Przemysł motoryzacyjny: ostatni rekord przed spadkami?

Przeczytaj także: Cła na chińskie elektryki rozwiążą problemy automotive?

Produkcja sprzedana

W I kwartale 2024 r. produkcja sprzedana w grupie PKD 29 (produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep) przekroczyła po raz pierwszy 60 mld złotych.

W pierwszych trzech miesiącach tego roku produkcja sprzedana wyniosła 60,23 mld złotych, najwięcej dla tego okresu roku w historii sektora motoryzacyjnego w Polsce - podkreśla Rafał Orłowski, Partner w AutomotiveSuppliers.pl. - Wzrost rok do roku wyniósł 3,4 proc. a więc znacząco mniej niż w tym samych kwartałach zarówno 2023 jak i 2022 roku.

W grupie firm produkcyjnych średnich i dużych (powyżej 49 osób) także utrzymana została tendencja wzrostowa (choć nie u wszystkich producentów). Łącznie produkcja sprzedana w tej grupie wzrosła rok do roku o 9,1 proc. do 58,1 mld złotych (I kwartał 2023: 57,3 mld złotych). Największy wzrost procentowy, o 18,0 proc. (25,2 mld złotych) nastąpił w grupie producentów pojazdów i silników (PKD 29.1). Także w najważniejszej grupie, producentów części i akcesoriów (PKD 29.3) zanotowano wynik wyższy niż rok wcześniej (31,1 mld złotych, +4,6 proc.). Natomiast u producentów nadwozi, oraz przyczep i naczep (PKD 29.2) wartość produkcji sprzedanej spadła o 14,2 proc. do 1,7 mld złotych.

Zatrudnienie

Po I kwartale 2024 roku przeciętne zatrudnienie w zakładach produkcyjnych pojazdów, przyczep i naczep oraz części i akcesoriów, zatrudniających więcej niż 9 osób (PKD 29) wzrosła do 203,4 tys., o 3 tys. więcej niż rok wcześniej (+1,5 proc.) a jednocześnie o 1,4 tys. więcej niż na koniec 2023 roku.
W grupie firm średnich i dużych (powyżej 49 osób) przeciętne zatrudnienie także wzrosło i wyniosło po I kwartale br. 194,4 tys. wobec 192,0 tys. rok wcześniej (+1,2 proc.). Większą liczbę miejsc pracy zawdzięczamy wyłącznie jednej grupie - producentom części i akcesoriów (PKD 29.3), u których przeciętne zatrudnienie wyniosło 146,9 tys., czyli o 1,8 proc. więcej niż na koniec I kwartału zeszłego roku. Spadki w dwóch pozostałych grupach wyniosły:

• u producentów pojazdów i silników (PKD 29.1): -0,6 proc. (35,4 tys. wobec 35,6 tys. rok wcześniej)
• u producentów przyczep i naczep (PKD 29.2): -0,8 proc. (12,0 tys. wobec do 12,1 tys. rok wcześniej.

Eksport

Wyniki eksportu branży odzwierciedlają spadek popytu, szczególnie w segmencie związanym z produkcją aut elektrycznych. W I kwartale 2024 roku wartość eksportu przemysłu motoryzacyjnego z Polski wyniosła 12,4 mld euro wobec 12,9 mld euro w analogicznym okresie zeszłego roku. Spadek wyniósł 3,84 proc.

Sytuacja na początku tego roku była zmienna - podkreśla Rafał Orłowski, Partner w AutomotiveSuppliers.pl. - W styczniu eksport był na niewielkim minusie (-1,3 proc.), aby w lutym wzrosnąć (+1,5 proc.) a następnie znacząco spaść na koniec kwartału (-10.5 proc.).

Niezmiennie od lat naszym najważniejszym zagranicznym partnerem w sektorze motoryzacyjnym są Niemcy. W I kwartale tego roku eksport do naszego zachodniego sąsiada odnotował spadek o 16,43 proc przez co udział w całości eksportu zmalał do 33,53 proc. Kolejne miejsca należały do Francji (9,36 proc. całości, +2,99 proc.), Włoch (6,90 proc., +19,65 proc.) i Czech (6,62 proc., +1,29 proc.).

Części i akcesoria

Niezmiennie, od kilku lat najważniejszą grupą eksportową są części i akcesoria. W I kwartale br. na rynki zagraniczne trafiły komponenty o wartości 4,63 mld euro. To nowy rekord dla tego okresu roku. W stosunku do analogicznego okresu zeszłego roku nastąpił wzrost o 5,03 proc. Na części i akcesoria przypadło 34,17 proc. całego eksportu sektora motoryzacyjnego z Polski. W porównaniu do I kwartału 2023 roku udział części wzrósł o 0,09 punktu procentowego.

