Jak ochronić firmowy smartfon przed cyberatakami?

Przeczytaj także: Dzieje cyberprzestępczości: era nowoczesnego ransomware’u

Według opublikowanego w ubiegłym roku raportu Cyfrowej Polski „Cyberbezpieczeństwo urządzeń końcowych po 2022 roku” liczba ataków na infrastrukturę sektora publicznego wzrosła rok do roku w badanym okresie o astronomiczne 500%. Aż 58% organizacji odnotowało z kolei naruszenia bezpieczeństwa. 61% ataków w kraju dokonywano za pośrednictwem e-maili. Z kolei raport Global Cybersecurity Leadership Insights Study firmy EY wskazuje, że tylko co piąty lider ds. bezpieczeństwa teleinformatycznego uważa, że jego firma efektywnie radzi sobie z wirtualnymi zagrożeniami.

Przewidywania na 2024 roku nie napawają optymizmem. Specjaliści przewidują, że skala ataków, oszustw i wyłudzeń, coraz częściej wspomaganych przez sztuczną inteligencję, tylko się nasili. Szczególnie narażeni na nie będą użytkownicy urządzeń mobilnych z najbardziej popularnym systemem operacyjnym na świecie, jakim jest Android (prawie 72% rynkowego udziału). Problem jest tym większy, że - w odróżnieniu od komputerów - smartfony czy tablety są aktywne praktycznie przez całą dobę. Na dodatek firmowy sprzęt jest często używany także do celów prywatnych po godzinach pracy.

Poznaj zagrożenia i buduj świadomość

Co zatem robić w obliczu przybierającej skali cyberprzestępstw? Świadomość zagrożeń, z jakimi mogą zetknąć się użytkownicy urządzeń mobilnych, to podstawowa kwestia, na którą warto postawić w organizacji. Dlatego tak istotne są cyklicznie szkolenia dla pracowników prowadzone przez działy IT, w tym ze wsparciem producentów, dystrybutorów sprzętu i ekspertów zewnętrznych. Jakie cyberzagrożenia czyhają na każdym kroku wirtualnego świata? Wśród tych najczęściej występujących są:

Phishing i farming

To niezwykle popularna forma cyberprzestępstwa. Polega na podszywaniu się pod zaufane źródło (osobę lub instytucję) i ma na celu wyłudzenie poufnych informacji o użytkowniku urządzenia. Phishing wykorzystuje np. pocztę elektroniczną, sms-y czy czaty do pozyskania m.in. danych logowania czy szczegółów karty kredytowej. Z kolei pharming przekierowuje na fałszywe strony i serwery internetowe.

Malware

Choć malware to zagrożenie w przypadku telefonów i tabletów rzadziej występujące w porównaniu z komputerami osobistymi, nie należy go lekceważyć. Obejmuje ono złośliwe oprogramowanie czy aplikacje w postaci wirusów, koni trojańskich czy fragmentów kodu, które umożliwia bezpośrednie włamanie do urządzenia mobilnego. Czasami wiąże się z częściowym przejęciem kontroli nad nim.

Ransomware

Jest to oprogramowanie, które najpierw blokuje dostęp do systemu operacyjnego, uniemożliwia odczytanie zapisanych w nim danych, a następnie żąda od użytkownika okupu za przywrócenie stanu pierwotnego. To właśnie to zagrożenie jest wskazywane jako te, które w 2024 roku najdynamiczniej wzrośnie na świecie w przeliczeniu na organizację.

Man in the middle

Przestępstwo to polega na podsłuchiwaniu i modyfikowaniu ruchu sieciowego z urządzenia mobilnego w przypadku połączenia się z niezaufanym punktem dostępowym do internetu przez sieć wi-fi. Punkt taki jest zarządzany przez hakera i umożliwia wykradanie np. danych i haseł.

Juice jacking

Jest to rzadziej występujący problem, niemniej warto mieć świadomość, że i on występuje oraz może przynieść negatywne konsekwencje. Chodzi o wykradanie danych ze smartfonów za pomocą fałszywych ładowarek zainstalowanych w miejscach publicznych, np. na lotniskach, w kawiarniach czy urzędach.

