Niewypłacalności firm na świecie w górę o 11%, a co potem?

Przeczytaj także: Rośnie niewypłacalność firm na całym świecie

W przypadku Stanów Zjednoczonych „nadrabianie zaległości” odzwierciedla głównie opóźnioną normalizację po nietypowym okresie, w którym połączenie wsparcia państwa i silnego ożywienia zysków po pandemii Covid-19 doprowadziło amerykańskie firmy do gromadzenia buforów finansowych. Te ostatnie były jednak stopniowo wykorzystywane, zwłaszcza przez MŚP, aby poradzić sobie z ostrym zaostrzeniem warunków finansowania w latach 2022-2023, a bardziej ogólnie przez wszystkie firmy zmagające się z koniecznością zmiany swoich modeli biznesowych na dynamicznym, ale wysoce konkurencyjnym rynku wewnętrznym.

W 2025 r. spodziewamy się, że miękkie lądowanie amerykańskiej gospodarki doprowadzi do kolejnego znacznego wzrostu liczby niewypłacalności przedsiębiorstw, pomimo ulgi jaką przynosi cykl luzowania polityki pieniężnej. Oznaczałoby to powrót do ponad 27 800 niewypłacalności w 2025 r., nieco powyżej średniej z lat 2016-2019 (23 000), ale nadal na niskim poziomie z perspektywy historycznej (34 000 dla średniej z lat 2000-2020, 41 000 dla średniej z lat 1990-2020).

Jednak w przypadku Kanady liczba niewypłacalności prawdopodobnie osiągnie 15-letni rekord na poziomie ponad 5 100 przypadków w 2024 r., tj. znacznie powyżej (+87%) średniej z lat 2016-2019 (2 750 przypadków), z kolejnym dużym wzrostem tych zdarzeń w hotelarstwie, budownictwie i handlu detalicznym - łącznie odpowiadających za 40% przypadków niewypłacalności. Skok ten można w dużej mierze wytłumaczyć wygaśnięciem terminu spłaty pożyczek Covid, co dodatkowo obciążyło finanse wielu firm - oprócz i tak już wysokich kosztów operacyjnych i kosztów finansowania zewnętrznego w trudnym kontekście niższego wzrostu gospodarczego.

W latach 2025 i 2026 spodziewamy się, że ożywienie popytu przyczyni się do pierwszego spadku liczby niewypłacalności przedsiębiorstw w 2025 r. do nieco mniej niż 5 000 przypadków (-4%), przed większą poprawą w 2026 r. do 4 500 przypadków (-9%).

W Ameryce Łacińskiej Brazylia prawdopodobnie odnotuje znaczny wzrost liczby niewypłacalności przedsiębiorstw w 2024 r. (+33% r/r), co przedłuży trend, który rozpoczął się w 2023 r. (+39%) wraz z ciągłym spowolnieniem gospodarki w ostatnich latach.

Patrząc w przyszłość, ponieważ spodziewamy się, że ożywienie aktywności gospodarczej będzie ograniczone, a polityka pieniężna nadal wywierać będzie presję na finanse firm poprzez cykl zacieśniania zapoczątkowany we wrześniu 2024 r., liczba niewypłacalności przedsiębiorstw powinna nadal osiągać wysokie poziomy w nadchodzących latach, z ponad 3400 i 3200 przypadkami odpowiednio w 2025 i 2026 roku.

W Europie Zachodniej spodziewamy się, że 2024 r. będzie kolejnym, trzecim rokiem z rzędu wzrostu liczby niewypłacalności przedsiębiorstw na poziomie regionalnym (+14% r/r z +15% w 2023 r.), co sprawi, że region znacznie przekroczy liczbę przypadków sprzed pandemii (o +22% w porównaniu ze średnią z lat 2016-2019; z +7% w 2023 r.). Holandia (+35% r/r), Irlandia (+33%) i Szwecja (+29%) powinny odnotować największe wzrosty ich liczby, podczas gdy większość krajów nadal odnotowywać będzie dwucyfrowy wzrost, w szczególności rynki Niemiec (+25%), Francji (+18%) i Włoch (+22%). Jednak trzy kraje dla odmiany cechują się osłabieniem (Wielka Brytania i Norwegia) lub nawet odwróceniem trendu spadkowego (Dania).

