Ponad 2,4 mln Polaków pracuje na umowy cywilnoprawne

Przeczytaj także: Umowa o pracę vs. śmieciowa – co bardziej się opłaca?

Umowy cywilnoprawne wciąż pozostają istotnym elementem rynku pracy, szczególnie w sektorach o wysokiej dynamice zatrudnienia i zmiennym zapotrzebowaniu na pracowników. Pod względem branżowym największy odsetek osób zatrudnionych na zleceniu lub umowie pokrewnej odnotowano w sektorze administrowania i działalności wspierającej, który obejmuje m.in. usługi pośrednictwa pracy (18,3% wszystkich wykonujących pracę na zlecenie lub umowie pokrewnej – 445 134 osób).

Jak wyjaśnia prezes Grupy Progres Cezary Maciołek, ten sektor od lat opiera się na elastycznych rozwiązaniach, ponieważ jego specyfika wymaga szybkiego reagowania na potrzeby zarówno pracodawców, jak i kandydatów. Firmy zajmujące się rekrutacją, outsourcingiem czy usługami wsparcia operacyjnego działają w warunkach dużej zmienności rynkowej, co sprawia, że model oparty na umowach cywilnoprawnych jest korzystny dla osób pilnie szukających etatu, jak i oferujących wolne stanowiska.

Praca tymczasowa i umowy zlecenia pozwalają na optymalne dopasowanie liczby pracowników do aktualnego zapotrzebowania, a jednocześnie dają zatrudnionym większą swobodę w wyborze zleceń, godzin pracy czy nawet lokalizacji.

Zlecenie częściej w opiece zdrowotnej niż w górnictwie czy energetyce

Kolejne sektory o wysokim udziale pracujących na umowach zlecenia to opieka zdrowotna i pomoc społeczna (296 721), handel i naprawa pojazdów samochodowych (237 107), a także przetwórstwo przemysłowe (199 923). Istotną liczbę osób wykonujących pracę na podstawie takich umów odnotowano również w pozostałej działalności usługowej (154 401), budownictwie (149 533) oraz transporcie i gospodarce magazynowej (145 664).

Średni poziom obserwowano w takich branżach jak działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (136 692), edukacja (114 927), działalność finansowa i ubezpieczeniowa (119 853) oraz zakwaterowanie i gastronomia (116 825). W sektorze działalności związanej z kulturą, rozrywką i rekreacją na umowach zlecenia pracowało 89 946 osób, natomiast w administracji publicznej, obronie narodowej i obowiązkowych zabezpieczeniach społecznych – 58 784.

Sektory o mniejszym udziale pracujących na umowach cywilnoprawnych to obsługa rynku nieruchomości (61 159), informacja i komunikacja (50 379), rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo (25 603), dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami oraz rekultywacja (17 904), wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (5 005) oraz górnictwo i wydobywanie, gdzie na zleceniu pracowało zaledwie 3 831 osób.

Warszawa na czele, opolskie na zlecenie zatrudnia najmniej osób

Największa liczba osób pracujących na podstawie umów zlecenia i pokrewnych mieszkała w regionie warszawskim stołecznym – 305,7 tys. osób. Kolejne pod względem liczby zleceniobiorców było województwo śląskie z wynikiem 285,6 tys., a następnie wielkopolskie, gdzie na tego typu umowach – lub pokrewnych – pracowało 226,0 tys. osób. Wysoką liczbę zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych odnotowano również w Małopolsce (201,2 tys.) oraz w regionie Pomorskim (176,2 tys.).

W grupie województw ze średnią liczbą zleceniobiorców znalazły się łódzkie (148,7 tys.), mazowieckie (126,1 tys.), kujawsko-pomorskie (113,1 tys.) i zachodniopomorskie (114,9 tys.). W Lubelskiem pracowało 102,1 tys. osób na umowach zlecenia i pokrewnych, a na Dolnym Śląsku – 212,7 tys. Nieco niższy odsetek pracujących na umowach cywilnoprawnych odnotowano w regionie podkarpackim (88,1 tys.), warmińsko-mazurskim (68,5 tys.) i lubuskim (64,7 tys.). Najmniejsza liczba zleceniobiorców i zatrudnionych na umowach pokrewnych występowała w województwach o mniejszej populacji, takich jak podlaskie (62,8 tys.), świętokrzyskie (57,9 tys.) i opolskie (53,9 tys.).

Analizując strukturę wiekową, mediana wieku osób pracujących na umowach cywilnoprawnych wynosi 43 lata. Kobiety na zleceniu są przeciętnie nieco starsze od mężczyzn, bo ich mediana wieku to 44 lata. W grupie wiekowej od 38 do 66 lat przewaga kobiet jest wyraźna, natomiast w młodszych rocznikach częściej na tego rodzaju umowach pracują mężczyźni.

