Rozwój demograficzny Polski 2007

Przeczytaj także: Rozwój demograficzny Polski IX 2007

Ujemne tempo przyrostu ludności wynosiło od minus 0,01% w 1997 r. do minus 0,08% w 2006 r., w minionym roku - minus 0,03%. W latach 90-tych ubiegłego stulecia średnioroczna stopa przyrostu ludności kształtowała się na poziomie ok. +0,09%, ale już w drugiej połowie tych lat dynamika przyrostu była zerowa lub ujemna.

Bezpośrednią przyczyną zmniejszania się liczby ludności Polski - obserwowaną w długim okresie - jest notowany w latach 1984-2003 spadek liczby urodzeń przy prawie nieistotnych zmianach w liczbie zgonów. Od 1993 r. urodzenia kształtują się na poziomie poniżej 500 tys., a od 1998 r. – poniżej 400 tys. Nadal znajdujemy się w depresji urodzeniowej, aczkolwiek od 2004 roku obserwuje się stopniowy wzrost liczby urodzeń.
W 2007 r. dzięki pozytywnym zmianom w poziomie urodzeń (odnotowano istotny wzrost liczby urodzeń, ale także zwiększenie liczby zgonów) przyrost naturalny był dodatni i wyniósł prawie 11 tys.; przeciętnie - na każde 10 tys. ludności - przybyły 3 osoby (w 2006 roku - 1 osoba, a na początku lat 90-tych ubiegłego stulecia – ponad 40 osób). Dodatni przyrost naturalny odnotowujemy drugi rok; cztery wcześniejsze lata charakteryzowały się ubytkiem naturalnym, np. w 2005 r. wyniósł on minus 3,9 tys., a największy odnotowano w 2003 r. i wynosił minus 14,1 tys.

Pod względem liczby ludności Polska znajduje się na 31 miejscu wśród krajów świata i na 6 w krajach Unii Europejskiej. W przypadku gęstości zaludnienia plasujemy się w grupie średnio zaludnionych państw europejskich. Na 1 km2 powierzchni mieszkają 122 osoby; w miastach około 1095, na terenach wiejskich 51. Nadal maleje liczba i udział mieszkańców miast w ogólnej ludności kraju; obecnie ludność miejska stanowi niewiele ponad 61%, natomiast sukcesywnie rośnie liczba ludności zamieszkałej na wsi.

W minionym roku w 4 województwach odnotowano przyrost liczby ludności (małopolskie, mazowieckie, pomorskie i wielkopolskie), województwa te od początku bieżącego stulecia charakteryzują się zwiększaniem liczby ludności. W pozostałych województwach obserwowany jest spadek liczby ludności, jednak tempo ubytku rzeczywistego jest wyraźnie słabsze w stosunku do odnotowanego w ubiegłym roku. Województwa, w których liczba ludności maleje najszybciej to opolskie oraz łódzkie i świętokrzyskie.

Migracje zagraniczne ludności

Drugim składnikiem ubytku rzeczywistego powodującego zmniejszanie się liczby ludności Polski jest ujemne - w całym okresie powojennym - saldo migracji zagranicznych, tzw. definitywnych (na pobyt stały). Szacuje się, że w 2007 roku ujemne saldo definitywnych migracji zagranicznych wyniosło ok. 21 tys. i było o ok. 15 tys. mniejsze niż w 2006 r., w którym odnotowano gwałtowny wzrost liczby emigracji na pobyt stały; z ok. 20-25 tys. - rejestrowanych przez ostatnich 15 lat w ciągu każdego roku - do prawie 47 tys. Jednocześnie systematycznie wzrastała liczba imigrantów (najczęściej powracających Polaków) - do ok. 11 tys. w 2006 roku; ze wstępnych danych wynika, że w 2007 r. było ich prawie 15 tys.

Dodatkowo, dane wyszacowane w oparciu o różne źródła (statystyczne i pozastatystyczne) wskazują, że w końcu 2006 roku poza granicami Polski - na emigracji czasowej - przebywało ok. 1950 tys. mieszkańców naszego kraju, w tym ponad 1600 tys. w Europie. Zdecydowana większość czasowych emigrantów z Polski przebywa w krajach członkowskich UE - w końcu 2006 r. było ich ok. 1550 tys. (najwięcej w Wielkiej Brytanii – ok. 580 tys. oraz w Niemczech – ok. 450 tys.). W okresie naszego członkostwa w UE liczba ta się podwoiła; w końcu 2004 r. w krajach UE przebywało czasowo ok. 750 tys. mieszkańców naszego kraju; w końcu 2005 r. - już ok. 1170 tys., a w 2006 r. liczba czasowych emigrantów zwiększyła się o kolejne 380 tys. Szacunek ten uwzględnia także tych Polaków, którzy od dłuższego czasu przebywali poza granicami Polski, w tym w krajach UE, bez względu na ich status pobytu.