Pracujący Polacy 2007

Przeczytaj także: Atmosfera w pracy często jest zła

Według badanych sytuacja ekonomiczna zakładów pracy była oceniana przez większość z nich jako bardzo dobra lub dobra (84,6%). Zaledwie 3,1% oceniło ją jako złą. Pracownicy wysoko oceniają organizację pracy i warunki bhp, a także fachowość i autorytet przełożonych, natomiast nieco gorzej wypowiadają się o komunikacji między przełożonymi a podwładnymi. Przełożeni z jednej strony są postrzegani jako dobrzy fachowcy, ale bywają też krytykowani za brak sprawiedliwej oceny pracowników. Stosunkowo rzadko prowadzi się w zakładach działania integrujące pracowników.

Pracownicy pytani o przestrzeganie przez pracodawców ich praw deklarują, iż zawsze lub na ogół przestrzegane są następujące zasady: płaca wypłacana jest terminowo (96,8%), pracodawca w terminie reguluje należności wobec pracowników (94,4%), urlopy udzielane są w pełnym wymiarze (90,8%), dokumentacja czasu pracy prowadzona jest prawidłowo i zawiera rzeczywistą liczbę przepracowanych godzin (89,7%). 90,6% pracowników deklaruje, że podatki i składki ZUS odprowadzane są od całości ich wynagrodzenia.

Pracownicy deklarują, że praca zaspokaja ich potrzeby wyższego rzędu: bycia potrzebnym, szacunku ze strony otoczenia, poczucia odpowiedzialności. Jednocześnie praca w naszych przedsiębiorstwach jest stosunkowo nisko oceniana pod takimi względami, jak zarobki i możliwości awansu zawodowego. Trzeba jednak dodać, że stosunkowo wysoki odsetek respondentów (29-45%) notuje polepszenie równych aspektów jakości pracy (m.in. praca daje im szacunek otoczenia, poczucie własnej wartości, spełnienie ambicji zawodowych) w ciągu ostatnich trzech lat. Zaledwie 2-5% badanych twierdzi, że różne aspekty jakości pracy pogorszyły się. W badaniu pytano także o poczucie więzi z aktualnym zakładem pracy. Aż 60% Polaków jest dumnych, że pracuje w swoim zakładzie pracy. Jednak tylko co piąty respondent odrzuciłby ofertę przejścia do innego zakładu, gdyby oferowano mu wyższy zarobek.

Elastyczne formy pracy (samozatrudnienie, telepraca, system zadaniowy itd.) stanowią wciąż margines. Podobnie jak w poprzedniej edycji badań („Polacy pracujący 2006”) okazuje się, że są one stosowane głównie przez duże przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym.

W próbie znalazło się 5,4% pracowników samozatrudnionych. Większość z nich (59,7%) wybrała ten sposób pracy z własnej woli, a jedynie 8% została do tego nakłoniona przez pracodawcę, co wyraźnie przeczy obiegowym opiniom w tej sprawie. 75% deklaruje zadowolenie z samozatrudnienia, 19,7% mówi, że czasami jest zadowolona, a czasami nie. Nikt natomiast nie deklarował niezadowolenia.

Pracownicy nadal preferują publicznego pracodawcę: 45,2% chciałoby pracować w sektorze publicznym, 26,3% w prywatnym, a 21,5% wolałoby prowadzić działalność na własny rachunek. Pracodawca publiczny jest uznany za bardziej przyjaznego wobec pracowników, chociaż jest postrzegany jako mniej efektywny ekonomicznie. Za tym, żeby gospodarka polska była całkowicie prywatna lub z przewagą prywatnej opowiada się 49,4% Polaków, całkowicie państwową lub z przewagą państwowej wolałoby 43,2% z nas. Niezależnie od różnic opinii o sektorach własności, proces prywatyzacji cieszy się stosunkowo wysokim społecznym poparciem (blisko 2/3 pracujących Polaków zgadza się z opinią, że prywatyzacja jest korzystna dla przyszłych pokoleń oraz rozwoju gospodarczego kraju).

Porównując dane z wielu lat widać wyraźnie, że istotnie zmniejszyło się poczucie zagrożenia bezrobociem. Świadczy o tym także rozkład odpowiedzi na pytanie o obawy związane z przyszłością (bezrobocia obawia się 22,6%, podczas gdy chorób 61,2%, braku perspektyw dla dzieci 29,1%, biedy 26,6%).

Jednym z głównych wymiarów świadomości społecznej klasy pracowniczej od początku lat 90. było poczucie braku reprezentacji interesu grupowego. Badani w latach 1991-95 robotnicy przemysłowi mieli poczucie swoistego „porzucenia” przez elity polityczne. Jak to wygląda obecnie? W przypadku klasy pracowniczej opinie rozkładają się następująco: jej interesy są dobrze bronione – 27,3%; są źle bronione – 44,7%; trudno powiedzieć – 28,0%. W przypadku pytania o interesy właścicieli MSP odpowiedzi rozkładały się następująco: są dobrze bronione – 36,9%; są źle bronione – 24,3%; trudno powiedzieć – 38,7%.