Przedsiębiorczość kobiet: co napędza, a co hamuje własny biznes?

Przeczytaj także: Przedsiębiorczość: jak postrzegamy prowadzenie własnego biznesu?

Zarówno w Polsce, jak i na świecie, kobiety rzadziej niż mężczyźni decydują się na prowadzenie własnej firmy, a jednym z czynników wpływających na tę sytuację są bariery psychologiczne, m.in. obawy przed porażką i brak wiary we własne możliwości. Ta tendencja jednak może się odwrócić, ponieważ przedstawicielki pokolenia Z wykazują duże zainteresowanie własnym biznesem i częściej chcą „pracować na swoim”.

Globalnie 30% kobiet uważa się za przedsiębiorczynie. W Polsce taką deklarację złożyła tylko jedna na pięć (18%), z czego 37% z nich to reprezentantki generacji Z - pokazują wyniki globalnego badania Mastercard przygotowanego z okazji Dnia Kobiet wśród przedstawicielek 41 krajów na całym świecie, w tym również w Polsce.

Pokonać własne bariery

Polkom nie brakuje ducha przedsiębiorczości – co druga ankietowana rozważała założenie lub prowadzenie własnej firmy, ale jedna trzecia z nich jeszcze nie podjęła działań w tym kierunku.

Co hamuje je przed tym krokiem? Co trzecia respondentka uważa, że w jej przypadku nie jest to możliwe (34%) albo nie wierzy w siebie (31%). Inne najczęściej wskazywane bariery dotyczą braku pieniędzy (52%), narzędzi (27%) i czasu – 26% ankietowanych kobiet stwierdziło, że jest za bardzo zajęta pracą etatową, aby skupić się na założeniu swojej firmy.

Nasze badanie pokazało, że Polki są ambitne, a odsetek kobiet otwartych na prowadzenie własnego biznesu znacznie przewyższa średnią europejską – wśród reprezentantek Starego Kontynentu 34% rozważało założenie firmy w stosunku do 46% Polek – komentuje wyniki badania Marta Życińska, dyrektorka generalna polskiego oddziału Mastercard Europe.

- Co ciekawe, skłonność do przedsiębiorczości zmniejsza się wraz z wiekiem respondentek – zarówno w skali globalnej, jak i w Polsce, młodsze kobiety zdecydowanie chętniej myślą o własnej firmie, a najwięcej aspiracji do bycia bizneswoman wykazują przedstawicielki generacji Z. Nasze badanie potwierdza również tezę, że istotną barierą na drodze do rozwoju przedsiębiorczości wśród kobiet jest brak wiary we własne możliwości. Dlatego wciąż wiele kobiet potrzebuje wsparcia i inspiracji, aby otworzyć własną firmę.

Więcej niż jedna praca

Ankietowane Polki, które chciałyby założyć swoją firmę, najczęściej myślą o biznesie w sprzedaży internetowej, w branży edukacyjnej (np. udzielanie korepetycji), kosmetycznej lub usługach biznesowych. Jedna czwarta (27%) respondentek z Polski przyznała także, że prowadzi dodatkową działalność zarobkową poza pracą na etacie – wśród nich największy odsetek to „zetki” (38%).

Głównymi powodami, które skłaniają Polki do podjęcia pracy dodatkowej jest chęć podniesienia zarobków (60%), potrzeba oszczędzania na konkretny cel (39%) i uzyskania niezależności finansowej (32%) - pokazuje badanie Mastercard.

Wsparcie, które rozwinie skrzydła

W badaniu Mastercard Polki zostały zapytane również o formy wsparcia, które mogłyby skłonić je do uruchomienia własnego biznesu. Co trzecia Polka przyznała, że potrzebuje szkoleń w zakresie podstawowych umiejętności biznesowych, a 28% lepszej edukacji. 14% stwierdziło natomiast, że w rozpoczęciu własnej działalności gospodarczej pomogłoby wsparcie rządu w zakresie opieki nad dziećmi.

Na pytanie, jakie konkretne rozwiązania wsparłyby kobiety w pokonaniu barier i większej pewności siebie przy zakładaniu firmy, 29% Polek wskazało szerszy dostęp do dotacji, 27% liczy na szkolenia w zakresie opracowywania biznesplanu, a niewiele mniej (26%) chciałoby mieć wspólnika/wspólniczkę.

