Zadłużenie Polaków: babcia edukuje wnuczka, a wnuczek babcię

Przeczytaj także: Na spłatę zadłużenia trzeba pracować prawie 4 miesiące

Obecnie 18% Polaków przyznaje się do posiadania długu, z czego 2 proc. spośród zadłużonych nie ma zamiaru go spłacać. Grupa 3 proc. zadłużonych rodaków nie wie, jakie działania podjąć w sprawie swojego długu. Czasem warto zacząć od poproszenia o rozmowę bliskich, którzy pomogą zrobić pierwszy krok.

Najczęściej wskazywanym ratunkiem w wyjściu na finansową prostą są rodzice – 24 proc. wskazań. Natomiast co piąty Polak stwierdza, że mając problem ze spłatą należności, nikogo nie poprosiłby o pomocną dłoń – 22 proc. wskazań. Z kolei 17 proc. z nas w podobnej sytuacji poprosiłoby o wsparcie męża, żony, partnera lub partnerki, a 13 proc. dorosłe dzieci. I wcale nie mówimy wyłącznie o wsparciu finansowym, bo każde z pokoleń dysponuje zupełnie innym zasobami doświadczenia i wiedzy.

Masz dług? Przydadzą się nie tylko pieniądze

Co prawda ponad połowa respondentów uznała, że mając problem ze spłatą zadłużenia, rzeczywiście liczyłaby głównie na pożyczkę pieniędzy. Ale aż 35 proc. ankietowanych przyznaje, że oczekiwaliby zwykłej porady w znalezieniu sposobu na rozwiązanie ich problemu, a co piąty Polak deklaruje potrzebę psychicznego wsparcia i motywacji do spłaty zadłużenia. Na mentalną pomoc najczęściej liczą ludzie młodzi, średnio co trzeci z nich. Wśród osób w wieku między 18. a 24. rokiem życia jest to aż 34 proc. wskazań, a wśród osób w wieku między 25. a 34. rokiem życia 31 proc. wskazań. Dla porównania - tylko 13 proc. osób w wieku powyżej 55 lat wskazało potrzebę psychicznego wsparcia.

Co więcej, osoby powyżej 55. roku życia uważają, że ich wiedza i życiowe doświadczenie mogłyby pomóc ich bliskim w wyjściu na finansową prostą (35 proc. wskazań). Aż 34 proc. z nich za pomocne uważa swoje umiejętności odmawiania sobie niektórych zakupów i przyjemności oraz oszczędzania. Z kolei 33 proc. najstarszej grupy respondentów deklaruje, że doskonale planuje swój budżet i właśnie taką umiejętnością mogliby wesprzeć bliską osobę w wyjściu z zadłużenia.

Taka wiedza i zasoby z pewnością przydałyby się najmłodszym zadłużonym, a zwłaszcza tym, którzy unikają spłacania swoich zobowiązań. W badaniu Bierność młodych dłużników - przygotowanym przez Maison & Partners na zlecenie KRUKa** - podzielono ich na 4 kategorie: żyjący ponad stan, borykający się z życiem, wolni niezależni oraz zadłużeni z przypadku. Tylko reprezentanci ostatniej grupy nie są bezpośrednio odpowiedzialni za posiadanie długów. Reszta młodych zadłużonych ma fundamentalne braki wiedzy finansowej i cechy osobowości, nad którymi nie pracują, np. beztroska, rozrzutność, spontaniczność, potrzeba imponowania innym, a które zapędzają ich w kłopoty.

Dojrzalsi Polacy mogą wspomóc młodszych rozmową, radą i wskazówkami na temat tego, jak oszczędzać. Sami natomiast potrzebują nadążyć za postępem i uzupełnić wiedzę na temat dostępnych narzędzi technologicznych do zarządzania przychodami i wydatkami. Tylko 5 proc. respondentów w wieku powyżej 55. roku życia przyznaje, że zna przydatne rozwiązania i aplikacje, które mogą pomóc sprawnie zarządzać finansami, czy uporać się z długiem. 11 proc. z nich ocenia swoje umiejętności korzystania z rozwiązań cyfrowych jako słabe, 36 proc. jako średnie, a kolejne 11 proc. jako bardzo dobre. Dla porównania w grupie 18-24 lata aż 44 proc. respondentów przekonanych jest o swoich bardzo dobrych umiejętnościach technologicznych, a 32 proc. uważa je za dobre. Im starsza grupa wiekowa, tym ocena jej umiejętności technologicznych niższa.

W dobie wszechobecnej cyfryzacji to właśnie taka wiedza przybiera na znaczeniu. Dzisiejszy świat finansów jest o wiele bardziej rozwinięty niż jeszcze kilka lat temu. Coraz częściej płacimy BLIKIEM, rzadko odwiedzamy bank, bo przecież swoje konto obsługujemy na dowolnym urządzeniu mobilnym i nawet kredyt możemy wziąć bez wychodzenia z domu, nie wspominając o spłacie zadłużenia. Jeśli zapomniałeś portfela, możesz zapłacić telefonem lub zegarkiem. Młodzi Polacy gotowi są przyjść z odsieczą i pomóc bliskim w obsłudze takich właśnie rozwiązań, które mogą z pewnością ułatwić życie.

Co ciekawe - nasza wiedza dotycząca finansów nieszczególnie różni się w zależności od wieku. A trudno uniknąć zadłużenia, jeśli podstawowe pojęcia dotyczące oprocentowania, inflacji, długu czy wierzytelności są nam obce. Jednak wiedza finansowa we wszystkich grupach wiekowych respondentów jest podobna i waha się między 18 a 21 proc. Tylko respondenci w grupie między 34. a 44. rokiem życia nieco wyżej oceniają swoją wiedzę finansową, którą chętnie podzieliliby się z zadłużonymi bliskimi – twierdzi tak 26 proc. z nich.

Edukacja ekonomiczna to podstawa

I choć przyznajemy się do braków znajomości podstaw ekonomii i finansów, to każdy szuka profesjonalnej wiedzy gdzie indziej. Ogólnie Polacy za najlepsze źródło informacji finansowych uznają Internet – 45 proc. respondentów. Następnie uplasowali się bliscy, do których po pomoc zgłosiłoby się 35 proc. respondentów. Podium dla najlepszych źródeł wiedzy ekonomicznej i finansowej zamykają media (telewizja, radio, prasa), po które sięgnie średnio co piąty Polak – 22 proc.

Wśród respondentów w młodym i średnim wieku, czyli między 18. a 44. rokiem życia najważniejszym źródłem wiedzy jest Internet (blogi, kanały influencerów), do którego zagląda ponad połowa z nich. W najstarszej grupie respondentów (55 lat i więcej) co trzecia osoba zajrzy do sieci. Zdecydowana większość z nich wiedzy poszuka u bliskich – 40 proc. respondentów.

To jasno pokazuje, że warto rozmawiać o finansach i nie należy unikać tego tematu, zwłaszcza wśród bliskich. Każde pokolenie ma zasoby, którymi możemy uzupełniać naszą wiedzę i lepiej radzić sobie z wyjściem na finansową prostą. Pamiętajmy więc o solidarności międzypokoleniowej i wspierajmy się nawzajem na co dzień.

* Badanie przeprowadzone w terminie 19 - 22 kwietnia 2024 na panelu Ariadna metodą CAWI na ogólnopolskiej próbie liczącej N=1152 osób.
**Badanie przeprowadzone w lutym 2024 roku metodami In-home interviews oraz On-line FGI-s na grupach respondentów w wieku 18 – 26 lat oraz 27 – 34 lat.