Pieniądze szczęścia nie dają? Polacy nie są przekonani

Przeczytaj także: Seks, polityka, pieniądze: temat tabu czy wręcz przeciwnie?

Czy pieniądze dają szczęście?

20 marca każdego roku przypada Międzynarodowym Dzień Szczęścia. Z tej okazji zapytaliśmy Polaków w jakim stopniu upatrują źródeł swojego szczęścia w pieniądzach.

Okazuje się, że więcej jest Polaków, którzy uważają, że pieniądze dają szczęście (69%), niż tych, którzy nie widzą takiego związku (31%). Czynnikiem, od którego najbardziej zależy wiara w powiązanie poczucia szczęścia z pieniędzmi jest wiek osoby – młodzi ludzie w dużo większym stopniu w to wierzą.

Wiara w związek posiadanych pieniędzy ze szczęściem jest większa u osób, które postrzegają swoją sytuację materialna jako złą (25% odpowiedziało „zdecydowanie tak”), niż oceniających ją dobrze (16% odpowiedzi „zdecydowanie tak”). Co ciekawe, nie widać takiej różnicy w zależności od obiektywnej sytuacji materialnej, np. wysokości dochodów.

Odpowiedź na pytanie w jakim stopniu pieniądze powodują wzrost zadowolenia z życia lub wręcz dają szczęście jest od lat ważnym pytaniem podejmowanym nie tylko przez ekonomistów, ale również psychologów, socjologów czy filozofów. Okazuje, się, że wbrew panującym powszechnie przekonaniom, które potwierdziły również nasze badania, w rzeczywistości istnieje słaba zależność między tym, ile ludzie mają pieniędzy, a jak bardzo czują się szczęśliwi.

Oczywiście poniżej pewnego poziomu zasobów materialnych, gdy osoby są naprawdę biedne, nie mają na jedzenie i niemożliwe jest zaspokojenie innych podstawowych potrzeb widać pewną zależność – wzrost ilości pieniędzy podnosi poczucie zadowolenia z życia. Jednak powyżej pewnego progu (tak naprawdę bardzo niskiego) dalszy wzrost ilości posiadanych pieniędzy nie przekłada się na większe poczucie szczęścia. Na przykład w USA w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat dochody obywateli wzrosły wielokrotnie, PKB się potroiło, ale poczucie zadowolenia z życia nie zmieniło się. To samo obserwujemy w Polsce – mimo ogromnych zmian w sytuacji materialnej Polaków w ciągu ostatnich 50 lat, zadowolenie z życia w zasadzie się nie zmieniło. – mówi prof. Dominika Maison.

Ile trzeba mieć pieniędzy, żeby czuć się szczęśliwym?

Kolejne zadane w badaniu pytanie dotyczyło tego, jak się Polakom wydaje, ile pieniędzy musieliby mieć, aby czuli, że są szczęśliwi. Przekonanie, że 50 tys. złotych wystarczy, by poczuć się szczęśliwiej ma tylko 10% Polaków i zdecydowanie więcej jest tu kobiet (13%) niż mężczyzn (7%).

Natomiast nieco więcej niż ¼ Polaków (28%) wierzy, że do szczęścia potrzeba im minimum milion złotych. Wśród nich dominują mężczyźni (34% vs. 21% kobiety).

Wiele badań, zarówno tu zaprezentowanych, jak i prowadzonych w innych krajach pokazuje, że relacja między ilością posiadanych pieniędzy a satysfakcją z życia jest przeceniana przez wiele osób. Aż 69% Polaków wierzy, że gdy będą mieli więcej pieniędzy, będą szczęśliwsi. Okazuje się jednak, że jest to iluzja. Pieniądze mogą na pewno ułatwić życie, mogą dać chwilowe poczucie radości (np. z nowo kupionych butów, płaszcza czy samochodu), natomiast nigdy nie wpływają na prawdziwe, głębokie poczucie szczęścia. Są ludzie niezwykle szczęśliwi, mimo, że mają naprawdę mało pieniędzy, jak i nieszczęśliwi bogacze. Relację tę przeceniają głównie osoby młode oraz osoby, które postrzegają swoją sytuację materialną jako złą. Co ciekawe, nie ma znaczenia, ile osoba naprawdę zarabia i jaką obiektywnie ma sytuację materialną. Pokazuje to, że w relacji z poczuciem zadowolenia z życia ma znaczenie nie to, ile kto zarabia, ale jak postrzega swoją sytuację materialną. – mówi prof. Dominika Maison.

Upatrywanie szczęścia w większej ilości pieniędzy jest, co pokazują badania, wyraźnie powiązane z materialistycznym podejściem do życia i z wartościami. Osoby o indywidualistycznym podejściu do życia, nastawione na sukces są mocniej przekonane, że większe pieniądze mogą dać im więcej szczęścia. Osoby o bardziej kolektywistycznym podejściu do życia, ceniące wartości rodzinne zazwyczaj nie widzą takiego związku. Badania również pokazują, że mężczyźni mają większe oczekiwania materialne niż kobiety i w większym stopniu upatrują źródła szczęścia w poprawie sytuacji materialnej. To jednak nie zawsze musi świadczyć o większym materializmie mężczyzn, ale może w pewnym stopniu wynikać z oczekiwań społecznych i ról społecznych, czy wręcz presji na odpowiedzialność mężczyzny za utrzymanie rodziny, zarabianie więcej i nastawienia na karierę zawodową. – mówi prof. Dominika Maison.

Nota metodologiczna: Badanie przeprowadzone na ogólnopolskim panelu badawczym Ariadna. Próba ogólnopolska losowo-kwotowa N=1109 osób w wieku od 18 lat wzwyż. Kwoty dobrane wg reprezentacji w populacji dla płci, wieku i wielkości miejscowości zamieszkania. Termin realizacji: 8 - 10 marca 2025 roku. Metoda: CAWI.