Dyrektywa CSRD, czyli znacznie więcej niż przykry obowiązek

Przeczytaj także: Dyrektywa CSRD. Jakie wymogi nakłada na firmy?

Suplement do raportu Deloitte omawiającego nastroje dyrektorów finansowych (CFO) z Europy Środkowej koncentruje się na zagadnieniach związanych z dyrektywą CSRD, w tym podejściu firm do nowych wymogów sprawozdawczości oraz ich percepcji tych regulacji.

Dodatek do głównego raportu „Deloitte Central Europe CFO Survey 2025” powstał na podstawie ankiety przeprowadzonej wśród 592 dyrektorów finansowych pochodzących z 14 krajów Europy Środkowo-Wschodniej, w tym z Polski.

Przygotowanie oświadczenia w ramach dyrektywy ws. sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju to jedno z nowych wyzwań stojących przed firmami w Unii Europejskiej. Obowiązek ten już teraz dotyczy części z nich, przede wszystkim dużych spółek interesu publicznego (które do tej pory były objęte obowiązkiem raportowania niefinansowego zgodnie z dyrektywą NFRD), a od początku tego roku obejmuje również duże jednostki UE zatrudniające powyżej 250 pracowników.

Według badania Deloitte 16 proc. ankietowanych przedstawicieli z Polski ujawniło dane ESG za 2023 rok zgodnie ze standardami ESRS. Dodatkowo 18 proc. pracuje nad sprawozdaniem za 2024. W skali europejskiej najwyższy odsetek spośród ankietowanych biznesów, które miały już okazję przedstawić oświadczenie lub aktualnie je przygotowują, odnotowano w Chorwacji (odpowiednio 25 i 33 proc.).

Postrzeganie obowiązku sprawozdawczości

Stosunek do wymogów CSRD różni się w zależności od dojrzałości firm w zakresie dotychczasowego raportowania niefinansowego. Podczas gdy blisko dwie trzecie CFO, którzy przygotowywali już takie ujawnienia, traktuje je jako narzędzie zarządzania ryzykiem lub budowania wartości, to ponad połowa spośród wszystkich respondentów nadal widzi w nich przede wszystkim dodatkowy koszt. Wśród badanych w Polsce, 56 proc. postrzega konieczność sprawozdawczości jako kolejny wydatek, 24 proc. jako instrument zarządzania ryzykiem, a jedna piąta jako źródło tworzenia wartości.

CSRD to nie tylko wymóg regulacyjny, ale szansa na strategiczny rozwój. Przedsiębiorstwa, które podejdą do niego kompleksowo, zyskają narzędzie wspierające głęboką analizę ryzyk i szans, nie tylko w obszarze zrównoważonego rozwoju. Obejmując kluczowe obszary – od ładu korporacyjnego, przez HR, aż po działy finansowe – dobrze przeprowadzony proces przygotowania do raportowania wymaga wspólnego zaangażowania przedstawicieli różnych departamentów. Co ważne, proces ten musi odbywać się w zgodzie ze strategią biznesową, a tym samym podstawową działalnością firmy. Choć to zadanie może wydawać się wymagające, to jednak pomaga lepiej zrozumieć otoczenie rynkowe, wspiera transformację klimatyczną i integruje zrównoważone praktyki w działalność całej firmy. To inwestycja, która nie tylko wzmacnia odporność organizacji, ale także może przyczynić się do zwiększenia jej konkurencyjności – mówi Julia Patorska, partnerka, liderka portfolio Sustainabilty & Climate w Polsce i Europie Środkowej, Deloitte.

Spośród wszystkich badanych to CFO z branży technologii, mediów i telekomunikacji widzieli w obowiązku nałożonym przez CSRD przede wszystkim źródło tworzenia wartości. Natomiast większość ankietowanych z sektora publicznego i segmentu life sciences traktowała dyrektywę ws. sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju jako narzędzie do zarządzania ryzykiem.

Przygotowanie do realizacji wymogów

Firmy przyjmują różne strategie w tworzeniu oświadczeń CSRD – już połowa organizacji z Polski realizuje to zadanie lub planuje je przeprowadzać z pomocą zewnętrznego konsultanta. Większość przedsiębiorstw, które wybrały audytora, korzystało z usług tej samej firmy, która jest odpowiedzialna za ich sprawozdanie finansowe. Obecnie 43 proc. organizacji przygotowuje się do raportowania poprzez stworzenie strategii zrównoważonego rozwoju, 30 proc. powołuje zespoły międzydziałowe, a 11 proc. zatrudnia wyspecjalizowanych ekspertów. W Polsce i krajach bałtyckich sytuacja wygląda podobnie – odpowiednio 38 proc., 24 proc. i 18 proc. firm podejmuje powyższe działania.

Na ten moment, w Polsce i krajach bałtyckich odpowiedzialność za sprawozdawczość w firmach w dużej mierze spoczywa na działach ESG (50 proc.) oraz dyrektorach finansowych (35 proc.), co odpowiada tendencjom wśród ogółu ankietowanych z Europy Środkowej (odpowiednio 47 i 31 proc.). CFO częściej pełnią tę rolę w przedsiębiorstwach oferujących usługi finansowe i organizacjach z sektora publicznego, rzadziej z kolei w branży energetyki, usług komunalnych i górnictwa oraz przemyśle produkcyjnym. Co więcej, z odpowiedzi respondentów wynika, że im większa firma, tym większe prawdopodobieństwo, że posiada wyodrębniony dział ds. zrównoważonego rozwoju, któremu przypisuje tę odpowiedzialność. Największe korporacje, których roczne przychody przekraczały 1 mld euro, w większym stopniu wskazywały takie rozwiązanie (71 proc.).

Jednym z istotnych wyzwań pozostaje analiza podwójnej istotności – 47 proc. firm w Polsce i krajach bałtyckich nie przeprowadziło jeszcze tego procesu, mimo że dla tych, które go wdrożyły, okazał się istotnym elementem strategicznego zarządzania ESG. Co ważne, wyraźnie wyższy odsetek podmiotów, które miały okazję zrealizować analizę, jest widoczny w sektorze usług specjalistycznych, takich jak branża finansowa.