Najlepsze systemy emerytalne na świecie: Polska na 30. miejscu

Przeczytaj także: Najlepsze systemy emerytalne na świecie: w Polsce gorzej niż w Urugwaju

W najnowszym zestawieniu Holandia utrzymała pierwsze miejsce, a tuż za nią uplasowały się Islandia i Dania, zajmując odpowiednio drugie i trzecie miejsce.

W świecie, w którym wskaźniki dzietności spadają, a średnia długość życia wzrasta, systemy emerytalne są w centrum uwagi. Zapewnienie odpowiedniej równowagi między prywatnymi a publicznymi rozwiązaniami emerytalnymi, zwiększenie partycypacji pracowników oraz zachęcanie do kontynuowania aktywności zawodowej osób, które chcą pracować w starszym wieku, to tylko niektóre z działań, które mogą poprawić długoterminowe wyniki dla emerytów - komentuje wyniki rankingu Pat Tomlinson, President and CEO w Mercer.

Krzysztof Nowak – CEO Mercer w Polsce dodaje:

Polski system emerytalny nie jest wyizolowany. Dotyka nas wiele takich samych problemów, jak te wskazane w raporcie: spadające wskaźniki dzietności, rosnąca długość życia, wzrost obciążeń państwa, w efekcie wyzwania wysokich deficytów budżetów i systemów publicznych. Ale nasz system ma też kilka „specyficznych” cech, które wymuszają jego odmienne „naprawianie”. Dla przykładu, przekształcając polską gospodarkę w roku 1989, od razu uniknęliśmy „pułapek” systemu DB (defined benefits).

Nasz system zakładowych programów emerytalnych, niezależnie od formy (PPE, czy PPK) zawsze oparty był o konstrukcję DC. Znamy doskonale wady tych rozwiązań, ale przez ostatnie 30 lat chyba nieźle nauczyliśmy się też wykorzystywać ich zalety. Natomiast bez wątpienia głównym wyzwaniem polskiego systemu emerytalnego pozostaje „przeważenie” systemu państwowego, szczególnie w modelu pełnej redystrybucji – czyli naszego ZUS. Mówiąc o redystrybucji mamy tu na myśli system pozbawiony aktywów, w którym świadczenia w 100% finansowane są bieżącymi wpływami (składkami, bądź środkami z budżetu państwa).

Aktywa naszych OFE (II filar), zakładowych PPE i PPK oraz indywidualnych IKE i IKZE w porównaniu do zobowiązań ZUS są niewspółmiernie małe. To mocno wyróżnia polski system na tle rozwiązań światowych i to niestety negatywnie. I pewnie w zakresie wysokości świadczeń, stabilności i integralności systemu mamy najwięcej do zrobienia.

W jaki sposób pomóc uczestnikom planów ze zdefiniowaną składką (DC) w uzyskaniu najlepszych wyników emerytalnych

Systemy emerytalne na świecie coraz częściej odchodzą od planów o zdefiniowanym świadczeniu (DB) na rzecz planów zdefiniowanej składki (DC). Autorzy raportu analizują możliwości i wyzwania związane z planami DC zarówno dla grupowych rozwiązań, w tym funduszy emerytalnych, jak i dla programów indywidualnych.

Trwające przejście na plany emerytalne o zdefiniowanej składce wprowadza wiele wyzwań związanych z planowaniem finansowym, które spadają wprost na barki przyszłych emerytów. Plany DC wymagają od indywidualnych inwestorów podejmowania złożonych decyzji dotyczących planowania finansowego, które mogą znacząco wpłynąć na ich sytuację finansową, i wiele osób nie jest dobrze przygotowanych do podejmowania takich decyzji. Ranking stanowi ważne przypomnienie o lukach, które wciąż istnieją w zapewnieniu długoterminowego bezpieczeństwa finansowego i doradztwa dla indywidualnych inwestorów. Potrzeba wykwalifikowanych i etycznych doradców finansowych ponownie staje się kluczowa, dlatego uruchomiliśmy nowe inicjatywy w obszarze prywatnego zarządzania majątkiem, aby temu przeciwdziałać – podkreśla Margaret Franklin, President and CEO, CFA Institute.

Pomimo tych wyzwań, w miarę wydłużania się długości życia, zwiększona elastyczność i personalizacja oferowana przez programy DC będzie miała kluczowe znaczenie. Koncepcja emerytury ulega zmianie, a wiele osób stopniowo przechodzi na emeryturę lub powraca na rynek pracy po wcześniejszym przejściu na emeryturę. Plany DC oferują również istotne korzyści dla pracowników zatrudnionych w ramach umów cywilnoprawnych i dorywczych, którzy często byli pomijani w tradycyjnych schematach DB.

Reforma systemu świadczeń emerytalnych powinna być kontynuowana, ponieważ zmieniają się potrzeby finansowe emerytów oraz ich oczekiwania zawodowe. Nie ma jednego rozwiązania, które mogłoby zapewnić stabilność systemów emerytalnych. Nadszedł czas, aby rządy, decydenci polityczni, branża emerytalna i pracodawcy współpracowali, aby zapewnić, że starsze pokolenia będą mogły utrzymać styl życia podobny do tego, który mieli w trakcie swojej kariery zawodowej – dodaje dr David Knox, jeden z autorów raportu oraz Senior Partner w Mercer.

Ranking w liczbach

Holandia uzyskała pierwsze miejsce w indeksie z wynikiem 84.8 pkt., tuż za nią plasuje się Islandia (83.4) oraz Dania (81.6). System emerytalny Holandii nadal jest najwyżej oceniany, w miarę jego przechodzenia z systemu zdefiniowanego świadczenia na bardziej indywidualne podejście – zdefiniowanej składki (DC).

Global Pension Index ocenia systemy emerytalne w poszczególnych krajach pod względem adekwatności, stabilności i integralności systemu, wykorzystując do obliczenia wyniku średnią ważoną tych trzech subindeksów. Najwyższe noty w poszczególnych subindeksach otrzymali – Holandia za adekwatność świadczeń (86.3), Islandia za stabilność (84.3) oraz Finlandia za integralność (90.8).

Wzrost długości życia, wysokie stopy procentowe oraz rosnące koszty opieki zdrowia wywierają coraz większą presję na budżety rządowe wspierające programy emerytalne, co spowodowało nieznaczny spadek wyników w tym roku. Kilka systemów, w tym Chiny, Meksyk, Indie i Francja, przeprowadziło ostatnio reformy mające na celu poprawę swoich systemów. Najnowsze reformy emerytalne w Chinach, ogłoszone we wrześniu, nie są jeszcze odzwierciedlone w ich wyniku w Indeksie.

Mercer CFA Institute Global Pension Index (MCGPI)
MCGPI ocenia systemy emerytalne na świecie i sugeruje możliwe obszary wymagające reformy, które mogłyby zapewnić bardziej adekwatne i stabilne świadczenia emerytalne. Tegoroczny indeks uwzględnia 48 systemów emerytalnych z całego świata, w tym nowe państwo – Wietnam oraz obejmuje 65% populacji świata. Global Pension Index jest wspólnym projektem badawczym współfinansowanym przez CFA Institute i Mercer, jest także wspierany przez Monash Centre for Financial Studies (MCFS).