Branża IT: koniec czy ciąg dalszy prosperity?

Przeczytaj także: Trwa walka o specjalistów IT. Wynagrodzenia rosną o 30-40 proc.

Wbrew powszechnym opiniom, sugerującym, że złote czasy dla branży IT dobiegły końca, najnowszy raport rzuca nowe światło na sektor technologiczny w Polsce, ukazując jego niezachwianą długookresową dynamikę i zdolność do adaptacji, zwłaszcza w obliczu wyzwań pandemii COVID-19.

Od momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, branża IT, która generuje obecnie 8 proc. PKB kraju, wykazała imponujący wzrost, napędzany zarówno globalnymi inwestycjami, jak i rozwojem lokalnych przedsiębiorstw. Pandemia, choć była okresem próby dla wielu sektorów, stała się katalizatorem dla przyspieszenia transformacji cyfrowej, co z kolei zwiększyło zapotrzebowanie na wysoko wykwalifikowanych specjalistów IT.

Raport “Perspektywy rozwoju rynku IT w Polsce do 2030 roku” nie tylko podkreśla odporność i elastyczność branży w adaptacji do nowych warunków, ale także rysuje obiecującą przyszłość, opartą na solidnych fundamentach i rosnącym zapotrzebowaniu na innowacyjne rozwiązania technologiczne. Analiza dynamiki ogłoszeń rekrutacyjnych w IT oraz prognozy dotyczące przyszłego rozwoju sektora, dają powody do optymizmu.

Rozwój w czasie pandemii - od wyzwań do nowych możliwości

Od momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku, sektor IT w naszym kraju nieustannie przeżywa rozkwit. Z ponad 410 tys. specjalistami IT oraz 60 tys. działającymi firm technologicznymi, Polska wyznacza standardy w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.

Pandemia COVID-19 początkowo wstrzymała rekrutacje w sektorze, ale po chwili przyspieszyła transformację cyfrową i zdalne metody pracy, co przełożyło się na wzrost zapotrzebowania na specjalistów IT.

Dane z Pracuj.pl i theprotocol.it wskazują, że już w 2021 roku sektor ten wykazał zdolność do szybkiej regeneracji, wracając na dynamiczną ścieżkę wzrostu. Świadczy to o efektywnej adaptacji branży IT do zmieniających się warunków rynkowych, silnych fundamentach oraz dobrych perspektywach na kolejne lata.
W latach poprzedzających pandemię liczba ogłoszeń IT w ciągu roku zmieniała się w zależności od miesiąca o 15-25 proc. W marcu 2020 roku, po wybuchu pandemii COVID wiele firm zawiesiło rekrutacje, co przełożyło się na spadek liczby aktywnych ogłoszeń w serwisach. W marcu ich liczba spadła o 30 proc., a w kwietniu o bezprecedensowe 65 proc. w stosunku do stycznia, który historycznie jest zwykle miesiącem z największą liczbą ogłoszeń w danym roku. W kolejnych miesiącach 2020 roku liczba ogłoszeń systematycznie rosła, by na początku 2021 zrównać się z wynikiem sprzed roku.

Rok 2021 przyniósł kontynuację odbicia w liczbie ogłoszeń, o 30 proc. przebijając wartość z roku 2019. Trend wzrostowy utrzymał się również w 2022, co sugeruje szybką adaptację sektora IT do nowych warunków rynkowych. Szczyt nastąpił w marcu 2022, niemal podwajając wynik z tego samego miesiąca 3 lata temu.

Jako serwis rekrutacyjny z ofertami pracy wyłącznie w branży IT, wciąż obserwujemy bardzo duże zapotrzebowanie na doświadczonych specjalistów m.in. z zakresu data science, technologii chmurowych, cyberbezpieczeństwa oraz – oczywiście – AI. Firmy technologiczne wciąż intensywnie poszukują pracowników, ale coraz większe znaczenie ma doświadczenie, więc wahadło mocno przesunięte do tej pory w stronę „rynku pracownika” drgnęło. Branża IT to wciąż rynek z ogromnym potencjałem, a sytuacja na nim po prostu stabilizuje się i zmierza w stronę bardziej wyrównanego układu sił — mówi Piotr Trzmiel, head of growth w the:protocol.

