Gospodarka Irlandii w objęciach recesji

Przeczytaj także: KPP: recesja w Polsce nieunikniona

Bankier.pl zauważa, że na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat gospodarka Irlandii przeszła niewyobrażalną transformację gospodarczą. Z biednego kraju na uboczu Europy szybko przerodziła się w lidera europejskiej gospodarki. W szczytowym okresie swojego rozwoju poziomem PKB per capita, ustępowała tylko Luksemburgowi. Ale dziś już nie jest tak samo. Kraj ten boryka się z olbrzymimi problemami gospodarczymi. Spada nie tylko tempo wzrostu gospodarczego oraz rośnie stopa bezrobocia, ale również skala prowadzonych inwestycji zagranicznych - które doprowadziły ten kraj na szczyty gospodarczego sukcesu – uległa gwałtownemu pogorszeniu. Może warto więc dziś zadać sobie proste pytanie, czy Irlandia może być nadal przedstawiana jako wzór do naśladowania dla pozostałych państw członkowskich Unii? Czy może jest tak, że irlandzka „recepta na sukces” się już zdezaktualizowała?

Nikt nie wróżył jej sukcesu

W początkach lat 80-tych nawet najwięksi irlandzcy optymiści nie sądzili, że ich kraj jest stać na tak olbrzymi sukces gospodarczy, który niebawem miał nadejść. Jak podają analitycy gospodarka irlandzka w latach 80-tych znajdowała się bowiem w poważnych tarapatach. Trapiona niskim tempem wzrostu gospodarczego, wysoką inflacją, dużym bezrobociem oraz przyrastającym z kwartału na kwartał poziomem deficytu budżetowego uchodziła za jeden z najuboższych regionów Starego Kontynentu. W latach 1980 – 1986 realny wzrost PKB wynosił średnio 2,3 proc. rocznie, a poziom wydatków rządowych oscylował w granicach 50-55 proc. PKB. Do tego dochodził – dziś zupełnie niewyobrażalny, jak na ten kraj – wysoki poziom deficytu budżetowego, który w roku 1985 sięgał 10 proc. wartości PKB. Nieciekawie wyglądała także sytuacja z zadłużeniem kraju. Dług publiczny w roku 1987 przekroczył wartość 110 proc. PKB. Postępujący, aż do końca lat 80-tych, rozkład irlandzkiej gospodarki wywołał dużą skalę napięć w społeczeństwie, co „zaowocowało” tym, że coraz większa liczba osób decydowała się na opuszczenie kraju. W latach 1981 – 1990 z Irlandii wyjechało ponad 200 tys. osób.

...a jednak się „udało”

Bankier.pl podaje, że w obliczu tak dramatycznej sytuacji gospodarczej kraju władze nie miały innego wyjścia, jak tylko przeprowadzić gruntowne zmiany w sposobie jego funkcjonowania. Zmiany systemowe oraz instytucjonalne, które zostały wdrożone w początkach lat 90-tych spowodowały że gospodarka Irlandii zaczęła wreszcie odzyskiwać swój wigor i przy pomocy MFW zaczęła podążać we właściwym kierunku. Lata 1995 – 2001 to już czas, w którym gospodarka Irlandii świętuje swoje największe sukcesy. W tym okresie średnioroczne tempo wzrostu gospodarczego nieustannie waha się w granicach 9,0 – 11,3 proc. PKB. A to oznacza, że jest ono dwu- trzykrotnie wyższe od tego, które w tym samym okresie czasu odnotowują gospodarki krajów UE oraz OECD. Co więcej, jak podają analitycy, imponujący wzrost odnotowuje również wskaźnik PKB per capita, który w roku 1999 przekracza poziom 22,5 tyś. USD, a więc znacznie powyżej średniej unijnej. Przeobrażeniu ulega także struktura całej gospodarki. To sektor usług i budownictwa zaczyna odgrywać (głównie za sprawą napływu dużej liczby zagranicznych inwestycji) coraz istotniejszą rolę w tworzeniu wartości dodanej PKB.

Sukces, ale jakim cudem?

Zdaniem portalu Bankier.pl sukces gospodarczy Irlandii był możliwy przede wszystkim dzięki umiejętnie prowadzonej polityce gospodarczej, co miało miejsce niemal na wszystkich jej szczeblach. Głównymi składnikami sukcesu były: reformy strukturalne, skala napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych, dynamiczny wzrost popytu krajowego – napędzanego głównie przez wysoki poziom popytu inwestycyjnego, wzrost eksportu (Irlandia przekształciła się z importera w eksportera, głównie za sprawą podmiotów zagranicznych inwestujących – za jej pośrednictwem – na rynkach pozostałych krajów UE) oraz zmiany uregulowań w funkcjonowaniu rynku pracy. To wszystko w pozytywny sposób przekładało się na poziom wzrostu PKB, poziom zatrudnienia i wydajności pracy, a także rozwój rynku edukacji oraz badań naukowych.