Czy polskie MSP są przygotowane na wejście do Unii Europejskiej?

Swojej przewagi firmy upatrują w konkurencji cenowej, co w długim okresie nie daje im gwarancji na osiągnięcie trwałych korzyści z integracji z UE. W swoich strategiach badane firmy w zbyt małym stopniu uwzględnią aspekt innowacyjności i rozwoju technologicznego.

Badanie zostało przeprowadzone pod hasłem "Firma w Unii" w ramach programu edukacyjnego "Europejska Akademia Biznesu dla Przedsiębiorstw". Pomysłodawcą programu jest firma SAP Polska, która do współpracy zaprosiła Polską Konfederację Pracodawców Prywatnych i Euro Info Centre. Honorowy patronat nad przedsięwzięciem sprawuje Sekretarz Komitetu Integracji Europejskiej minister Danuta Hübner.

Od 25 lutego br. przedsiębiorcy mogą na stronie wypełniać specjalną ankietę, która umożliwia wstępne poznanie stopnia przygotowania firmy do konkurowania na rynkach UE. Przedsiębiorcy mogą poznać mocne i słabe strony swoich firm z punktu widzenia wymogów integracji. Ankieta daje im możliwość prostego i szybkiego porównania własnej firmy z krajowymi i unijnymi konkurentami.

"Głównym celem badania przeprowadzonego przez SAP była pomoc poszczególnym firmom w ich drodze do Unii Europejskiej. Analiza wyników pozwala stworzyć ciekawy i wiarygodny opis stanu wiedzy i przygotowania polskich przedsiębiorstw do integracji z Unią Europejską. Jednym z najważniejszych wyzwań, przed jakim stoją polscy przedsiębiorcy jest uświadomienie sobie, że lokalna działalność polskiej firmy w Polsce zmieni swój charakter po naszym wejściu do Unii. Będzie równoznaczna z działalnością na rynku unijnym. Wymaga to od polskich firm dostosowania się i spełnienia wszystkich wymogów rynku unijnego" - powiedział przewodniczący rady programowej programu prof. Krzysztof Obłój, Dyrektor Międzynarodowego Centrum Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego.

Wyniki badania opierają się na ankietach wypełnionych przez blisko 4250 przedsiębiorców. Przez pierwsze 2,5 miesiąca badań ankietę na stronach www.FirmawUnii.pl wypełniło 5260 osób, jednak po wnikliwej analizie odrzucono 1012 ankiet, które mogły zmniejszyć wiarygodność wyników. Wśród badanych przedsiębiorstw dominują firmy mikro (zatrudniające do 9 pracowników) oraz z sektora usługowego (handel, transport, komunikacja i inne usługi).

Wnioski z badania
Małe i średnie przedsiębiorstwa w Polsce nastawione są na konkurencję cenową i w niej upatrują swojej przewagi. Z optymizmem myślą o gospodarczych rezultatach integracji z UE. Większość przedsiębiorców jest też za szybkim wprowadzeniem w Polsce euro. Po wejściu Polski do UE spodziewają się wzrostu kosztów działalności oraz większych obciążeń administracyjnych.

Analiza ankiet potwierdziła tezę, iż najważniejsze przeszkody rozwoju MSP w Polsce leżą w gestii administracji i władz narodowych. Integracja z UE może złagodzić objawy tej niewydolności, ale na pewno ich nie usunie. Niestety we wnioskach znalazło się szereg spostrzeżeń, które nie najlepiej rokują polskim firmom. Wysoki udział klientów indywidualnych i innych polskich MSP w strukturze sprzedaży badanych firm może świadczyć o ich uzależnieniu od najbardziej wrażliwej na zmiany koniunkturalne części gospodarki. Niski udział klientów zagranicznych świadczy o niskiej międzynarodowej konkurencyjności, a co za tym idzie słabego dostosowania do wymagań jednolitego rynku unijnego.

Polscy przedsiębiorcy nie mają dostatecznej wiedzy o normach obowiązujących w UE. Pokutuje wiele mitów i przekłamań dotyczących unijnych standardów. Firmom brakuje własnych, wewnętrznych zasad postępowania jak np. zasad etycznego pozyskiwania klientów, odpowiedzialności za środowisko naturalne, działalności charytatywnej. Oznacza to niższą dojrzałość rynkową polskich MSP w porównaniu do firm w krajach wysokorozwiniętych. Polscy przedsiębiorcy marginalizują znaczenie najważniejszego elementu nowoczesnej konkurencyjności - innowacyjnej oferty produktowej lub usługowej. W nieznacznym stopniu wykorzystują internet do e-biznesu. Niewielkie jest też wykorzystanie elektronicznych systemów zarządzania.

W około połowie badanych przedsiębiorstw inwestowano w nowe produkty, komputeryzację i poprawę jakości oferowanego asortymentu. Ponad 60 proc. firm uznało swoje nakłady inwestycyjne za wystarczające do utrzymania bądź zwiększenia udziału w rynku. Taki sam odsetek firm planuje zwiększyć lub utrzymać nakłady inwestycyjne na obecnym poziomie. Niestety - zdaniem analityków podsumowujących ankietę - kierunki tych inwestycji nie zapewniają w długim okresie podnoszenia konkurencyjności na wymagającym rynku UE.

W opinii przedsiębiorców najważniejszą barierą w rozwoju ich firm jest sytuacja makroekonomiczna, w tym głównie za wysokie i zbyt skomplikowane obciążenia podatkowe. Dużym problemem jest też ograniczony dostęp do źródeł finansowania, nieprzejrzyste i często zmieniające się prawo oraz brak wsparcia dla przedsiębiorstw.