Polscy pracownicy, czyli wypalenie zawodowe i obniżony dobrostan psychiczny

Przeczytaj także: Ostatni dzwonek, żeby zadbać o zdrowie psychiczne pracowników?

Więcej cynizmu, mniej zaangażowania

Wypalenie zawodowe to jeden z najpoważniejszych zdiagnozowanych w badaniu problemów polskich pracowników. Narzędziem Burnout Assessment Tool zmierzono cztery główne obszary wypalenia: wyczerpanie, obniżoną motywację, niższą zdolność do pracy i wzmożone reakcje emocjonalne. Okazuje się, że aż 45% polskich pracowników cierpi na wypalenie zawodowe, a 26% wszystkich ankietowanych doświadcza jego ciężkiej formy.

Wśród polskich pracowników najczęściej występującym objawem wypalenia zawodowego jest dystans emocjonalny czy też cynizm i negatywne nastawienie do pracy, jak definiuje tę postawę WHO. Niska motywacja przekłada się na niższą produktywność, częstsze błędy, niedopilnowane terminy.

W efekcie wypalenia zawodowego mogą występować dysproporcje w podziale pracy w zespole czy napięcia między pracownikami. Jego konsekwencjami są również częstsze absencje albo prezenteizm, czyli fizyczna obecność w pracy, przy jednoczesnym zaprzątnięciu myśli innymi tematami.

Wśród przebadanych objawów wypalenia zawodowego znalazła się też sama zdolność do pracy. Większość pracowników ma tu - na szczęście - wynik pozytywny, niemniej u 29% osób dostrzeżono pogorszenie funkcji poznawczych - obniżoną koncentracja i trudności w utrzymaniu uwagi.

W badaniu Mindgram interesujące - ale też zatrważające - są również wyniki dotyczące dobrostanu psychicznego. Aż 78% respondentów ma ten wskaźnik na poziomie umiarkowanym lub pogorszonym. Co znaczy, że tylko 22% Polaków czuje się naprawdę dobrze.

Objawy depresyjne w stopniu dużym lub umiarkowanym dotyczą aż 44% pracowników. Objawy lękowe zgłasza - aż 35% z nich.

Takie wyniki to już wskazanie do dalszej diagnostyki w kierunku depresji lub zaburzeń lękowych. Tak zły stan psychiczny może negatywnie wpływać na funkcjonowanie zarówno w życiu codziennym, jak i w środowisku pracy – zauważa Małgorzata Ohme, Chief Impact Officer w Mindgram.

I potwierdza to raport ZUS, z którego wynika, że polscy pracownicy wykorzystali w zeszłym roku aż 23,8 mln dni na zwolnieniach lekarskich z powodu problemów psychicznych.

Zdrowie pracownika a zdrowie firmy

O zdrowiu psychicznym warto mówić przede wszystkim ze względu na dobrostan jednostek. Ale perspektywa firm jest również interesująca.

Wypalenie to niższa produktywność, częstsze błędy, przekroczone deadline’y. Wpływa także na pracę samego zespołu, gdzie zaburzeniu mogą ulec chociażby relacje między współpracownikami, a absencje czy prezenteizm stają się uciążliwe – komentuje Jakub Zieliński, CEO w Mindgram.

Na związek między zdrowiem psychicznym pracowników a poziomem ich produktywności i zaangażowania zwraca uwagę coraz więcej ośrodków badawczych zajmujących się kondycją psychiczną osób pracujących. iOpener Institute w swoich badaniach podkreśla, że pracownicy cieszący się dobrostanem psychicznym są nawet dwa razy bardziej efektywni oraz biorą o 90 proc. mniej zwolnień lekarskich niż ci, którym tego dobrostanu brakuje. Jak pokazują badania Deloitte, sam dostęp do opieki zdrowia psychicznego oraz troska o kondycję psychiczną pracowników przyczyniają się do ich rzadszego chorowania.

Jako pracodawcy czy kadry, obserwując kryzysy emocjonalne wśród pracowników i rozpoznając pojedyncze sygnały, które z czasem mogą wpłynąć na cały zespół, musimy zrozumieć, że inwestycja w dobrostan psychologiczny pracowników powinna stać się standardem w polskich firmach – podkreśla Małgorzata Ohme.

Lokalna i globalna odpowiedzialność biznesu

Nowa dyrektywa Unii Europejskiej, czyli CSRD, od stycznia 2024 roku zobowiąże 50 tysięcy notowanych na giełdzie firm w Europie do raportowania wyników działań ESG w kilku kategoriach. Wśród nich jest właśnie raportowanie działań na rzecz dobrostanu pracowników, w tym m.in. wsparcia zdrowia psychicznego, szkoleń, równouprawnienia i różnorodności. Od 2025 roku dyrektywa będzie dotyczyć wszystkich firm zatrudniających ponad 250 pracowników, a już od 2026 roku - zatrudniających ponad 10 pracowników.

Liderzy siłą rzeczy coraz częściej będą spotykać się z trudnościami w zarządzaniu kryzysami emocjonalnymi w swoich zespołach. Właśnie umiejętność rozpoznawania kryzysów emocjonalnych i zapobieganie ryzykom związanym ze zdrowiem psychicznym pracowników staje się jedną z kluczowych umiejętności liderów przyszłości. Wyczulenie na ten aspekt to coś, czego teraz wielu zarządzającym zwyczajnie brak – zauważa Adam Plona, współzałożyciel Mindgram.

Konsekwencje mogą być dotkliwe - od utraty lojalności zespołu, po implikacje prawne i finansowe dla całej organizacji. – Liderzy będą potrzebować wsparcia i szkoleń, aby sprostać tym wyzwaniom - bo pamiętajmy, że zmiana musi również przyjść z góry i być wspierana przez całą organizację - zauważa Iwona Wencel, ekspertka z sektora HR.

Metodyka badania:
W badaniu wykorzystana została metodologię diagnozy dobrostanu czyli Well-being Vibe opracowana przez Mindgram. To narzędzie diagnostyczne oparte o międzynarodowe, klinicznie zwalidowane testy Mental Health Continuum, Burnout Assessment Tool, Generalized Anxiety Test, Patient Health Questionnaire. Badanie przeprowadziła firma badawcza - SW Research, która dotarła do reprezentatywnej grupy 1889 pracowników z różnych sektorów biznesu, branż i firm. Margines błędu w odniesieniu do wyników dla całej populacji powinien wynosić zaledwie około 3%.