UOKiK: deweloperzy wbrew interesom klientów

Przeczytaj także: Deweloperzy mogą zrywać umowy

Utrzymujący się wzrost cen mieszkań – średnio od kilku do kilkunastu procent w skali miesiąca oraz duży popyt, to nie jedyne bariery dla chcących kupić nowe mieszkanie. Z ostatniego raportu UOKiK z kontroli deweloperów wynika, że problem stanowią również umowy, które kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. W praktyce powoduje to znaczne trudności związane z ostatecznym odbiorem własnego M.

W wyniku przeprowadzonej w pierwszej połowie roku kontroli Urząd przeanalizował 500 wzorców umownych stosowanych przez 199 deweloperów stwierdzając liczne nieprawidłowości.

Chroniąc podstawowe prawo konsumenta do oszacowania wszystkich kosztów inwestycji zakwestionowano przede wszystkim zasady ustalania ostatecznej ceny nieruchomości – najistotniejszego czynnika decydującego o zakupie mieszkania. Z analiz UOKiK wynika bowiem, że sprzedający nagminnie zastrzegają sobie prawo do zmiany ceny zakupu już po podpisaniu umowy, stosując tzw. klauzule waloryzacyjne – wzrost kosztów budowy mieszkania może nastąpić z powodu inflacji czy zmian w obowiązującym systemie podatkowym. Celem takich postanowień jest zabezpieczenie jedynie interesów ekonomicznych dewelopera, konsument nie wie, ile w rzeczywistości wyniesie całkowity koszt mieszkania. Urząd zwraca uwagę, że deweloper może w kontrakcie zapisać możliwość zmiany ceny, ale nie powinien przenosić ryzyka inwestycji wyłącznie na kupujących. Jeśli koszty rzeczywiście wzrosły, przedsiębiorca musi wskazać ich realny wpływ na zmianę ceny, przedstawiając przykładowo rachunki. Ponadto, należy w takim przypadku zagwarantować konsumentowi prawo odstąpienia od umowy oraz zwrócić wpłacone przez niego pieniądze.

W wyniku kontroli zakwestionowano także postanowienia ograniczające wysokość należnych konsumentowi kar umownych z tytułu niedotrzymania przez sprzedającego warunków – kupującemu przysługuje prawo do obniżenia ceny o odsetki ustawowe, jednak nie więcej niż 8 proc. Jednocześnie, w przypadku opóźnień klienta, deweloperzy zastrzegają sobie znacznie wyższe kary – nawet do 36,5 proc. odsetek rocznie, przy ustawowej ich wartości 11,5 proc. Wprowadza to rażące dysproporcje w traktowaniu obu stron kontraktu.

Kolejnym problemem, z którym spotykają się konsumenci jest niedotrzymywanie przez deweloperów ustalonych terminów realizacji inwestycji. Opóźnienia w wydaniu mieszkania lub zawarciu umowy przenoszącej własność na kupującego, to często wynik stosowania niedozwolonych postanowień zgodnie, z którymi sprzedający nie ponosi odpowiedzialności za przesunięcie ustalonych terminów. Ponadto przedsiębiorcy tłumaczą opóźnienia w oddaniu mieszkania czynnikami niezależnymi od nich, np. decyzjami organów administracji lub ich brakiem, nadzwyczajnymi zmianami stosunków prawnych czy złymi warunkami pogodowymi.