Wniosek o dotacje unijne: czy odmowa oznacza koniec starań?

Przeczytaj także: Jak pozyskać środki na innowacje?

Podstawą prawną dla wdrażania w Polsce wszystkich programów realizowanych z udziałem środków wspólnotowych jest ustawa o Narodowym Planie Rozwoju. Określa ona ramowo tryb przyznawania pomocy stwierdzając m.in., że podstawą przyznania pomocy jest złożenie wniosku przez podmiot ubiegający się o pomoc. Po jego rozpatrzeniu - zgodnie z systemem przyjętym dla danego programu operacyjnego - zawierana jest umowa o dofinansowanie realizacji projektu. Zawierają ją beneficjenci i instytucja wdrażająca, w zależności od programu np. – Agencja Restrukturyzacji i Modernizacja Rolnictwa, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości czy urzędy marszałkowskie.

Prawo do zaskarżenia

Tylko niektóre programy operacyjne w perspektywie finansowej 2004-06 przewidywały procedurę odwoławczą od decyzji odmawiającej beneficjentom udzielenia dofinansowania z funduszu Unii Europejskiej. W ramach SPO Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw procedury odwoławcze uregulowane były na poziomie poszczególnych instytucji wdrażających. Nie wszystkie jednak IW uwzględniły odwołania w swoich procedurach, ponieważ Instytucja Zarządzająca bezwzględnie tego nie wymagała. Odwołania rozpatrywała np. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości m.in. w ramach działań 2.2.1. i 2.3. Natomiast Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego przewidywał odwołania w priorytecie 1 i 3 (oprócz działania 3.4.). Procedury odwoławczej nie przewidywał z kolei m.in. Sektorowy Program Operacyjny Transport, bo beneficjenci w tym programie to głównie agencje rządowe lub inne instytucje publiczne. Odwoływać się nie można było także w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich.

"Ustawa o Narodowym Planie Rozwoju z 2004 r. nie wskazuje, aby system wdrażania poszczególnych działań lub programów miał uwzględniać lub wprost odwoływać się do przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. Rozwiązanie takie było również zastosowane w przypadku programu Sapard oraz innych programów przedakcesyjnych. W toku prac nad ustawą o NPR i rozporządzeniami wykonawczymi sprawa ewentualnego zastosowania KPA w systemie wdrażania programu nie była podnoszona przez żadną z instytucji, które uczestniczyły w konsultacjach" - mówi p.o. rzecznika prasowego w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego Stanisław Krakowski.

Wielu beneficjentów, którzy nie otrzymali dofinansowania z unijnych funduszy, nie mogło pogodzić się z faktem, że ich wnioski zostały odrzucone. Część z nich reprezentuje pogląd, że odmowa udzielenia pomocy finansowej, mimo spełnienia wymogów formalnych, to po prostu decyzja administracyjna, na którą – zgodnie z kodeksem postępowania administracyjnego – powinno przysługiwać prawo do zaskarżenia. Tymczasem polskie przepisy, a zwłaszcza ustawa o NPR, nie przewidują postępowania administracyjnego przed sądami. Mimo tego niektórzy beneficjenci – zdaniem Ministerstwa Rozwoju Regionalnego są to jednak nieliczne przypadki – zdecydowali się na postępowanie sądowe. Największy dorobek prawny w zakresie orzecznictwa sądowego dotyczy SPO „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006”, w zakresie dotyczącym działania 1.2. „Ułatwianie startu młodym rolnikom”. Mimo lansowanego poglądu, że przyznawanie dotacji nie mieści się w procedurze administracyjnej regulowanej przez kpa, wnioskodawcy zaskarżyli do sądów administracyjnych kilka decyzji instytucji wdrażającej, czyli Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.