Wycena wartości firmy: jaką metodę zastosować?

Przeczytaj także: Wartość firmy - oszustwa i manipulacje

Według standardów światowych opracowanych przez Amerykańskie Stowarzyszenie Ekspertów ds. Wyceny, przed przeprowadzeniem wyceny mikroprzedsiębiorstwa należy określić te same kryteria, które uwzględnia się w procesie szacowania wartości innych rodzajów podmiotów gospodarczych. Są to:

• cel wyceny,
• adresat wyceny,
• kluczowe parametry potrzebne do oceny firmy, np. mocne i słabe strony, ryzyko działania biznesu, poziom zadłużenia i płynności finansowej, stopień wykorzystania posiadanego majątku, aktywa (ich struktura, ilość, charakter i wartość), plany rozwoju, siła konkurencji, czynniki ograniczające wzrost, osiągane przychody, ponoszone koszty, generowane dochody i przepływy pieniężne, sposób finansowania, koszt kapitału).

Zaleca się, aby wycena mikroprzedsiębiorstwa została przeprowadzona za pomocą jednego z trzech podstawowych podejść: majątkowego, dochodowego lub porównań rynkowych.

Podejście majątkowe polega na uzależnieniu wartości przedsiębiorstwa jedynie od stanu wyposażenia go w aktywa i od sposobu ich finansowania.

Podejście dochodowe polega na zwróceniu uwagi na to czy i w jakim zakresie majątek firmy jest w stanie zapewnić w przyszłości oczekiwane korzyści finansowe inwestorom i właścicielom i czy te korzyści zapewnią satysfakcjonującą stopę zwrotu od ponoszonych dziś wydatków.

Podejście porównań rynkowych polega na odniesieniu wartości firmy do wartości innej firmy, która działa w porównywalnych warunkach rynkowych, która posiada podobną wartość aktywów lub osiąga podobną wielkość sprzedaży.

W praktyce użyteczne może być każde z tych podejść, choć najpopularniejszymi są wyceny dochodowe oraz oparte na porównaniach rynkowych dopasowane do wielkości i charakteru wycenianego biznesu. Podejście majątkowe jest opracowywane od strony wartości księgowej aktywów netto i nie rozpoznaje faktycznej wartości firmy. Z kolei podejścia dochodowe i porównań rynkowych oceniają przede wszystkim sprawność wykorzystania aktywów do generowania sprzedaży i przepływów kapitału. Zatem na potrzeby procesu wyceny mikroprzedsiębiorstw tymi metodami, majątek firmy powinien być podzielony na aktywa materialne (trwałe i obrotowe) oraz niematerialne (np. zawarte umowy, marka i reputacja firmy na rynku, lokalizacja, charakter i liczba klientów). W przypadku firm technologicznych i informatycznych (takich jak e-firmy) główny nacisk kładzie się na aktywa niematerialne. E-firmy nie dysponują bowiem zwykle wielkimi aktywami materialnymi, lecz skupiają się na budowaniu aktywów niematerialnych (lojalność klientów, liczba odwiedzin). W tym przypadku najlepsze okazują się metody porównań rynkowych, w szczególności metodę mnożnika przychodów lub zysków oraz metodę transakcji porównywalnych. Dalej w tekście zostanie przybliżona metoda mnożnika przychodów.

W praktyce światowej dokonano podziału mikroprzedsiębiorstw na trzy grupy:

Grupa I — firmy o dużej wartości własnych aktywów i niskim ryzyku działania na rynku (firmy względnie rozwinięte, o stabilnych przychodach i zyskach),
Grupa II — firmy o przeciętnej wartości własnych aktywów, dysponujące kilkoma wynajmowanymi lub dzierżawionymi składnikami majątkowymi, o średnim ryzyku działania na rynku (firmy dojrzałe, rentowne, lecz o zmiennym poziomie przychodów i zysków),
Grupa III — firmy o niskiej wartości swoich aktywów lub działające bez własnych składników majątkowych, cechujące się średnim lub wysokim ryzykiem funkcjonowania na rynku (firmy młode, niskorentowne lub niedochodowe).