Polska, mimo trudniejszego okresu w globalnej gospodarce, dzięki swoim wykwalifikowanym kadrom stała się jednym z kluczowych graczy w europejskim sektorze IT, otwierającym drzwi do dalszego wzrostu i rozwoju. Dynamiczny rozwój sektora IT w Polsce jest wynikiem połączenia strategicznych inwestycji, polityki wspierającej innowacje oraz silnej infrastruktury edukacyjnej.

W ciągu najbliższej dekady zasadnicze znaczenie będzie miało dalsze dostosowywanie programów edukacyjnych do bieżących i przyszłych potrzeb rynku. Szczególną uwagę należy zwrócić na nauczanie umiejętności związanych z najnowszymi technologiami, takimi jak sztuczna inteligencja, big data, czy umiejętności z pogranicza programowania i zarządzania projektami. W naszej szkole koncentrujemy się na praktycznym aspekcie nauczania, co pozwala naszym absolwentom szybko znaleźć zatrudnienie i efektywnie funkcjonować w branży IT — mówi Marcin Tchórzewski, założyciel i prezes Coders Lab Szkoły IT.

Sztuczna inteligencja: wyzwania i nowe możliwości dla rynku IT

Według ekspertów na potwierdzenie nie mają raczej szans hipotezy sugerujące, że rynek IT wpadnie we własne sidła i odczuje spowolnienie z powodu upowszechnienia narzędzi opartych na sztucznej inteligencji. Otwiera ona bowiem drzwi dla zupełnie nowych specjalistycznych ról, przyspieszając innowacje.

Prognozy sugerują, że AI wpłynie na rynek pracy, ale znacząco przyczyni się do wzrostu produktywności i co za tym idzie PKB. Polska specjalizująca się w usługach IT może na tym skorzystać bardziej niż kraje tzw. starej Europy.

W dobie gwałtownego rozwoju technologicznego, wiele osób obawia się wpływu sztucznej inteligencji (a w szczególności generatywnej AI) na rynek pracy. Często słyszymy tezy mówiące o tym, że narzędzia oparte o AI spowodują zwolnienia ludzi, zwłaszcza w sektorze IT. Jednak taki pesymistyczny scenariusz jest na ten moment daleki od prawdy. Patrząc na fakty i bieżące tendencje, można dojść do wniosku, że narzędzia oparte o AI w najbliższych latach nie zabiorą pracy specjalistom IT, ale wręcz przeciwnie - usprawnią ją — mówi Artur Kurasiński, twórca i startupowiec.

Podobnego zdania jest prof. Aleksandra Przegalińska, specjalistka od AI. Według niej sztuczna inteligencja stanie się stymulatorem wielu pozytywnych zmian na rynku pracy.

Automatyzacja zadań, rozwijanie systemów wspomagających decyzje oraz tworzenie nowych technologii generuje zarówno wyzwania, jak i nowe możliwości zatrudnienia. AI może zautomatyzować powtarzalne i rutynowe zadania, co może prowadzić do redukcji zatrudnienia w niektórych sektorach. Jednak równocześnie pojawiają się nowe stanowiska oraz specjalności, takie jak inżynierowie ds. danych, naukowcy ds. danych i specjaliści ds. sztucznej inteligencji, którzy są odpowiedzialni za rozwijanie, wdrażanie i zarządzanie tymi technologiami — mówi prof. Aleksandra Przegalińska, filozofka, badaczka AI pracująca na Akademii Leona Koźmińskiego oraz Uniwersytecie Harvarda.

