Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Polsce w rękach Niemiec?

Przeczytaj także: Bezpośrednie inwestycje zagraniczne, czyli mocna strona Polski?

W 2023 r. Europa doświadczyła pierwszego od lat spadku Bezpośrednich Inwestycji Zagranicznych. Liczba projektów była mniejsza o 4 proc. r/r, a liczba miejsc pracy o 7 proc. r/r. Polska na tym tle wyróżnia się pozytywnie. Chociaż w naszym regionie liczba BIZ także spadła – o 3 proc. wobec 2022 roku, to liczba stworzonych miejsc pracy wzrosła aż o 21 proc. r/r.

Olbrzymia w tym rola niemieckich inwestorów, którzy kolejny rok znajdują się w czołówce państw inwestujących w naszym kraju. W 2023 roku zrealizowali 36 projektów w Polsce, co daje 16 proc. wszystkich ubiegłorocznych inwestycji zagranicznych i przyniosą zatrudnienie ponad 2 000 osób. Daje to niemieckim inwestycjom drugie miejsce pod względem liczby napływających BIZ, po Stanach Zjednoczonych (52 projekty, 9 805 miejsc pracy w ub. roku). USA i Niemcy znacznie wyprzedzają pozostałe kraje, odpowiadając za ponad połowę (52 proc.) miejsc pracy stworzonych dzięki BIZ w 2023 roku. Na kolejnych miejscach rankingu są Wielka Brytania (13 projektów, 1 324 miejsc pracy) i Francja (12 projektów, 794 miejsc pracy).

Wzrost kosztów, w tym cen energii na rynku niemieckim, skłania tamtejsze firmy do przenoszenia i rozbudowy zakładów produkcyjnych w innych regionach kontynentu. Jako kraj od lat z sukcesem konkurujemy o takie projekty. Nie ma co ukrywać – kwestia kosztów prowadzenia działalności ma tutaj kluczowe znaczenie. Badani inwestorzy wskazują, że to ich główna motywacja. Druga to dostęp do wykwalifikowanych pracowników – co, w obliczu zwiększających się w Polsce kosztów pracy, staje się naszym głównym atutem. Poza tym lokalizacja i bliskość geograficzna do rynków docelowych także bardzo pomagają, bo każdy kilometr dostawy więcej oznacza dodatkowe nakłady i czas na dowóz produktów w ramach całego łańcucha dostaw. Nie działamy jednak w odosobnieniu. Tymi samymi inwestycjami zainteresowane są inne kraje z naszego regionu. Polska ma jednak duży rynek wewnętrzny, co dla niektórych inwestycji może mieć istotne znaczenie. Konkurencja o projekty jest poważna i nie ma sentymentów. Każdy rząd i kraj walczy o nowe inwestycje u siebie. – mówi Paweł Tynel, Partner w EY Polska.

Polska walczy o pozycję lidera regionu

Stagnacja gospodarcza przechodząca w lekki spadek PKB w samych Niemczech w 2023 roku powoduje, że liczba BIZ u naszych zachodnich sąsiadów spadła o 12 proc. w ub. roku r/r. To jeden z powodów skłaniających niemieckie firmy do szerszego wychodzenia z inwestycjami za granicę, czego beneficjentem jest m.in. region CESA. W ostatnich latach zmieniła się struktura zagranicznych inwestycji niemieckich firm.

Widzimy zwiększoną chęć do Bezpośrednich Inwestycji Zagranicznych w firmach z takich branż, jak produkcja maszyn i urządzeń (wzrost z 8,5 proc. w całości niemieckich inwestycji w 2019 r. do 11,6 proc. w 2023 r.), podczas gdy niemiecka branża oprogramowania i IT inwestuje dziś znacznie mniej (spadek z 10,9 proc. w 2019 r. do 8,5 proc. w 2023 r.). Niemcy są liderami BIZ w regionie CESA, a w ostatnich latach połowa z nich była związana z przemysłem - mówi Paweł Tynel.

Polska jest jednym z głównych krajów w regionie CESA będących w orbicie zainteresowania niemieckiego kapitału (36 projektów). Inwestorzy zza Odry ulokowali u nas więcej BIZ niż w Serbii (20 inwestycji), Rumunii (16) czy na Węgrzech (15).

Największe niemieckie inwestycje są realizowane najczęściej na Śląsku i w Małopolsce. To tam ulokowano cztery najważniejsze projekty ostatnich pięciu lat, które powinny wygenerować łącznie aż 6800 miejsc pracy. Zaliczamy do nich np. fabrykę elektrycznych samochodów dostawczych Mercedesa, czy też fabrykę pomp ciepła Boscha. Te regiony oferują solidną infrastrukturę przemysłową, wykwalifikowaną kadrę oraz dogodną lokalizację na mapie Polski, co ułatwia logistykę i zarządzanie łańcuchem dostaw. Dodatkowo, rozwój przemysłu w tych regionach, szczególnie w sektorach takich jak górnictwo, metalurgia i przetwórstwo przemysłowe, sprawia, że są atrakcyjne dla zagranicznych inwestorów szukających ugruntowanych baz przemysłowych. - mówi Paweł Tynel.

Jak pokazują dane raportu EY rok 2023 zakończył się wyraźnym spadkiem liczby inwestycji Stanów Zjednoczonych w Europie (-15 proc. r/r, -29 proc. od 2019 r.), który spowodowany jest m.in. wprowadzeniem przez ten kraj systemu zachęt dla inwestorów „Inflation Reduction Act”.

Stany Zjednoczone wciąż pozostają największym inwestorem w naszym kraju. Zmniejszone zainteresowanie Amerykanów Europą może sprawić, że skuteczne pozyskanie inwestorów niemieckich okaże się bardzo istotne dla rozwoju polskiej gospodarki w ciągu najbliższych lat. Swoboda przepływu kapitału to jedna z podstawowych zasad Unii Europejskiej, ale bez wątpienia władze w Niemczech będą robić wszystko, aby zachęcić swoich przedsiębiorców do lokowania kapitału u siebie, a nie poza granicami – dodaje Paweł Tynel.

O badaniu:
Badanie EY Atrakcyjność inwestycyjna Europy 2024 składa się z dwóch części. Pierwsza to dane ilościowe gromadzone w ramach EY European Investment Monitor (EIM), we współpracy z OCO, o inwestycjach zagranicznych ogłoszonych w 45 krajach Europy w roku 2023, w których efekcie powstają miejsca pracy i otwierane są nowe placówki. W badaniu nie ujęto inwestycji portfelowych oraz fuzji i przejęć. BIZ jest ujęte w zestawieniu, jeśli inwestor pozyskuje co najmniej 10-procentowe udziały w firmie oraz bierze udział w zarządzaniu. BIZ obejmuje inwestycje kapitałowe, reinwestowane zyski i pożyczki udzielane w ramach przedsiębiorstwa. Druga część to jakościowe badanie postrzegania Europy przez inwestorów zagranicznych, które zostało przeprowadzone w okresie luty-marzec 2024 r. przez firmę Longitude w formie ankiety internetowej przeprowadzonej wśród reprezentatywnego panelu 500 respondentów – decydentów biznesowych odpowiedzialnych za inwestycje.