Tydzień 49/2006 (04-10.12.2006)

Przeczytaj także: Tydzień 48/2006 (27.11-03.12.2006)

• W ramach Stałej Rady Partnerstwa rozpoczęły się unijno-rosyjskie rozmowy na temat współpracy energetycznej. Polska w tej sprawie zrezygnowała z veta (była zresztą w nim osamotniona). Jednak w dalszym ciągu nasz rząd blokuje rokowania Unii z Rosja o nowej, wieloletniej umowie o współpracy warunkując swoją zgodę od rezygnacji Rosji z embarga na import polskich produktów spożywczych.
• Niemiecka gospodarka nabiera rozpędu. Jej kołem napędowym od lat jest eksport. W październiku nadwyżka handlowa Niemiec wyniosła 17,3 mld EUR (we wrześniu była na poziomie 15,7 mld EUR).
• PKB Węgier wzrósł w III kwartale o 3,9% r/r (w II kw. wzrost ten był na poziomie 3,8%). PKB Słowacji wzrósł w III kw. o 9,8%, a Czech - o 5,8%.
• Realizując umowę koncerny: włoski ENI i rosyjski Gazprom wymieniają się udziałami w swoich złożach. To realizacja kolejnego punktu umowy sprzed miesiąca, kiedy to Gazprom zgodził się wydłużyć z 2017 do 2035 roku kontrakt z ENI na dostawy do Włoch ponad 20 mld m³ gazu rocznie. W zamian Włosi odstępują Rosjanom część rynku sprzedaży gazu dla klientów detalicznych. Gazprom i ENI są wspólnikami gazociągu "Błękitny potok" (przepustowość 16 mld m³ rocznie), który od 2003 roku transportuje przez Morze Czarne rosyjski gaz do Turcji. Przedłużenie tej magistrali zapewni dostawy gazu do Włoch siecią nowych gazociągów przez Grecję i Morze Śródziemne.
• Bank centralny Estonii prognozował, że inflacja wyniesie w 2006 roku 4,4% r/r. Jednak według ekspertów przekroczy ona ten poziom.
• Polska zablokowała swoim wetem rozpoczęcie negocjacji na temat nowego układu pomiędzy Unia Europejską, a Rosją w związku z rosyjskim embargiem na import mięsa i produktów spożywczych. Teraz Litwa zagroziła Rosji zamknięciem na czas remontu linii kolejowej z Rosji do Kaliningradu, jako odpowiedź na wstrzymanie dostaw ropy rurociągiem do Możejek. Jak wiadomo w końcu lipca z powodu awarii rurociągu "Przyjaźń-I" (pomiędzy Briańskiem w Rosji a Nowopołockiem na Białorusi) zostały przerwała dostawy ropy do przejmowanej przez polski PKN Orlen litewskiej rafinerii Możejki. Rafineria importuje teraz ropę przez terminal portowy w Butyndze.
• Węgrzy przyjęli budżet na 2007 rok z deficytem rzędu 6,8% PKB (w tym roku wyniesie 10,1%).
• Od 2025 roku Rosja zacznie zmniejszać eksport ropy o 1,0% rocznie, zapowiedział minister rozwoju gospodarczego German Gref. Zaznaczył, że taki scenariusz będzie realizowany, jeśli wcześniej nie zostaną odkryte nowe złoża ropy. Zapewnił, że do 2025 roku eksport ropy będzie zwiększany. Rosja jest obecnie drugim na świecie eksporterem ropy.
• Rosyjskie złoża gazu na Morzu Barentsa (złoża Sztokman) są oceniane na 3,7 mld m³ i są uznawane za jedne z największych na świecie. Rosjanie chcieli sami je eksploatować, a gaz ma być głównie kierowany do Europy. Jednak znowu pojawiły się informacje, że zachodnie koncerny będą dostarczyć Rosjanom technologie i fundusze do eksploatacji złóż. W zamian przejmą 49% udziałów w projekcie. Pozostałe 51% będzie miał Gazprom.
• W listopadzie inflacja cen detalicznych na Litwie wyniosła 4,4% r/r.
• Gospodarka Estonii rozwijała się w III kw. w tempie 11,6% (w tym samym okresie wzrost wyniósł 10,6).
• Dotąd Łotwa i Estonia były przeciwne udziałowi Polski w budowie elektrowni atomowej w Ignalinie na Litwie. Stara litewska elektrownia ma być zamknięta do 2009 roku. Trzy kraje nadbałtyckie wiąże podpisany list intencyjny, że same zbudują tą elektrownię. Jednak ostatecznie Polska stała się czwartym partnerem tego przedsięwzięcia. Koszt jej budowy szacuje się od dwóch i pół do 4 mld euro. Ma to związek z tym, że Polska i Litwa podpisały porozumienie w sprawie transgranicznego połączenia systemów elektroenergetycznych Litwy i Polski. Ma być zbudowany tzw. most energetyczny między oboma krajami. Tym samym systemy energetyczne Litwy, Łotwy i Estonii (a pośrednio i Rosji) zostaną przez Polskę dołączone do systemu europejskiego.
• Europejski Bank Centralny podwyższył stopy procentowe o 25 bp do 3,50% (chodzi tu o główną stopę referencyjną).
• Część państw Europy chce powstrzymać realizację gazociągu po dnie Bałtyku, stosując argumenty ekologiczne. Wspólne oświadczenie w tej sprawie wydali szefowie komisji spraw zagranicznych parlamentów: Polski, Litwy, Łotwy, Estonii, Finlandii, Norwegii, Szwecji i Islandii.
• Koreański koncern Kia zbuduje na Słowacji (Żylina) fabrykę silników tak dla słowackiej fabryki Kia jak i dla budowanej fabryki koncernu Hyundai w Czechach. W pierwszej połowie przyszłego roku Kia zacznie budowę fabryki silników w słowackim mieście Żylina. Fabryka ruszy pod koniec 2008 r. i będzie produkować 500 do 600 tys. silników rocznie.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

