Przemysł motoryzacyjny: po rekordach 2023 nadchodzą chudsze lata?

Przeczytaj także: Przemysł motoryzacyjny, czyli dominacja Chin i droga przez wyboje

Produkcja sprzedana

W 2023 roku produkcja sprzedana w grupie PKD 29 (produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep) pokonała kolejną rekordową barierę, po raz pierwszy w historii przekraczając poziom 230 mld złotych i wyniosła 236,5 mld złotych. To o 14,7 proc. więcej niż rok wcześniej.

O wzroście w minionym roku zadecydowały wyniki I półrocza oraz III kwartału. W ostatnim, IV kwartale zauważalne jest znaczące ograniczenie dynamiki wzrostu, które było na poziomie kilku procent - mówi Rafał Orłowski, Partner w firmie analitycznej AutomotiveSuppliers.pl.

W grupie firm produkcyjnych średnich i dużych (powyżej 49 osób) produkcja sprzedana w 2023 roku wyniosła 228,4 mld złotych. To o 15,0 proc. więcej niż rok wcześniej i jednocześnie nowy rekord w tej grupie. Niezmiennie większość przychodów generują producenci części i akcesoriów (PKD 29.3). Tego typu firmy w minionym roku osiągnęły produkcję sprzedaną na poziomie 122,0 mld złotych. To o 9,3 proc. więcej niż przed rokiem (także nowy rekord).

Podobnie jak w 2022 roku, również rok później, wyższy procentowy wzrost zanotowali producenci pojazdów i silników (PKD 29.1). Produkcja sprzedana w tej grupie osiągnęła rekordowy poziom 97,5 mln złotych. To o 25,2 proc. więcej rok do roku. Także w ostatniej, trzeciej grupie producentów nadwozi do pojazdów silnikowych oraz przyczep i naczep (PKD 29.2) miał miejsce wzrost do 8,95 mld złotych (+7,7 proc.).

Zatrudnienie

W stosunku do roku poprzedniego wzrosła liczba miejsc pracy. Na koniec 2023 roku w zakładach produkcyjnych pojazdów, przyczep i naczep oraz części i akcesoriów, zatrudniających więcej niż 9 osób (PKD 29) przeciętne zatrudnienie wzrosło do 202,0 tys., czyli o 2,9 proc. więcej (+5,4 tys.) niż na koniec roku poprzedniego. Najsilniej liczba miejsc pracy wzrosła na początku 2023 roku.

Po I kwartale przeciętne zatrudnienie było wyższe od tego na koniec 2022 roku o 3,8 tys. Później trend wzrostowy znacząco osłabł - podkreśla Rafał Orłowski, Partner w AutomotiveSuppliers.pl. - W II kwartale przeciętne zatrudnienie wzrosło o 0,6 tys., a w III kwartale i IV kwartale po 0,5 tys.

Należy pamiętać, aktualny poziom zatrudnienia jest jeszcze daleki od rekordowych ponad 210 tys. osiągniętych w 2019 roku.
W grupie firm średnich i dużych (powyżej 49 osób) przeciętne zatrudnienie wyniosło 193,9 tys. wobec 187,8 tys. rok wcześniej (+3,2 proc.). Wzrost zatrudnienia nastąpił we wszystkich trzech grupach:

• produkcja części i akcesoriów (PKD 29.3) - 146,0 tys. (+3,2 proc.),
• produkcja pojazdów i silników (PKD 29.1) - 35,4 tys. (+1,9 proc.)
• produkcja nadwozi do poj. silnikowych, przyczep i naczep (PKD 29.2) - 12,4 tys. (+7,3 proc).

Eksport

W 2023 roku wartość eksportu przemysłu motoryzacyjnego po raz pierwszy w historii przekroczyła poziom 50 mld euro i wyniosła 50,28 mld euro. To nie tylko 26,50 proc. więcej w stosunku do roku.

We wszystkich miesiącach zeszłego roku, za wyjątkiem września, dynamika eksportu była dwucyfrowa - zaznacza Rafał Orłowski, Partner
w AutomotiveSuppliers.pl. - Dzięki temu całoroczna wartość eksportu przemysłu motoryzacyjnego była o ponad ¼ wyższa niż w 2022 roku.

Wzrost nastąpił w 12. z 14. analizowanych grupach produktów motoryzacyjnych (obie „spadkowe” grupy związane są z eksportem opon).
Niezmiennie od lat najważniejszym motoryzacyjnym partnerem pozostają Niemcy (35,9 proc.). Eksport do naszego zachodniego sąsiada był o 28,1 proc. wyższy niż w 2022 roku. Kolejne miejsca należały do: Francji (8,9 proc. całości, +42,7 proc.), Czech (7,0 proc., +33,9 proc.) oraz Włoch (6,2 proc., 31,6 proc.).

