Budżet domowy polskiej rodziny

Przeczytaj także: Sytuacja gospodarstw domowych w 2005 r.

Z badania wynika także, iż potrzebne są działania informacyjne i edukacyjne dotyczące planowania domowych budżetów.

Celem badania przeprowadzonego przez TNS OBOP była identyfikacja postaw, opinii i zachowań Polaków w zakresie planowania budżetów domowych i podejmowania ważnych decyzji finansowych.

Wyniki badania dowodzą, że Polacy raczej nie planują domowych wydatków – zarówno tych krótko-, jak i długookresowych. Brakuje nam samodyscypliny, systematyczności i strategicznego podejścia do zarządzania domowym budżetem. Mamy skłonność do wydawania nawet znaczących kwot w sposób nieprzemyślany i spontaniczny.

„Badanie pokazało, że rodziny nie przywiązują dużej wagi do regularnego planowania wydatków z odpowiednim wyprzedzeniem. Po 17 latach transformacji polskie społeczeństwo nie wykazuje jeszcze wystarczającej dojrzałości w zarządzaniu własnymi finansami.” – komentuje dr Bohdan Wyżnikiewicz, Wiceprezes Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową. „Sytuację taką można wytłumaczyć brakiem dostatecznej wiedzy ekonomicznej oraz brakiem kształtowania przez pokolenia wzorców racjonalnych zachowań w zakresie zarządzania finansami”.

Wśród badanych głów gospodarstw domowych składających się z co najmniej dwóch dorosłych osób niespełna jedna czwarta (23%) przyznała, że w ich gospodarstwach regularnie, każdego miesiąca dokonuje się planowania domowego budżetu – spodziewanych dochodów i wydatków. Jednocześnie również 23% zadeklarowało, że potrafią określić wielkość wszystkich wydatków poniesionych przez gospodarstwo domowe w ostatnim miesiącu. W sumie (wśród gospodarstw domowych składających z co najmniej dwóch dorosłych osób) więcej gospodarstw planuje budżet domowy w skali miesiąca niż w skali roku – w przypadku planów miesięcznych nie czyni takowych 42%, a w przypadku planów rocznych – 60% gospodarstw.

Czy poważniejsze wydatki, bądź decyzje związane z wydatkowaniem większych kwot planowane są z wyprzedzeniem, czy może więcej jest spontaniczności w takich działaniach gospodarstw domowych? Okazuje się, że nawet w przypadku wydatkowania większych kwot uprzednie planowanie nie jest w polskich gospodarstwach domowych normą. Co prawda 29% badanych zadeklarowało, że nigdy, a 61%, że rzadko lub bardzo rzadko wydają większe kwoty w sposób spontaniczny, ale jednocześnie 53% pytanych, przyznało że rzadko lub nigdy nie planują z wyprzedzeniem poważniejszych inwestycji – zawsze planuje je z wyprzedzeniem 29% gospodarstw.

Większość pytanych głów gospodarstw domowych stwierdziła (60%), że obecnie ich gospodarstwo nie rozważa żadnych poważniejszych zakupów czy inwestycji finansowych. Wśród gospodarstw, które takie plany mają najczęściej wymieniano sprawy związane z remontem, rozbudową mieszkania lub domu (44%, przy czym dla ogółu badanych odsetek ten wynosił 18%), zakupem mieszkania lub gruntu (23, przy 9% w skali ogółu), oraz zakupem samochodu (16%, przy 6%). W porównaniu z tymi inwestycjami znacznie rzadziej wymieniano sprawy związane z zakupami sprzętu RTV AGD (6% do 2%), czy zakupem, wymianą mebli (4% do 1%). Mogłoby to sugerować, że kwestie dotyczące uprzedniego planowania częściej odnoszą się do poważnych inwestycji finansowych stanowiących poważne zobowiązanie dla domowego budżetu, niejednokrotnie wymagające zaciągnięcia pożyczki / kredytu (choć spontanicznie na kredyt wskazało bardzo niewiele osób) niż z wydatkami relatywnie mniejszymi, które nie stanowiłyby aż takiego obciążenia.