UNIJNE PRÓBY ZMNIEJSZENIA ZALEŻNOŚCI ENERGETYCZNEJ OD ROSJI

Unia Europejska podjęła kolejną próbę zmniejszenia rosnącej zależności od dostaw surowców energetycznych z Rosji i Bliskiego Wschodu. Przedmiotem zabiegów Brukseli jest Kazachstan. W 2005 roku w Kazachstanie wydobyto 63 mln ton ropy, a do 2015 kraj ten zamierza potroić produkcję (ze złóż Morza Kaspijskiego 150 mln ton, a ze złóż lądowych dalsze 30 mln ton) i to wydobycie rzędu 3,5 mln baryłek dziennie chce utrzymać w ciągu kilkudziesięciu lat. Potrzeby Kazachstanu są dziś szacowane na 18 mln ton ropy rocznie. Zasoby ropy w Kazachstanie szacuje się na 5,4 mld ton (to ósma pozycja na świecie), a złoża gazu są szacowane na około 3 bln m³ przy obecnej produkcji 23 mld m³/rok, chociaż plany przewidują wzrost wydobycia do 40 - 45 mld m³ rocznie w 2015 roku.

Unia liczy na to, że uda się namówić ten kraj na współpracę, co zmniejszy zależność od dostaw z Rosji. Chce też zmniejszyć swoją zależność od rosyjskiego tranzytu. Mówi się o projekcie budowy tzw. ropociągu transkaspijskiego jako alternatywy dla rurociągu kaspijskiego przez Rosję, który dochodzi do rosyjskiego portu Noworosyjsk nad Morzem Czarnym. Rurociąg transkaspijski ma szanse tylko w przypadku dołączenia do niego dostaw z bogatych złóż Kazachstanu. Rurociąg ten dostarczałby ropę do Tureckiego portu Ceyhan. Kraje unijne proponują też Kazachstanowi przystąpienie do projektu rurociągu Odessa-Brody-Płock.

Drugim obszarem unijnego działania w tym zakresie jest Afryka i krajem, z którym wkrótce Bruksela podpisze porozumienie jest Algieria. W planach unijnych jest też nawiązanie stabilnych kontaktów z innymi krajami Afryki i Ameryki Łacińskiej.

Jednak nie ulega wątpliwości, że głównym, partnerem pozostanie Rosja i nad współpracą energetyczna będą przez cały przyszły rok pracować eksperci obu stron. Podstawą porozumienia ma być nowa umowa o współpracy gospodarczej, wraz z koncepcją strefy wolnego handlu. Unia chce jednak uzyskać od Rosji zgodę na ratyfikację Europejskiej Karty Energetycznej (jest tam koncepcja uregulowania kwestii tranzytu i inwestycji w sektorze energetycznym). Jest to jednak mało prawdopodobne, bo Rosja całkowicie odrzuca tę koncepcję wskazując, że ma alternatywę dostaw do krajów Dalekiego Wschodu.