Jak podkreśla Monika Czech, KNOX Focus Sales Specialist w KOMSA Poland:

W kontekście cyberzagrożeń wycelowanych w użytkowników mobilnego sprzętu firmowego warto wyczulić pracowników, żeby trzymali się podstawowych zasad. Po pierwsze, pobieranie aplikacji wyłącznie z renomowanych sklepów. W przypadku Androida jest to Google Play. Po drugie, unikanie podejrzanych linków przychodzących nawet od znajomych osób. Po trzecie, skrupulatne sprawdzanie adresów nadawców e-mail. Przestępcy potrafią być tu bardzo kreatywni. Przykładem może być mail phishingowy wysłany z domeny .corn. Podkreślam, corn, a nie com, choć na pierwszy rzut oka wyglądają one identycznie. Po czwarte, korzystanie z menadżerów haseł i używanie silnych, unikalnych haseł do każdego serwisu. Te najpopularniejsze w Polsce to wciąż „123456”. Po piąte, stosowanie uwierzytelnienia dwuskładnikowego. Od tego warto zacząć w wymiarze indywidualnym.

Oprócz dobrych praktyk eksperci zalecają zwracać uwagę na pewne alarmujące oznaki, mogące świadczyć o zhakowaniu telefonu czy tableta. Spowolnienie pracy urządzenia, przegrzewanie się, samoczynne otwieranie się stron czy wybieranie numerów lub znaków na klawiaturze. Wszystkie one mogą stanowić znak, że coś niepokojącego jest na rzeczy.

Chroń urządzenia w firmie na poziomie sprzętowym i oprogramowania

Indywidualne podejście i edukacja może jednak nie wystarczyć. Nie jest bowiem wielką tajemnicą, że to człowiek stanowi najsłabsze ogniwo w procesie unikania cyberzagrożeń. Dlatego renomowani producenci urządzeń mobilnych dla biznesu oferują zabezpieczenia już na poziomie sprzętowym (wbudowane na poziomie chipsetu).

Są one aktywne już od poziomu produkcji, przez uruchomienie, na bieżącej pracy skończywszy. Chronią one np. przed wgraniem starszych wersji systemu operacyjnego i szyfrują dane wrażliwe (maile, pliki, zdjęcia), zapisując je w tzw. kontenerach. Aby uzyskać do nich dostęp, wymagane jest podanie PINu, hasła lub autoryzacja biometrią. Posiadają także wbudowane czujniki przeciwdziałające atakom światłem lasera, napięciem czy temperaturą. Ponadto umożliwiają podzielenie urządzenia na dwie strefy – prywatną i służbową, separując tym samym dane.

Kolejnym filarem cyberbezpieczeństwa jest specjalistyczne oprogramowanie dla administratorów IT, którzy dostają szereg możliwości do zarządzania flotą urządzeń (Mobile Device Management). Poza podstawową konfiguracją urządzeń, aplikacji, e-mail i sieci, mogą oni w prosty sposób rozpoznawać próby manipulowania w sprzęcie lub wykonywania wszelkich działań z użyciem nieautoryzowanego oprogramowania. Mogą również blokować kontenery z danymi, samodzielne aktualizacje systemu operacyjnego i aplikacji przez pracowników.

W przypadku zgubienia czy kradzieży telefonu pracownika można szybko włączyć blokadę urządzenia z jednoczesnym wyświetleniem odpowiedniego komunikatu, zresetować je do ustawień fabrycznych lub ustalić jego lokalizację. Wszystko to pozwala efektywnie chronić wrażliwe dane firmowe czy urzędowe.

Jak mówi Monika Czech, KNOX Focus Sales Specialist w KOMSA Poland:

O ile prywatny użytkownik może wziąć sobie do serca dobre praktyki i zainstalować np. program antywirusowy, to przedsiębiorstwa zdecydowanie powinny zwrócić się także ku rozwiązaniom systemowym. Same szkolenie ludzi na pewno nie wystarczy. W końcu na szali jest reputacja organizacji i widmo ogromnych strat finansowych. Kompleksowe możliwości w zakresie ochrony oferuje na polskim rynku np. Samsung Knox. Marka ta zapewnia rozwiązania zarówno na poziomie sprzętowym, jak i oprogramowania. O skuteczności tej platformy bezpieczeństwa świadczy fakt, że w ramach procesu certyfikacji Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW) wydała dla niej certyfikat ochrony kryptograficznej, obejmujący wybrane mechanizmy bezpieczeństwa.