Korupcja w Polsce 2007

Przeczytaj także: Korupcja w Polsce i na świecie 2006

W badaniu udział wzięły 62 państwa. TI oparła swoje wnioski na ankietach przeprowadzonych w poszczególnych państwach oraz na kontroli procedur mianowania sędziów. W raporcie przedstawione zostały przyczyny korupcji w sądownictwie, do których należą m.in. ingerencja władzy wykonawczej i ustawodawczej w działalność wymiaru sprawiedliwości, zbyt niskie wynagrodzenia sędziów oraz przyzwolenie społeczne na zachowania korupcyjne. Istotną część raportu stanowią niewątpliwie zalecenia, jak zapobiegać korupcji, które zostały opracowane indywidualnie dla poszczególnych krajów.

Wymiar sprawiedliwości w Polsce

Wymiar sprawiedliwości w Polsce sprawują Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe. Poza zakresem znaczeniowym pojęcia „wymiar sprawiedliwości” pozostają zagadnienia związane z organizacją i funkcjonowaniem prokuratury oraz pomocy prawnej dla uczestników postępowania przed sądem. Z uwagi na to, że prokurator oraz fachowi pełnomocnicy procesowi stron są uczestnikami postępowania przed sądem, pozycja ustrojowa tych podmiotów wpływa na ogólną kondycję i funkcjonowanie sądownictwa.

Sądownictwo w Polsce nie cieszy się opinią wolnego od korupcji. W polskim społeczeństwie istnieje przekonanie o powszechności szerzącego się w sądach zjawiska korupcji rozumianej jako wykorzystywanie władzy publicznej do celów prywatnych (korupcja postrzegana jest nie tylko jako łapówkarstwo, ale przede wszystkim jako wykorzystywanie znajomości towarzyskich, rodzinnych, biznesowych czy zawodowych w celu załatwienia określonej sprawy).

Z doświadczeń Transparency International Polska wynika, że pogląd o powszechności korupcji w sądownictwie jest o tyle uzasadniony o ile organizacja sądownictwa oraz praktyka działania sądów, poczynania niektórych sędziów, funkcjonowanie prokuratur oraz działalność adwokatów, radców prawnych i komorników sądowych budzi zasadnicze zastrzeżenia z uwagi na występowanie w tych sprawach mechanizmów korupcyjnych.

Do najbardziej korupcjogennych sfer występujących w działaniu polskiego wymiaru sprawiedliwości należy:

1. Działalność biegłych sądowych;
2. Pomoc prawna dla uczestników postępowania sądowego (działalność adwokatów oraz radców prawnych);
3. Działalność pracowników obsługi sądowej;
4. Działalność sądownictwa dyscyplinarnego zawodów prawniczych;
5. Sporządzanie protokołów z czynności procesowych.

Należy przy tym wskazać, że korupcji w sądownictwie sprzyjają również takie mechanizmy jak: wadliwe funkcjonowanie nadzoru sądowego nad postępowaniem przygotowawczym, niedostateczna kontradyktoryjność procesu karnego, brak unormowanych zasad dostępu do akt w postępowaniu sądowo- administracyjnym, nieskuteczność sądownictwa administracyjnego z uwagi na brak możliwości wydawania (przesąd administracyjny) orzeczeń, co do istoty sprawy, brak realnych możliwości usunięcia z procesu stronniczego sędziego.