Ukraińcy w Polsce: co zmieniło się po 3 latach od wybuchu wojny?

Przeczytaj także: Ukraińcy w Polsce śnią american dream?

Najważniejsze statystyki podsumowujące trzy lata po wybuchu wojny w Ukrainie eksperci Personnel Service podzielili na trzy najważniejsze rozdziały, czyli Ukraińcy w Polsce, rynek pracy oraz zażyłość między narodami.

Ukraińcy w Polsce

8,7 mln przekroczeń granicy z Ukrainy w kierunku Polski odnotowała Straż Graniczna w 2024 roku, o 3% mniej niż rok wcześniej. Jednocześnie całkowity ruch graniczny, który wyniósł 17,2 mln, również spadł o 885 tys. w ujęciu rocznym. Wzrosła za to liczba odmów wjazdu dla obywateli Ukrainy – w zeszłym roku wyniosła ona 15,8 tys., co stanowi wzrost o 21% w porównaniu do 2023 roku, kiedy odnotowano 13 tys. takich przypadków.

1,5 mln obywateli Ukrainy przebywa w Polsce, wynika z danych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA), z czego ok. 980 tys. korzysta z ochrony czasowej. Te liczby obejmują zarówno osoby przebywające w Polce przed wojną, jak i uchodźców, którzy przybyli po 24 lutego 2022 roku. Obecna liczba Ukraińców w Polsce odbiega od stanu sprzed wybuchu wojny, nie wspominając o wynikach notowanych przed pandemią w 2019 roku.

Obecnie w Polsce według różnych szacunków przebywa około 1,5-2 mln obywateli Ukrainy, ale te liczby mogą się zmienić po zakończeniu wojny. Szacujemy, że nawet ponad milion Ukraińców może wtedy przyjechać do naszego kraju, szukając stabilizacji i nowych możliwości zawodowych. Wiele zależy od sytuacji gospodarczej zarówno w Polsce, jak i w Ukrainie. Zostajemy jednym z kluczowych kierunków migracji zarobkowej, jednak przyszłość tego trendu będzie kształtować zarówno odbudowa Ukrainy, jak i konkurencyjność polskiego rynku pracy – mówi Krzysztof Inglot, ekspert rynku pracy, założyciel Personnel Service.

11% Ukraińców przebywających w Ukrainie planowało w 2024 roku przenieść się do Polski na stałe w ciągu najbliższych kilku lat. To wzrost o 5,5 pkt proc. w skali roku – wynika z „Barometru Polskiego Rynku Pracy”.

Rynek pracy

2,87 mln powiadomień o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy otrzymały urzędy pracy do końca 2024 roku. Dane Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wskazują, że powiadomienia te dotyczyły ok. 1,2 mln osób i tylko 453 tys. z nich kontynuowało ubezpieczenie z systemie ZUS.

43% polskich przedsiębiorców zatrudniało Ukraińców w 2024 roku – wynika z danych "Barometru Polskiego Rynku Pracy". W ujęciu rocznym taki wynik stanowi spadek o 6 pkt proc. Najwięcej obywateli Ukrainy zatrudniały duże firmy (ponad 250 pracowników), gdzie ich odsetek wynosił 55%. W firmach średnich zatrudniało ich 49%, a w małych 25%. Pracownicy ze Wschodu najczęściej znajdują zatrudnienie na stanowiskach niższego szczebla, co wskazuje 57% firm.

787,4 tys. Ukraińców było zarejestrowanych w ZUS na koniec 2024 roku, co stanowi 66% wszystkich cudzoziemców objętych ubezpieczeniem. Choć ich liczba wzrosła o 28 tys., ich udział wśród cudzoziemców spadł w porównaniu do przedwojennego poziomu, kiedy wynosił 74%.

Zażyłość między narodami

70,3% Ukraińców wyraża pozytywne lub bardzo pozytywne opinie o Polsce i Polakach, choć warto zauważyć, że jest to spadek o 13 pkt proc. w porównaniu do poprzedniej edycji badania. Dużo lepsze nastawienie mają kobiety niż mężczyźni – 77% vs. 62%, wynika z „Barometru Polskiego Rynku Pracy”.

18% Polaków, czyli o 4 pkt proc. więcej w porównaniu rok do roku, zmieniło swoje nastawienie do Ukraińców na negatywne. To pokazuje utrzymujący się od jakiegoś czasu spadek sentymentu Polaków do Ukraińców. A to również wpływa na postrzeganie ich na rynku pracy.

68% pracowników nie ma obaw, że Ukraińcy mogą zabrać im pracę, tyle samo co rok temu. Strach przed utratą pracy na rzecz Ukraińca dotyczy 21% osób. Najczęściej wskazują tak najmłodsi – 32% osób 18-24 lata.

Polska w najbliższych latach może stanąć przed wyzwaniem związanym z napływem Ukraińców, którzy po wojnie będą szukać nowego początku. Część z nich to będą ludzie po traumatycznych doświadczeniach, wymagający wsparcia nie tylko na rynku pracy, ale także w zakresie integracji społecznej i psychologicznej. Mam jednak przekonanie, że samo wejście przez nich na rynek pracy, zapewnienie im zatrudnienia będzie miało ten wymiar pomocy, którego potrzebują. Jeśli do tego dorzucimy przemyślane działania – od programów wsparcia psychologicznego, przez efektywną politykę integracyjną, aż po rozwiązania ułatwiające imigrantom podjęcie pracy, zapewnimy im pomoc tak ważną, jak ta na początku wojny – podsumowuje Krzysztof Inglot, ekspert rynku pracy, założyciel Personnel Service.