Korupcja w sądownictwie na świecie

Przeczytaj także: Korupcja w Polsce 2007

Zakres korupcji w sądzie

Należy dokonać wyraźnego rozróżnienia pomiędzy systemami sądowymi stosunkowo wolnymi od korupcji oraz tymi systematycznie dopuszczającymi się manipulacji. Wskaźniki korupcji w sądzie wskazują na czynniki prowadzące do korupcji, mające szerszy zasięg: z systemami sądowniczymi całkowicie zamieszanymi w korupcję zazwyczaj można spotkać się w społeczeństwach, w których korupcja szerzy się w całym sektorze publicznym. Istnieje również zależność pomiędzy poziomem skorumpowania w sądzie a poziomem wzrostu gospodarczego, ponieważ oczekiwania, aby umowy były honorowane a spory rozstrzygane uczciwie, są kluczowe dla inwestorów oraz wspierają rozwój biznesu. Niezależny i bezstronny system sądowniczy ma duże znaczenie dla handlu, inwestycji i rynków finansowych. Dobrze przekonały się o tym Chiny i Nigeria.

Cele zachowań korupcyjnych w sektorze sądowniczym są różne. Niektóre zachowania korupcyjne mają na celu manipulację procesami sądowymi w celu osiągnięcia stronniczego wyroku. Do korupcji posuwa się jednak wielu ludzi, którzy oczekują sprawiedliwego wyroku, jednak chcą sterować procesem sądowym lub go przyspieszyć. Obydwa zachowania są nie do przyjęcia, ponieważ ich ofiarami są osoby zwracające się do sądu. W najbardziej zepsutych środowiskach sądowych powyższe działania są jednak akceptowane, a osoby pracujące dla sądu nawet same do nich zachęcają. W ramach Globalnego Barometru Korupcji TI przeprowadziła ankietę wśród 59,661 osób w 62 krajach, z której wynikło, że w jednej trzeciej z 62 państw ponad 10% respondentów mających kiedykolwiek związek z systemem sądowym twierdziło, że oni lub członkowie ich rodziny dali łapówkę, aby w sprawie zapadł „sprawiedliwy” wyrok.

Rodzaje korupcji w sądzie

Dwoma rodzajami korupcji, które dotyczą sądownictwa w największym stopniu są ingerencja polityczna w postępowania sądowe zarówno przez wykonawczą jak i ustawodawczą część rządu oraz korupcja.

A. Ingerencja polityczna w postępowania sądowe

Do pesymistycznych wniosków raportu należy fakt, że pomimo wysiłków trwających kilka dekad i mających na celu wprowadzanie odpowiednich reform oraz pomimo istnienia międzynarodowych instrumentów chroniących niezawisłość sądów, sędziowie i pracownicy sądów wciąż spotykają się z naciskiem mającym na celu wydawanie wyroków niezgodnych z prawem, jednak korzystnych dla wpływowych podmiotów politycznych i ekonomicznych. W niektórych państwach standardy międzynarodowe są jawnie nieprzestrzegane. Siły polityczne zwiększyły swój wpływ na sądownictwo m. in. w Rosji i Argentynie.

Sądownictwo podatne na wpływy chroni pod względem 'prawnym' podmioty dopuszczające się dwuznacznych lub nielegalnych działań, tj. malwersacji, nepotyzmu, prywatyzacji przeprowadzanych po znajomości lub decyzji politycznych, które w innym razie mogłyby napotkać na opór ze strony władzy ustawodawczej lub mediów. W listopadzie 2006 w Argentynie sędzia mianowany przez byłego prezydenta, Carlosa Menema zadecydował przykładowo, że zbyt wysokie wydatki na kampanię partii rządzącej nie naruszyły prawa dotyczącego finansowania kampanii obowiązującego w 2002 r., ponieważ partie nie są odpowiedzialne za wydatki, których “nie były świadome”.

Ingerencji politycznej dokonuje się poprzez groźby, zastraszanie, po prostu przez przekupywanie sędziów, jak również przez manipulowanie przy ustanawianiu sędziów oraz przy ustalaniu płac i warunków pracy sędziów. W Algierii sędziów, których uważa się za “zbyt” niezależnych, kara się i przenosi do odległych placówek. W Kenii zmuszano sędziów do ustąpienia nie informując ich o zarzutach stawianych im w ramach programu antykorupcyjnego. Program ten był powszechnie oceniany jako korzystny dla polityki. Sędziowie stwarzający władzom problemy są oddelegowywani z drażliwych stanowisk lub od spraw, nad którymi kontrolę przejmują sędziowie łatwiej ulegający wpływom. Taką taktykę przyjął były prezydent Peru, Alberto Fujimori. Działania takie stosowano również w Sri Lance.