Dzieci w sieci: krzywdy seksualne to codzienność

Przeczytaj także: Dzień Bezpiecznego Internetu 2023, czyli jak chronić dzieci w sieci

W skrócie

• Dzieci w sieci w całej Europie są narażone na szkody seksualne w Internecie, a dwoje na troje z nich doświadcza co najmniej jednego rodzaju szkody seksualnej w sieci.
• Prywatne portale internetowe służące do udostępniania zdjęć lub filmów stały się głównymi sposobami wykorzystywania seksualnego online, co podkreśla pilną potrzebę wdrożenia regulacji i środków ochronnych.
• Dziewczęta (79% w porównaniu z 57% chłopców), osoby LGBTQ+ i mniejszości etniczne są nieproporcjonalnie dotknięte krzywdą seksualną w Internecie. Ukierunkowane wsparcie i interwencja są potrzebne, aby zaradzić tym różnicom.
• Rządy muszą podjąć natychmiastowe działania, aby zająć się alarmującym zakresem szkód seksualnych online wyrządzanych dzieciom w całej Europie przez dorosłych, wspierając nowe prawodawstwo UE, wdrażając środki krajowe oraz przeznaczając zasoby na ochronę i wsparcie dzieci w sieci.

W badaniu wzięło udział 2000 18-latków z Francji, Niemiec, Holandii i Polski. Ta zamknięta ankieta online ujawniła, że:

Francja: 85% 18-latków we Francji doświadczyło tego, że ktoś próbował rozmawiać z nimi na tematy o charakterze jednoznacznie seksualnym lub wysyłał im materiały o charakterze jednoznacznie seksualnym za pośrednictwem prywatnych serwisów do udostępniania zdjęć lub filmów.

Niemcy: 73% 18-latków w Niemczech doświadczyło co najmniej jednego rodzaju krzywdy seksualnej w Internecie w dzieciństwie, co stanowi najwyższy odsetek wśród czterech badanych krajów.

Holandia: 43% respondentów w Holandii doświadczyło, że ktoś udostępnił im zdjęcia i/lub filmy o charakterze jednoznacznie seksualnym bez ich zgody, w porównaniu do średnio 30% w pozostałych trzech badanych krajach.

Polska: 57% ankietowanych z Polski zaznaczyło w ankiecie, że doświadczyło spotkania z dorosłym (nieznajomym lub znajomym), które angażowało ich w rozmowy o charakterze jednoznacznie seksualnym lub wysyłano im materiały o charakterze jednoznacznie seksualnym, 27% z nich doświadczyło tego w wieku 12 lat lub młodszym.

Badania nad doświadczeniami z dzieciństwa 18-latków ujawniły głęboki wpływ szeregu krzywd seksualnych w Internecie, których doświadczyli. Doświadczenia te obejmowały: otrzymywanie treści o charakterze jednoznacznie seksualnym od dorosłych w okresie dorastania, udostępnianie ich zdjęć bez ich zgody, bycie proszonym o zachowanie w tajemnicy relacji online o charakterze jednoznacznie seksualnym z dorosłymi oraz bycie proszonym o zrobienie czegoś o charakterze jednoznacznie seksualnym w Internecie, z czym nie czuli się komfortowo.

WeProtect Global Alliance jest zjednoczone w swojej niezachwianej misji ochrony dzieci w sieci przed wykorzystywaniem seksualnym i niegodziwym traktowaniem - powiedział Iain Drennan, dyrektor wykonawczy WeProtect Global Alliance. Europa stała się w ostatnich latach epicentrum hostingu materiałów przedstawiających seksualne wykorzystywanie dzieci, ale teraz ma szanse przewodzić globalnym wysiłkom na rzecz walki z tym wszechobecnym i pozbawionym granic przestępstwem. Zachęcamy przywódców politycznych we Francji, Niemczech, Holandii, Polsce i wszystkich państwach członkowskich UE do okazania zaangażowania w ochronę dzieci w sieci poprzez poparcie proponowanych przepisów UE oraz podjęcie zdecydowanych działań na szczeblu krajowym w celu zwalczania tego pilnego i szybko rosnącego zagrożenia.

Nie można przecenić znaczenia priorytetowego traktowania bezpieczeństwa dzieci przed rosnącym zagrożeniem seksualnym wykorzystywaniem i niegodziwym traktowaniem w Internecie. Z niezachwianym zaangażowaniem w ochronę dzieci, WeProtect Global Alliance wzywa przywódców politycznych we Francji, Niemczech, Holandii, Polsce i wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej (UE) do zjednoczenia się w celu wsparcia skutecznego i dokładnego prawodawstwa UE w zakresie zwalczania niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych w Internecie.

Dziękuję WeProtect Global Alliance za te ważne badania, które potwierdzają potrzebę pilnego przyjęcia wniosku Komisji w sprawie zapobiegania i zwalczania niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych. Większość dzieci w sieci jest narażona na krzywdę seksualną - zwłaszcza dziewczynki. Najbardziej narażone są osoby LGBTQ+ i mniejszości etniczne. Jeśli nie podejmiemy działań, wykrywanie wykorzystywania seksualnego dzieci w wiadomościach internetowych będzie zabronione w przyszłym roku, kiedy wygasną obecne przepisy, a wysiłki na rzecz wykrywania nadużyć i powstrzymywania przestępców przed uwodzeniem dzieci w Internecie dobiegną końca w Unii Europejskiej - mówi Ylva Johansson, europejska komisarz do spraw wewnętrznych.

Unia Europejska jest międzynarodowym liderem w dziedzinie regulacji cyfrowych i w ostatnich latach poczyniła ogromne postępy w zwiększaniu bezpieczeństwa Europejczyków w Internecie.