Mediana wieku na poziomie 43 lat świadczy o tym, że tego typu zatrudnienie nie jest już wyłącznie domeną młodych pracowników, jak mogło się to wydawać jeszcze kilka lat temu. Szczególnie interesujące jest to, że kobiety częściej pozostają w takiej formie zatrudnienia na późniejszym etapie kariery – ich mediana wieku jest wyższa niż u mężczyzn. Może to wynikać z elastyczności, jaką dają umowy cywilnoprawne, pozwalając na łączenie pracy z innymi obowiązkami, np. rodzinnymi. Jednocześnie widoczna przewaga mężczyzn w młodszych grupach wiekowych sugeruje, że to oni częściej zaczynają karierę zawodową od umów cywilnoprawnych, co może być efektem ich większej mobilności i gotowości do podejmowania różnorodnych zleceń – zauważa Cezary Maciołek, prezes Grupy Progres.

Umowa o pracę wciąż króluje, ale możliwa detronizacja

Mimo, że różnorodne formy zatrudnienia zyskują na popularności, to nadal właśnie umowa o pracę jest oferowana najczęściej. Jak wynika z analiz Grupy Progres, której eksperci pod lupę wzięli ponad 63 tys. ofert zatrudnienia opublikowanych w sieci, aż 77% etatów oferuje umowę o pracę. Jedynie 23% inne proponuje inne rodzaje nawiązania stosunku pracy. Najwięcej umów o pracę dotyczy obecnie stanowisk zajmujących się sprzedażą (niemal 11 tys. przeanalizowanych ofert), dużą liczbę takich umów odnotowano również w obsłudze klienta (niemal 7 tys.). Wysoki odsetek ofert z umowami o pracę zapewniają również branże inżynieryjna (niemal 5 tys. ogłoszeń), finanse i ekonomia (ponad 4,1 tys. ofert), budownictwo (3,7 tys. ofert) oraz produkcja (3,6 tys. ofert).

Znaczącą liczbę ogłoszeń z umowami o pracę można znaleźć także w administracji biurowej (3,1 tys.), IT – administracji (3 tys.) oraz IT – rozwoju oprogramowania (2,8 tys.). Wśród sektorów o umiarkowanej liczbie ofert rekrutacyjnych z umowami pracę jest łańcuch dostaw (2,2 tys.), transport, spedycja i logistyka (2 tys.), zdrowie, uroda i rekreacja (1,3 tys.) oraz marketing (1,3 tys.). W human resources i zasobach ludzkich dostępnych jest ok. 1,4 tys. takich ofert, a w bankowości – 1,5 tys. Najmniejsza liczba etatów z umowami o pracę oferowana jest obecnie w branżach związanych z internetem, e-commerce i nowymi mediami oraz badaniach i rozwoju. Sektory z tej grupy obejmują też m.in. doradztwo i konsulting, nieruchomości, sektor publiczny oraz prawo. Na końcu listy znajdują się branże takie jak reklama, grafika i fotografia oraz public relations.

Rynek pracy ewoluuje, a tradycyjna umowa o pracę nie zawsze jest najlepszym rozwiązaniem dla pracodawców i pracowników. Szczególnie w branżach takich jak logistyka, budownictwo czy opieka zdrowotna obserwujemy rosnącą liczbę umów zleceń oraz innych elastycznych form współpracy. Co więcej, rozwój nowych technologii oraz globalizacja sprawiają, że coraz więcej firm stawia na współpracę projektową, kontraktową oraz model gig economy, czyli zatrudnianie specjalistów na określone zadania zamiast na stałe etaty – mówi Cezary Maciołek, prezes Grupy Progres. – Przyszłość rynku pracy będzie należała do modelu hybrydowego, który łączy stabilność tradycyjnego zatrudnienia z elastycznością nowoczesnych form współpracy. Obserwowany trend wymaga jednak odpowiednich regulacji prawnych oraz nowych rozwiązań w zakresie zabezpieczeń socjalnych. Państwo i ustawodawcy muszą reagować na te zmiany, tworząc przepisy, które zapewnią pracownikom stabilność i ochronę, jednocześnie nie ograniczając elastyczności, która jest kluczowa dla konkurencyjności wielu sektorów – podsumowuje Cezary Maciołek.

W komunikacie wykorzystano dane GUS opublikowane 17 marca 2025 r. opisujące liczbę osób wykonujący pracę na podstawie umów zlecenia i pokrewnych (stan na 30 września 2024 r.) oraz analizy Grupy Progres przeprowadzane w pierwszych dwóch tygodniach marca 2025 r. i obejmujące zbiór ponad 63 tys. ofert o pracę opublikowanych w portalach ogłoszeniowych. Analizie poddano ogłoszenia oferowane przez przedsiębiorców, organizacje i instytucje z całej Polski.