Części i akcesoria

Nadal na wyniki eksportu przemysłu motoryzacyjnego z Polsce największy wpływ mają producenci części i akcesoriów. W zeszłym roku na rynki zagraniczne trafiły komponenty, których wartość przekroczyła rekordowy poziom 16,8 mld euro. W stosunku do 2022 r. nastąpił wzrost o 17,8 proc. Na części i akcesoria przypadło 33,5 proc. całego eksportu branży wobec 36,0 proc. rok wcześniej (-2,5 punktu procentowego). Największym partnerem nadal pozostają Niemcy (35,2 proc. całości, +28,1 proc.). Kolejnymi rynkami zbytu były: Czechy (9,3 proc. całości, +8,3 proc.), Słowacja (7,2 proc., +14,2 proc.) i Francja (5,7 proc., +9,2 proc.).

Akumulatory litowo-jonowe

Miniony rok był kolejnym okresem wzrostu eksportu akumulatorów litowo-jonowych. W 2023 roku wartość eksportu tej grupy wyniosła 11 mld euro. To o 1/3 więcej (+33,8 proc.) i jednocześnie nowy rekord. Akumulatory litowo-jonowe odpowiadały za 21,9 proc. całego eksportu branży (wzrost o 1,19 punktu procentowego). Tak jak w 2022 roku, ponad połowa wartości eksportu tego typu akumulatorów przypadła na klientów w Niemczech (52,2 proc. +38.9 proc.). Kolejnym rynkami były: Francja (11,7 proc., 83,9 proc.), Meksyk (9,1 proc., -7,6 proc.) i Czechy (5,8 proc., +204,9 proc.).

Należy zauważyć, że w ostatnich czterech miesiącach zeszłego roku dynamika eksportu akumulatorów litowo-jonowych była ujemna (największe spadki w październiku i listopadzie - odpowiednio: -24,1 proc. i -40,2 proc.).

Samochody osobowe i towarowo-osobowe

W 2023 roku eksport samochodów osobowych i towarowo-osobowych osiągnął wartość 7,11 mld euro. To o 30,3 proc. więcej niż rok wcześniej. Na tego typu pojazdy przypadło 14,1 proc. całego eksportu sektora motoryzacyjnego z Polski (wzrost udziału rok do roku o 0,5 punktu procentowego). Do najważniejszych rynku zbytu należą: Niemcy (25,2 proc. całości, +12,1 proc.), Włochy (18,4 proc., +69,8 proc.) i Francja (5,8 proc., +1,2 proc.).

Podsumowanie

2023 rok był dla europejskiego sektora motoryzacyjnego bardziej przewidywalny niż rok poprzedni. Choć miały miejsca zdarzenia losowe, jak pożar czy zniszczenie przez powódź kluczowych zakładów komponentów to łańcuch dostaw był zdecydowanie bardziej stabilny niż 2022 roku. W Polsce nastąpiło też znaczące przyspieszenie w produkcji samochodów osobowych (dzięki nowym uruchomieniom w fabryce Stellantis w Tychach) i pojazdów ciężarowych (dzięki rozbudowie MAN Trucks w Niepołomicach). Pozwoliło to na dwucyfrowy wzrost zarówno w produkcji sprzedanej jak i eksport.

Nie zabrakło też czynników, które negatywnie wpływają i wpłyną w tym roku na przemysł motoryzacyjny w Polsce. To ograniczenie produkcji autobusów po decyzjach Volvo Bus i Scania o zamknięciu swoich zakładów w naszym kraju.

Prognoza na 2024 rok nie jest zbyt optymistyczna. Wyrazem spodziewanego w tym roku spowolnienia na europejskim rynku motoryzacyjnym są ogłoszone w ostatnim czasie znaczące cięcia zatrudnienia przez tak globalnych dostawców jak Continental, Bosch, Forvia czy Autoliv, które będą przeprowadzane w tym i w kolejnych latach. Także w Polsce są realizowane zwolnienia grupowe, choć ich powodem jest głównie zakończenie produkcji konkretnych modeli aut na terenie naszego kraju.

Firma analityczna AutomotiveSuppliers.pl spodziewa się, że po raz pierwszy od kilku lat wyniki produkcji sprzedanej jak i eksportu mogą być niższe niż w zeszłym roku. Łączne zatrudnienie w przemyśle motoryzacyjnym również może spaść, choć pojawią się nowe miejsca pracy w powstających zakładach związanych z elektromobilnością (Minth, Sanhua Aweco, Posco i ANP Enertech).