Największym partnerem nadal pozostają Niemcy (38,38 proc. całości, +15,05 proc.). Kolejne miejsca należą do: Czech (8,16 proc. całości, -0,97 proc.), Słowacji (5,99 proc., -86,39 proc.) i Francji (5,69 proc., -1,62 proc.).

Akumulatory litowo-jonowe

Przed rokiem wyniki eksportu akumulatorów litowo-jonowych wystrzeliły w przysłowiowy kosmos. W I kwartale 2024 roku nastąpiła drastyczna zmiana - w każdym miesiącu wartość eksportu była niższa co najmniej o ponad połowę. Łącznie w I kwartale br. wartość eksportu akumulatorów litowo-jonowych tylko 1,48 mld euro. To o 54,7 proc. mniej niż w tym samym okresie 2023 roku. Ostatni raz taką wartość eksportu odnotowaliśmy trzy lata temu (w I kwartał 2021: 1,52 mld euro).

Te komponenty do aut elektrycznych odpowiadały za 11,9 proc. całości eksportu branży wobec 25,8 proc. rok wcześniej. Większość akumulatorów trafiła do klientów w: Niemczech (53,18 proc. wartości tej grupy, -59,11 proc.), Francji (14,57 proc., -34,52 proc.) i Czech (5,65 proc., +11,76 proc.).

Pojazdy samochodowe do transportu towarowego

Chyba po raz pierwszy w historii samochody osobowe i towarowo-osobowe (CN 7803) wypadły poza „trójkę” najważniejszych grup eksportowych przemysłu motoryzacyjnego w Polsce. Pomimo wzrostu o blisko 27 proc. (2,0 mld euro) na trzecią lokatę awansowały pojazdy samochodowe do transportu towarowego (CN 7804). Grupa ta może pochwalić się w I kwartale 2024 roku wzrostem o połowę (50,8 proc.) co pozwoliło po raz pierwszy przekroczyć barierę 2 mld euro dla tego okresu roku (2,02 mld euro).

Udział pojazdów samochodowych do transportu towarowego w całości eksportu branży wzrósł z 10,35 proc. w I kwartale 2023 roku do 16,23 proc. rok później. Do najważniejszych rynków zbytu należą: Niemcy (21,82 proc. całości, +40,70 proc.), Francja (17,13 proc., +48,57 proc.) i Holandia (6,27 proc., +91,39 proc.).

Podsumowanie

Wyniki I kwartału 2024 roku pokazują w jak złożona staje się w tym roku sytuacja w przemyśle motoryzacyjnym nie tylko w Polsce ale w całej Unii Europejskiej. Produkcja sprzedana wzrosła o 3,4 proc. a więc znacząco mniej niż w poprzednich latach. Także w zatrudnieniu utrzymano trend wzrostowy ale było to możliwe wyłącznie dzięki producentom części i komponentów.

W pozostałych grupach (producenci pojazdów i silników oraz producenci nadwozi, przyczep i naczep) nastąpiły statystycznie nieznaczne ale redukcje miejsc pracy. Jest to związane między innymi z zamknięciem fabryk autobusów we Wrocławiu i Słupsku.

Natomiast na eksport przemysłu motoryzacyjnego negatywnie wpływa znaczący spadek popytu na auta elektryczne na rynkach unijnych. Wartość eksportu produkowanych w Polsce baterii litowo-jonowych spadła o ponad połowę w stosunku do zeszłego roku. Drugą grupą, ze znaczącym spadkiem są autobusy (-22 proc.) co należy bezpośrednio łączyć ze wspomnianymi wcześniej zamknięciami dwóch zakładów.

Wszystko wskazuje na to, że trwająca od kilku lat dobra passa przemysłu motoryzacyjnego w naszym kraju dobiega właśnie końca. Spadki popytu, opóźnienia w uruchamianiu nowych projektów, spowolnienie rozwoju elektromobilności oraz rosnące koszty działalności powodują, że przez cały kontynent przetacza się fala procesów restrukturyzacyjnych, co doprowadza do zamykania zakładów lub redukcji aktualnego zatrudnienia.

Dlatego AutomotiveSuppliers.pl prognozuje, że w całym 2024 roku wyniki zarówno produkcji sprzedanej, przeciętnego zatrudnienia jak i eksportu będą niższe niż w zeszłym roku.