Wyzwania okiem polskich bizneswomen

A jak do prowadzenia biznesu podchodzą przedsiębiorczynie, które już zdecydowały się na własny biznes? Ponad połowa właścicielek polskich firm (53%), które wzięły udział w badaniu Mastercard przyznała, że motywacją do „przejścia na swoje” była chęć spełniania swoich marzeń. 45% kobiet prowadzących swoją działalność oznajmiło, że nie chciały pracować dla kogoś innego, a 43% potrzebowała elastycznych godzin pracy.

Jedną z barier, która doskwierała przedsiębiorczyniom w momencie uruchamiania biznesu były m.in. niewiedza na temat tego, od czego zacząć – taki problem wskazało 35% założycielek firm w stosunku do 18% mężczyzn. 27% reprezentantek biznesu dostrzegła również istotny problem braku sieci kontaktów i wsparcia dla przedsiębiorczyń, a co piąta (18%) przyznaje, że w okresach przejściowych musiała mieć inną pracę, aby zapewnić regularne dochody.

Strach ma wielkie oczy. Obawy przedsiębiorczyń

Właściciele firm zostali zapytani również o obawy, które towarzyszyły im, gdy rozpoczynali własną działalność gospodarczą. 6 na 10 badanych Polek przyznało, że bały się niepowodzenia – dla porównania takiej odpowiedzi udzieliło 39% mężczyzn. 45% respondentek sen z powiek spędzały nieprzewidywalne dochody, a 35% nie czuła się bezpiecznie ze względu na brak doświadczenia.

Kobiety mają dużo więcej niepewności w stosunku do prowadzenia własnego biznesu niż mężczyźni, co również wstrzymuje je przed zrobieniem kroku w stronę rozpoczęcia własnej działalności. Tymczasem, wiele ich obaw nie ma uzasadnienia, gdyż Polkom nie brakuje wykształcenia, umiejętności ani wszechstronności i są tak samo jak mężczyźni gotowe, aby założyć swoją firmę – mówi Marta Życińska.

Badanie PIE za 2023 r. pokazało, że polskie biznesy zarządzane przez kobiety często osiągają lepsze wyniki finansowe notując wyższe przychody ze sprzedaży i zyski netto w porównaniu do ankietowanych firm zarządzanych przez mężczyzn. Zdaniem 63% właścicielek firm, które wzięły udział w badaniu Mastercard, kluczem do rozwoju działalności jest lepszy dostęp do dotacji. Dla porównania, problem z dostępnością dofinansowania dla firm dostrzega zdecydowanie mniej, bo 39% mężczyzn.

Firmy zakładane przez kobiety osiągają świetne wyniki, choć na polskim rynku jest ich trzy razy mniej niż biznesów zarządzanych przez mężczyzn. Żeński potencjał rozwoju biznesu jest zatem ogromny, ale nadal niewykorzystywany w pełni. Wiele firm, tak jak Mastercard, zaangażowanych jest w działania na rzecz wzmacniania przedsiębiorczości wśród kobiet, jednak nadal wiele obszarów wymaga pilnego zaopiekowania zarówno przez przedsiębiorstwa, stronę społeczną i rządową. Kobiety mają tendencję do zaniżania swoich umiejętności, dlatego zachęcajmy i inspirujmy je do tego, aby podążały za swoimi marzeniami i celami zawodowymi – czy to pracując na etacie, czy też otwierając własną firmę – dodaje Marta Życińska.

O badaniu
Badanie przeprowadziła agencja badawcza Opinium na zlecenie Mastercard. Między 16 grudnia 2024 r. a 3 stycznia 2025 r. zrealizowano internetowe badanie ilościowe wśród populacji ogólnej kobiet i mężczyzn oraz przedsiębiorców i przedsiębiorczyń w 41 krajach Ameryki Północnej, Ameryki Łacińskiej, Azji i Pacyfiku, Bliskiego Wschodu i Afryki oraz Europy. W badaniu wzięło udział również 1100 respondentów z Polski.