Jak wskazuje nasz model zmiany reżimu niewypłacalności i nasz model niewypłacalności oparty na cyklu koniunkturalnym, w 2025 r. powinien nastąpić szeroko zakrojony, ale umiarkowany w swojej skali spadek liczby niewypłacalności we wszystkich krajach (-3% dla wskaźnika regionalnego), z Niemcami, Włochami, Hiszpanią i Portugalią jako wyjątkami od tego trendu. Będzie to oznaczać, że większość krajów nadal będzie odnotowywać więcej przypadków niewypłacalności niż w latach 2016-19.

W Niemczech liczba niewypłacalności przedsiębiorstw prawdopodobnie będzie nadal rosnąć aż do 2026 roku. Trend wzrostowy, który rozpoczął się w 2023 r., z opóźnieniem w porównaniu z większością innych krajów europejskich, jest na dobrej drodze do zakończenia 2024 r. kolejnym rekordem wzrostu skali niewypłacalności (do +25% r/r z +22% w 2023 r.) - i to przy udziale wszystkich sektorów, w szczególności zaś handlu, usług B2B, budownictwa/nieruchomości i produkcji – także najbardziej znanych firm.

Połączenie kwestii zarówno cyklicznych (recesja, warunki finansowania), jak i strukturalnych (konkurencyjność, zielona transformacja) przekłada się na rosnącą liczbę firm zmagających się z trudnym krajobrazem. W tym kontekście oczekiwana niewielka poprawa aktywności gospodarczej ma jedynie złagodzić wzrost liczby niewypłacalności przedsiębiorstw w 2025 r. (+4% r/r, do 23 000 przypadków), a następnie wywrzeć większy wpływ w 2026 r. (-4% do 22 100), ponieważ firmy odczuwać powinny coraz większe odciążenie presji na swoje finanse dzięki niższym kosztom finansowania zewnętrznego wynikającym ze spadku stóp procentowych.

We Francji w 2024 r. zapowiada się nowy rekord liczby niewypłacalnych przedsiębiorstw. Pomimo oznak złagodzenia w ostatnim okresie, rok bieżący prawdopodobnie zakończy się trzecim z rzędu znacznym wzrostem niewypłacalności (+18% r/r, po +49% i +35% odpowiednio w 2022 i 2023 r.). Roczna liczba osiągnie 67 000 przypadków, tj. znacznie powyżej poziomów sprzed pandemii (+22% powyżej średniej z lat 2016-2019), co potwierdza efekt „nadrabiania zaległości” w stosunku do cyklu gospodarczego i prostej normalizacji po pandemii COVID-19.

W rzeczywistości liczba niewypłacalności znacznie przekracza średnią z lat 2010-2019 w wielu sektorach takich jak: transport/magazynowanie, informacja/komunikacja, handel detaliczny, motoryzacja, nieruchomości/finanse/ubezpieczenia, hotele/restauracje oraz usługi, zarówno dla osób fizycznych, jak i firm.

Spodziewamy się nieco niższej liczby niewypłacalności przedsiębiorstw w 2025 i 2026 r., ponieważ wzrost PKB ma umiarkowanie przyspieszyć z +1,1% w 2024 r. do +1,4% w 2025 r., do czego przyczyni się poluzowanie warunków kredytowych przez EBC. Nadal oznaczałoby to jednak ponad 60 000 przypadków niewypłacalnych firm w latach 2025 i 2026.

