Budżet domowy 2006

Przeczytaj także: Budżet domowy 2006

Zasięg ubóstwa

Zaobserwowana w 2006 r. poprawa sytuacji dochodowej gospodarstw domowych znalazła swoje odzwierciedlenie w szacowanych na podstawie badania budżetów gospodarstw domowych wskaźnikach dotyczących zasięgu ubóstwa. W 2006 r. zmniejszył się odsetek osób żyjących w rodzinach, w których poziom wydatków był niższy od tak zwanej ustawowej granicy ubóstwa (z 18% w 2005 r. do 15% w 2006 r.). Zasięg ubóstwa skrajnego za granicę, którego przyjęto poziom minimum egzystencji oszacowano w 2006 r. na ok. 8% osób wobec ok. 12% osób w 2005 r. Przy czym tak duży spadek stopy ubóstwa skrajnego wynika nie tylko z poprawy sytuacji materialnej części gospodarstw domowych, ale także z niższego w porównaniu z rokiem 2005 poziomu minimum egzystencji szacowanego przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych. Gdyby za granice ubóstwa skrajnego przyjąć, skorygowany wskaźnikiem wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych, poziom granic obowiązujących w 2005 r. – to stopa ubóstwa skrajnego wyniosłaby 9,5%. Zasięg ubóstwa relatywnego oszacowano w latach 2005 i 2006 odpowiednio – na 18,1% oraz 17,7%.

W roku 2006 zaobserwowano dalszy spadek liczby gospodarstw domowych żyjących w sferze ubóstwa subiektywnego. Odsetek gospodarstw domowych, których poziom dochodów był niższy od subiektywnych granic ubóstwa wyniósł w IV kwartale 2006 r. ok. 18% (wobec 22,5% w IV kwartale 2005 r.).

Korzystne zmiany przejawiające się spadkiem wskaźników zagrożenia ubóstwem, w tym ubóstwem skrajnym, odnotowano w 2006 r. w przypadku wszystkich uwzględnianych w badaniu grup społeczno-ekonomicznych gospodarstw domowych. Istotnie zmniejszył się zasięg ubóstwa ekonomicznego wśród rodzin z dziećmi na utrzymaniu – szczególnie wielodzietnych.

Dla oceny zjawiska ubóstwa istotne jest również określenie jego głębokości, której powszechnie stosowaną miarą jest wskaźnik luki dochodowej lub wydatkowej. Z badań budżetów gospodarstw domowych wynika, że w 2006 r. wskaźnik średniej luki wydatkowej zarówno dla gospodarstw o wydatkach niższych od ustawowej granicy ubóstwa jak i dla gospodarstw żyjących w sferze ubóstwa relatywnego wyniósł –21% (w 2005 r. – odpowiednio 23% i 22%). Poziom wydatków gospodarstw domowych ze sfery ubóstwa skrajnego był w 2005 r. niższy średnio o 21% natomiast w 2006 r. – o 19% od minimum egzystencji przyjętego w danym roku za granicę ubóstwa. W przypadku gospodarstw żyjących w sferze ubóstwa subiektywnego, średnia luka dochodowa wynosiła zarówno w 2005 jak i w 2006 r. – ok. 26%.

Ubóstwo w różnym stopniu dotyka poszczególne grupy ludności i zależy od szeregu czynników zarówno demograficznych jak i społeczno-ekonomicznych. Analiza wyników za 2006 r. potwierdza wnioski z lat poprzednich dotyczące zróżnicowania zasięgu ubóstwa w Polsce.