązywanie złożonych problemów oraz kreatywność i oryginalność – to nowe kluczowe kompetencj, i to nie tylko w przypadku stanowisk technicznych czy ekspertów od AI.

Ankietowani twierdzą, że pracownicy muszą nauczyć się, kiedy wykorzystywać sztuczną inteligencję, jak pisać trafne podpowiedzi, oceniać kreatywne prace i sprawdzać, czy odpowiedzi nie są oparte na uprzedzeniach. W miarę zmieniającego się za sprawą sztucznej inteligencji wyglądu pracy, współpraca człowieka z AI staje się kolejnym elementem nowej rzeczywistości – a zdolność do pracy iteracyjnej z AI, czyli takiej która umożliwia wprowadzanie poprawek i usprawnień, aż do uzyskania pożądanego efektu, będzie kluczową umiejętnością każdego pracownika.

Nauka nie nadąża za tempem pracy. Już teraz 60 proc. osób twierdzi, że nie ma odpowiednich narzędzi, aby wykonać swoje zadania. AI umożliwi niedostępne dotąd metody pracy, a ich powodzenie będzie zależeć od menedżerów i tego, czy wyposażą zespoły w odpowiedni sprzęt i umiejętności.

Powinni oni zacząć już teraz. Postów wspominających o takich tematach, jak generatywna AI i GPT jest na LinkedIn 33 razy więcej niż przed rokiem.

Wraz z wprowadzeniem generatywnej AI jesteśmy w kolejnej fazie zmian. Technologia ta już zaczyna kształtować rynek pracy na nowo” – mówi Karin Kimbrough, główny ekonomista LinkedIn. „Choć to dopiero początki, ta zmiana zwiększy możliwości, stworzy nowe role i podniesie produktywność.

W rzeczywistości, począwszy od marca 2023 r., udział amerykańskich ogłoszeń o pracę na LinkedIn wspominających o GPT już wzrósł o 79 proc. w ujęciu rocznym. Dodatkowo 82 proc. liderów uczestniczących w naszym badaniu twierdzi, że ich zespoły będą potrzebowały nowych umiejętności, aby przygotować się na rozwój sztucznej inteligencji.

Podejmij działania:

• Pomóż pracownikom przyjąć nowy sposób pracy, zaczynając od budowania umiejętności w zakresie AI – od praktycznego wykorzystania inżynierii podpowiedzi, po sprawdzanie faktów i weryfikację treści generowanych przez AI.
• Wykorzystaj zasoby edukacyjne i pozyskaj najlepsze praktyki od pracowników, którzy już wykorzystują AI jako asystenta.
• Zastanów się, jak role i funkcje w organizacji mogą ewoluować wraz z AI, tworząc możliwości tworzenia nowego doświadczenia pracy.

Ścieżka naprzód:

Sztuczna inteligencja obiecuje odciążyć nas w pracy, uwalniając od cyfrowego długu i napędzając innowacje, aby zapoczątkować nową falę wzrostu produktywności. Zarówno dla przemęczonego personelu, jak i liderów chcących zwiększyć produktywność, obietnica ta powinna się spełnić jak najszybciej. Ale AI nie tylko „naprawi” pracę – stworzy zupełnie nowe sposoby jej wykonywania. Szefowie będą musieli pomóc pracownikom w nauczeniu się bezpiecznej i odpowiedzialnej pracy z AI, aby czerpać korzyści z sojuszu pracownik – sztuczna inteligencja, co przyniesie większą wartość dla firm i bardziej satysfakcjonującą przyszłość pracy dla wszystkich.