28% pracowników obawia się zwolnień grupowych

Przeczytaj także: Zwolnienia grupowe: pracownicy muszą pamiętać o swoich prawach

Zwolnienia grupowe w liczbach. Kogo dotyczą i jak są oceniane?

Okazało się, że aż 26% Polaków, którzy mają doświadczenie zawodowe, przynajmniej raz straciło pracę w wyniku zwolnień grupowych. Jednocześnie 19% badanych z tej grupy przyznaje, że w ciągu ostatnich 5 lat ich obecny pracodawca tylko raz przeprowadził takie zwolnienia, a 12% — że zrobił to kilka razy. Jak oceniają sposób ich przeprowadzenia? Oto wyniki:

• bardzo dobrze — 17%
• raczej dobrze — 37%
• raczej źle — 35%
• bardzo źle — 11%.

Osoby, które wskazały odpowiedź negatywną (raczej źle lub bardzo źle), zwracają uwagę m.in. na nieodpowiednie traktowanie pracowników, łamanie przepisów, wywieranie presji na osiąganie wyników (a następnie zwalnianie osób, które nieco gorzej sobie radzą) oraz odwlekanie poinformowania załogi o swoich planach do ostatniej chwili.

W ciągu ostatnich 5 lat najbardziej narażeni na zwolnienia grupowe byli pracownicy handlu oraz przemysłu i budownictwa – w tych grupach aż 30% badanych straciło pracę w wyniku redukcji etatów.

Warto jednak nadmienić, że planowane na 2025 rok zwolnienia grupowe w Polsce w rzeczywistości dotkną wielu różnych branż. Poza handlem, budownictwem i przemysłem, na czarnej liście znalazły się m.in.:

• transport i logistyka
• motoryzacja
• AGD
• energetyka
• nowe technologie
• usługi.

Skala zwolnień grupowych zależy również od regionu. Obecnie najwięcej redukcji etatów planuje się w Łodzi, Zielonej Górze i Warszawie.

Czy rynek pracy zadrży? Obawy i nadzieje Polaków w kontekście zwolnień grupowych

Tylko 60% badanych pracowników nie obawia się, że straci pracę w tym trybie (a przynajmniej nie w najbliższym czasie). Niestety, 21% pracujących Polaków deklaruje lekkie obawy przed zwolnieniem grupowym, a 7% bardzo się tego boi.

Co ciekawe, to mężczyźni czują większe zagrożenie utratą pracy — być może z uwagi na fakt, że w branżach, które są najbardziej narażone na redukcję etatów, pracuje więcej panów niż pań. Z naszych danych bowiem wynika, że zwolnień grupowych obawia się co trzeci mężczyzna i tylko co piąta kobieta.

Jednocześnie wśród ankietowanych, którzy czują się zagrożeni utratą pracy w tym trybie, aż 34% potwierdziło, że ich pracodawca oficjalnie zapowiedział już takie zwolnienia. Obawy tych osób są więc całkowicie uzasadnione.

U pozostałych osób te obawy potęgują przede wszystkim:

• zauważalne problemy finansowe firmy — 44%
• zmiany w strukturze organizacyjnej firmy — 41%
• niski popyt na produkty lub usługi firmy — 28%
• strategiczne decyzje podjęte przez firmę — 28%
• duża konkurencja na rynku — 25%.

Wśród pozostałych przyczyn, które wpływają na ich poczucie niepewności, pojawiły się postępująca automatyzacja pracy (15%), mniejsza liczba inwestycji firmy (13%) i globalny lub lokalny kryzys ekonomiczny (11%). A dużo rzadziej — zakończenie lub zerwanie przez firmę umów z kluczowymi partnerami biznesowymi (7%) oraz zmiany w regulacjach prawnych lub podatkowych (4%).

Jednocześnie tylko 14% pracujących uczestników badania, którzy czują zagrożenie zwolnieniem grupowym pomimo milczenia ze strony pracodawcy, twierdzi, że ich branża jest szczególnie narażona na redukcję etatów.

Państwo na ratunek? Przepisy i odprawy oczami Polaków

Z naszych danych wynika, że aż 2/3 Polaków (66%) uważa obowiązujące odprawy za zbyt niskie. Taką opinię wyraziło 3 na 4 ankietowanych w wieku 59 lat lub więcej i tylko co drugi badany do 25. roku życia. Z pewnością wpływają na to niskie emerytury oraz fakt, że im starsza osoba, tym większe ma wyzwanie ze znalezieniem nowej pracy (a przynajmniej wielu tak się wydaje).

Kolejne 29% uczestników naszego badania twierdzi, że odprawy są na odpowiednim poziomie, a zaledwie 5% uważa je za zbyt wysokie.

Przypomnijmy, że obecnie kwestię zwolnień grupowych reguluje ustawa z dn. 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Według przepisów, minimalna odprawa dla pracownika po zwolnieniu grupowym musi mieć wysokość:

• jednomiesięcznego wynagrodzenia - jeżeli dana osoba pracowała w firmie krócej niż 2 lata
• dwumiesięcznego wynagrodzenia — jeśli okres zatrudnienia w firmie wynosił od 2 do 8 lat
• trzymiesięcznego wynagrodzenia — o ile firma zatrudniała danego pracownika dłużej niż 8 lat.

Następnie zadaliśmy respondentom pytanie o ich oczekiwania względem prawa w tym zakresie. Jak się okazało, aż 70% pytanych osób liczy na dodatkową pomoc państwa dla osób objętych zwolnieniami grupowymi.

Wśród ich propozycji pojawiły się m.in.:

• pomoc w znalezieniu nowej pracy
• wsparcie psychologiczne
• dodatkowe wsparcie finansowe (np. zasiłek, bony na zakupy)
• darmowe kursy podnoszące kwalifikacje zawodowe
• dłuższe ubezpieczenie zdrowotne
• zawieszenie składek ZUS
• wsparcie rzeczowe (np. zapewnienie żywności, ubrań).

Co ciekawe, niektórzy już teraz mogą liczyć na część z tych udogodnień — np. osoby, które w tym roku stracą pracę w fabrykach Beko Europe w Łodzi i we Wrocławiu. Jest to jednak wewnętrzna decyzja każdej z firm i wynika z oczekiwań pracowników.

Obecne przepisy stanowią, że do obowiązków pracodawcy w tym zakresie należą przede wszystkim:

• poinformowanie związków zawodowych o skali i przyczynach zwolnień grupowych
• przeprowadzenie konsultacji w tej sprawie ze związkami zawodowymi lub innymi przedstawicielami pracowników
• pisemne poinformowanie powiatowego urzędu pracy o swoich zamiarach
• powiadomienie urzędu pracy o ustaleniach przyjętych w porozumieniu z pracownikami.

Jednocześnie nie każdy pracownik może zostać objęty zwolnieniem grupowym. Pod szczególną ochroną państwa znajdują się m.in. kobiety w ciąży, osoby przebywające na urlopach dla rodziców czy pracownicy młodociani.