Transformacja i innowacje w IT: Kurs na cyfrową dekadę 2030

W ostatnich latach rynek IT przeszedł dynamiczną transformację, napędzaną postępem technologicznym i zmieniającymi się potrzebami rynkowymi. Eliza Kruczkowska z Polskiego Funduszu Rozwoju dostrzega kilka kluczowych trendów, które będą kształtować branżę IT do 2030 roku.

Transformacja cyfrowa, której przyspieszenie nastąpiło w wyniku pandemii COVID-19, radykalnie zmieniła sposób prowadzenia działalności przez przedsiębiorstwa. Digitalizacja przestała być opcją, stając się koniecznością w utrzymaniu konkurencyjności. W nadchodzącej dekadzie kluczowe będzie zintegrowanie technologii cyfrowych we wszystkich aspektach biznesu, od operacji po strategie klienckie. Jest ono zresztą spójne z programem polityki Unii Europejskiej nazywanej "Drogą ku cyfrowej dekadzie 2030". Zakłada się, że do 2030 roku 75 proc. przedsiębiorstw w UE będzie korzystać z co najmniej jednej z trzech technologii: chmury obliczeniowej, AI, analizy dużych zbiorów danych (big data), a ponad 90 proc. MŚP osiągnie co najmniej podstawowy poziom wykorzystania technologii cyfrowych — mówi Eliza Kruczkowska, dyrektorka Departamentu Rozwoju Innowacji w Polskim Funduszu Rozwoju.

Rozwój technologiczny wymusza ciągłą aktualizację umiejętności, a reskilling i upskilling są niezbędne dla zachowania konkurencyjności na rynku pracy. Szkoły IT pełnią tu kluczową rolę, zapewniając aktualne i praktyczne kursy, które odpowiadają bieżącym i przyszłym potrzebom rynku. Ze względu na praktyczne podejście i współpracę z firmami z branży, stają się centrami kształcenia przyszłych specjalistów gotowych do wkroczenia na rynek pracy. Ich rola w przygotowaniu kadr do nowych wyzwań technologicznych i ekonomicznych jest nieoceniona i przynosi bezpośrednie korzyści dla całego sektora.

Wszyscy jesteśmy świadomi, że obecny system edukacji, oparty na przestarzałym modelu pruskim, wymaga reformy, szczególnie w obliczu globalnych trendów związanych z rozwojem sztucznej inteligencji i automatyzacji. Wskazuje się, że do 2030 roku nawet 7,3 miliona etatów może zniknąć z rynku pracy w wyniku tych zmian, a 44 proc. pracowników będzie wymagało przekwalifikowania do IT [McKinsey & Company] - mówią Beata Jarosz i Joanna Pruszyńska-Witkowska, założycielki szkoły kompetencji cyfrowych Future Collars - Taka sytuacja stawia przedsiębiorstwa, które jeszcze nie zainwestowały w rozwój kompetencji swoich pracowników, przed ryzykiem utraty konkurencyjności. Problem ten nabiera szczególnego znaczenia w świetle braku wystarczającej liczby absolwentów IT z uczelni wyższych.

Wskazując na konieczność dostarczenia na rynek specjalistów wyposażonych w kompetencje technologiczne, musimy być świadomi, że nie damy rady tego zrobić opierając się tylko na młodych pracownikach, którym technologia towarzyszy niemal od urodzenia.

Już teraz na rynku pracy funkcjonują jednocześnie wszystkie pokolenia, więc zupełnie naturalne staje się budowanie zróżnicowanych wiekowo zespołów. Jednak aby takie zespoły mogły sprawnie i efektywnie funkcjonować konieczne będzie wyrównanie poziomu kompetencji technologicznych oraz rozwój kompetencji miękkich - dodaje Katarzyna Prokopowicz, współzałożycielka infoShare Academy.

Inwestycje w ciągłą edukację i rozwój umiejętności są strategiczne dla długoterminowego wzrostu polskiego sektora IT. Wzrost liczby i jakości szkoleń, w tym reskillingu i upskillingu, przyczyni się do zwiększenia innowacyjności i konkurencyjności, odpowiadając na rosnące zapotrzebowanie rynku.