Wspólne działania mają kluczowe znaczenie dla zapewnienia dzieciom z całej Europy niezbędnego wsparcia, ułatwienia szybkiej identyfikacji i zgłaszania materiałów przedstawiających wykorzystywanie seksualne na platformach internetowych oraz zapewnienia ściślejszej współpracy między instytucjami takimi jak: Komisja Europejska oraz firmy technologiczne.

Organizacja wzywa rządy w całej Europie i na świecie do współpracy i aktywnego wdrażania następujących kluczowych środków:

• Trwałe regulacje internetowe: które są skuteczne i dostosowane do wieku, aby służyć jako międzynarodowa tarcza, chroniąca dzieci przed długoterminowymi szkodami związanymi z seksualnym wykorzystywaniem i niegodziwym traktowaniem dzieci w sieci.
• Kompleksowe ramy prawne: umożliwiające szybką identyfikację oraz usuwanie zdjęć i filmów przedstawiających niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych, wspierające ściganie przestępców i zapewniające ochronę dzieci w sieci przed uwodzeniem i wykorzystywaniem seksualnym.
• Przyszłościowe prawodawstwo: przygotowane do adaptacji do innowacji i nowych technologii oraz reagujące na zmieniające się zachowania przestępców. Nie powinno być żadnych wyłączeń dla określonych technologii, zapewniając nieustanne dążenie do sprawiedliwości i ochrony dzieci w sieci.

Badania przeprowadzone przez WeProtect Global Alliance wskazują na wysokie prawdopodobieństwo doświadczenia przez dzieci przemocy seksualnej w cyberprzestrzeni, definiowanej tutaj jako ‘zestaw szkodliwych zachowań, uznawanych za czynniki ryzyka dla potencjalnego lub rzeczywistego wykorzystywania seksualnego dzieci’. 77% z 500 osób ankietowanych w Polsce doświadczyło tego rodzaju przemocy mając 16-17 lat a 27% respondentów, gdy mieli 12 lat lub mniej. Wyniki badań dotyczą zjawiska, o którym w Polsce mówi się zdecydowanie za rzadko. O ile tematyka związana z innego rodzaju zagrożeniami lub hejtem w cyberprzestrzeni funkcjonuje w przestrzeni publicznej już od kilkunastu lat, o tyle tematyka wykorzystywania seksualnego dzieci w tym wymiarze nadal pozostaje niedostępna dla szerszego grona odbiorców. Zdecydowanie potrzeba interdyscyplinarnego dialogu, zaangażowania ekspertów z różnych dziedzin, monitorowania i badania zjawiska, po to by w oparciu o uzyskane wyniki kształtować odpowiedź na problem, docierać do rodziców, nauczycieli, kształtować przekaz medialny ukierunkowany przede wszystkim na wsparcie skrzywdzonego dziecka – mówi Katarzyna Staciwa, ekspertka współpracująca z WeProtect Global Alliance, Kierownik Zespołu: Badania, Rozwój i Innowacje w Państwowym Instytucie Badawczym NASK.

69% pośród badanych 18-latków w Polsce doświadczyło w dzieciństwie przynajmniej jednego rodzaju krzywdy seksualnej w Internecie, Należy zauważyć, że 57% respondentów z Polski otrzymało treści o charakterze jednoznacznie seksualnym od osoby dorosłej. Zgłoszone przez polską młodzież doświadczenia związane z trzema z czterech ocenianych krzywd seksualnych online były na równi z innymi badanymi krajami (Francją, Holandią i Niemcami).

Aż 3/5 polskich ankietowanych doświadczyło sytuacji, gdy ktoś próbował rozmawiać z nimi na tematy o charakterze jednoznacznie seksualnym lub wysyłał im materiały o charakterze jednoznacznie seksualnym za pośrednictwem prywatnych komunikatorów. Respondenci w Polsce byli bardziej narażeni - niż ich zagraniczni rówieśnicy - na próby rozmów na tematy związane z seksem za pośrednictwem ich telefonów komórkowych. Polscy ankietowani najczęściej otrzymywali seksualne treści w komunikacji prywatnej (58%), niż np. w otwartych forach internetowych (20%).

21% respondentów w Polsce doświadczyło udostępniania przedstawiających ich zdjęć i/lub filmów bez ich zgody, w porównaniu ze średnią na poziomie 37% w pozostałych trzech badanych krajach. 51% ankietowanych z Polski zostało poproszonych o zrobienie czegoś o charakterze seksualnym online, z czym czuli się niekomfortowo lub czego nie chcieli zrobić.

W Polsce 72% respondentów zgodziło się lub zdecydowanie zgodziło się z następującym stwierdzeniem: „Kiedy miałem(-am) mniej niż 18 lat, byłem(-am) w stanie zidentyfikować wiadomość lub treść, która była potencjalnie powiązana z niebezpiecznym lub szkodliwym źródłem”. I chociaż ponad trzech na pięciu respondentów (62%) w Polsce zgodziło się, że mają zaufaną osobę dorosłą, do której mogą się zwrócić, jeśli otrzymają treści o charakterze jednoznacznie seksualnym w Internecie, to jednak mniej niż połowa (47%) respondentów stwierdziła, że dorośli mieli świadomość tego, co robili w Internecie, gdy mieli mniej niż 18 lat. Na uwagę zasługuje też fakt, że aż 85% ankietowanych z Polski usunęło lub zablokowało osobę, która kontaktowała się z nimi w celach seksualnych, zamiast zgłosić problem lub porozmawiać z osobą dorosłą.