W Wielkiej Brytanii spodziewamy się, że do 2026 r. liczba niewypłacalności przedsiębiorstw utrzyma się na poziomie o około 30% wyższym niż przed pandemią. Pomimo pierwszych oznak plateau, za cały 2024 r. uzasadnione jest oczekiwanie osiągnięcia nowego maksimum niewypłacalności, tj. ponad 29 000 ich przypadków (+5%), co stanowiłoby rekord od 12 lat. Wciąż zwiększa się liczba niewypłacalności w budownictwie, handlu i hotelarstwie (odpowiednio 18% całkowitej liczby przypadków, 15% i 14%).

Firmy zmagały się w ostatnich latach z kolejnymi wstrząsami i wyzwaniami, od kwestii związanych z Brexitem i szokiem Covid-19, po silne zacieśnienie polityki pieniężnej i „lepką”, trudna do zwalczenia inflację. Ponieważ w 2025 r. tempo wzrostu gospodarczego w Wielkiej Brytanii powinno już wzrosnąć, spodziewamy się nadejścia okresu stopniowego zmniejszania presja dla firm, co przełoży się na nieco niższą liczbę niewypłacalności przedsiębiorstw, wynoszącą odpowiednio około 27 500 i 26 300 przypadków w 2025 i 2026 roku.

We Włoszech, po ostatnich niestabilnych latach trend wzrostowy w zakresie niewypłacalności przedsiębiorstw wydaje się być dobrze zakorzeniony, utrwalony – z naprzemiennie dużymi spadkami (2020, 2022) i silnymi odbiciami (2021, 2023). W 2024 r., podobnie jak w 2023 r. niestety wszystkie główne sektory (z wyjątkiem nieruchomości) będą przyczyniać się do wzrostu liczby niewypłacalności przedsiębiorstw, przy znacznym udziale w ich liczbie m.in. handlu (odpowiadającego za 24% wyniku od początku roku według stanu na sierpień 2024 r.), budownictwa (18%), przemysłu (17%) i hotelarstwa (10%).

Oczekujemy, że „nadrabianie zaległości” (tj. odwieszanie obowiązków i procedur niewypłacalnościowych – zawieszonych na czas kryzysu) będzie kontynuowane we Włoszech, gdzie liczba niewypłacalności przedsiębiorstw jest nadal znacznie niższa niż przed pandemią (o -17% na koniec 2024 r.) - nawet jeśli kontekst prawny stworzony przez "Codice della crisi e dell'insolvenza", z nowym postępowaniem pozasądowym, de facto ogranicza oficjalną liczbę niewypłacalności.

Przyspieszenie wzrostu gospodarczego prognozowane na lata 2025 i 2026 w porównaniu z 2024 r. będzie jednak niewystarczające, aby zatrzymać trend wzrostu niewypłacalności, co pozwala nam szacować 9 700 niewypłacalności włoskich firm w 2025 r. (+4%) i 10 000 na 2026 r. (+3%).

Hiszpania była jednym z europejskich wyjątków pod względem niewypłacalności przedsiębiorstw, z trendem odwrotnym w porównaniu z innymi krajami: jak widać już w 2020 r. (niewielki spadek), 2021 r. (ogromny wzrost) i 2023 r. (zauważalny spadek, częściowo z powodu tymczasowego strajku pracowników sądów).

W 2024 r. odporność gospodarki, z silniejszym niż oczekiwano eksportem towarów i usług niezwiązanych z podróżami, dzięki rekordowemu sezonowi turystycznemu, była kluczem do utrzymania raczej stabilnej liczby niewypłacalności, nawet jeśli roczny wynik zakończy się ich wzrostem (+7% z -27% w 2023 r., przy 4 850 przypadkach) ze względu na efekt bazowy sztucznie niskiego poziomu z 1. kwartału 2023 r. Podczas gdy wszystkie główne sektory już znacznie przekraczają swoją średnią liczbę niewypłacalności z lat 2016-2019, spodziewamy się, że spowolnienie tempa wzrostu gospodarczego będzie skutkować przedłużaniem się wysokiej liczby niewypłacalności w 2025 r. (+1% do 4 900 niewypłacalności) i 2026 r. (-6% do 4 600 spraw).