Ukraińcy w Polsce śnią american dream?

Przeczytaj także: Nowa polityka migracyjna. Co zmieni w sytuacji cudzoziemców na rynku pracy?

Gdy w 1980 roku amerykańskie Biuro Spisu Ludności zaczęło zbierać dane na temat pochodzenia etnicznego, około 730 056 osób zadeklarowało ukraińskie korzenie. Według szacunków American Community Survey (ACS) całkowita populacja ukraińska w USA przekroczyła milion – w 2020 r. wynosiła 1 015 209 osób. Po wybuchu wojny za naszą wschodnią granicą do Stanów przyjechali kolejni Ukraińcy – od lutego 2022 do marca 2024 r. w sumie 187 000 osób przebywało za oceanem na podstawie program Uniting for Ukraine, a 350 000 osób na podstawie tzw. tymczasowego statusu TPS. ACS podaje, że Ukraińcy najliczniej zamieszkują stany tj. Nowy Jork (140 637), Kalifornia (114 146) i Pensylwania (97 421). Duże skupiska tej społeczności odnotowano też w New Jersey, na Florydzie, w stanie Waszyngton i Illinois – w każdym z tych stanów mieszka co najmniej 50 000 osób ukraińskiego pochodzenia.

Ukraińcy mieszkający w Stanach Zjednoczonych i ci, którzy migrują do USA, różnią się od tych osiedlających się w Polsce pod względem celów migracyjnych i doświadczeń zawodowych – mówi Cezary Maciołek, prezes Grupy Progres. – W Stanach Zjednoczonych ukraińska społeczność częściej decyduje się na długoterminową adaptację, stawiając na rozwój kariery zawodowej, naukę języka, a co za tym idzie wyższe dochody i lepsze warunki życia. Z kolei migranci w Polsce, choć cenią bliskość kulturową, częściej traktują nasz kraj jako tymczasowy przystanek, nie decydując się na długotrwałą emigrację – dodaje Cezary Maciołek.

Kim są Ukraińcy w USA, co robią i ile zarabiają?

Średni wiek osób urodzonych na Ukrainie, które osiedliły się w Stanach Zjednoczonych, to ok. 46 lat i jest wyższy od osób pochodzenia ukraińskiego mieszkających w USA (ok. 44 lata). Obie grupy wyróżniają się wysokim poziomem wykształcenia – ponad połowa z nich posiada tytuł licencjata lub wyższy. Zdecydowanie częściej niż przeciętni Amerykanie, pracują w zawodach związanych ze sprzedażą, usługami, nauką i sztuką (odpowiednio 52,7% i 48,0% w porównaniu do 39,9% populacji USA). Są natomiast mniej reprezentowani w zawodach związanych z produkcją, transportem i logistyką.

Ukraińcy w USA nie tylko chętnie podejmują pracę, ale także osiągają wyższe dochody niż średnia amerykańska. Średni dochód gospodarstwa domowego osób deklarujących pochodzenie ukraińskie wynosił 81 603 dolary rocznie. To o 13 000 dolarów więcej niż w przypadku osób urodzonych na Ukrainie, które przyleciały za Atlantyk i o około 16 000 dolarów więcej niż przeciętny dochód gospodarstw domowych w USA.

Amerykański sen dla Ukraińców to Europa

Mimo że w Stanach Zjednoczonych mieszka już ponad milion osób ukraińskiego pochodzenia, to nie widać trendu masowej migracji do tego kraju. Co więcej, USA zdecydowanie przegrywają z państwami europejskimi. Z najnowszego badania Grupy Progres wynika, że Stany Zjednoczone jako kierunek migracji zarobkowej wskazuje jedynie 5% Ukraińców przebywających obecnie nad Wisłą i myślących o opuszczeniu Polski.

Ukraińcy stosunkowo rzadko wybierają też kraje muzułmańskie oraz afrykańskie jako cel migracji. Aż 62% z nich deklaruje, że na liście kierunków, których na pewno nie biorą pod uwagę jako miejsce do pracy i życia są państwa o dominującej kulturze islamskiej, takie jak Arabia Saudyjska, Iran, Pakistan, Turcja czy Zjednoczone Emiraty Arabskie. Jeszcze większy odsetek planujących migrację (67%) unika krajów afrykańskich, np. Nigerii, Egiptu, Sudanu czy Republiki Południowej Afryki.

Główne powody niechęci zamieszkania w tych regionach to odmienne normy kulturowe, systemy prawne, ograniczona dostępność stabilnych miejsc pracy, niższy standard życia oraz kwestie bezpieczeństwa związane z konfliktami i niestabilnością polityczną w wielu państwach – mówi Cezary Maciołek, prezes Grupy Progres. – Wybory migracyjne Ukraińców raczej są pragmatyczne – zamiast stawiać na odległe destynacje, częściej wybierają kraje europejskie, które są im bliższe kulturowo i oferują lepsze warunki życia oraz możliwości integracji. Jeśli już chcą wyjechać poza nasz kontynent, to stawiają na kierunki anglojęzyczne – USA, Kanadę czy Australię. Przyciąga ich tam rozwinięta gospodarka, szerokie możliwości zatrudnienia, poziom wynagrodzeń oraz systemy opieki społecznej i zdrowotnej. Chociaż w przypadku tych destynacji nie można raczej mówić o exodusie. „Amerykański sen” Ukraińców spełnia się przede wszystkim w Europie – podsumowuje Cezary Maciołek.

Badanie Grupy Progres „Plany życiowe Ukraińców 2025” zostało zrealizowane na reprezentatywnej grupie N=1500. W drugiej stycznia 2025 r. Respondentami byli pełnoletni Ukraińcy (kobiety i mężczyźni) mieszkający w Polsce. W ramach badania ilościowego posłużono się ankietą internetową (CAWI) oraz badaniem DAR.

W informacji wykorzystano też dane amerykańskiego Biura Spisu Ludności z lat 1980-2020, w tym dane ankiety American Community Survey z 2020 r.