Imigranci w Polsce 2008

Przeczytaj także: Polacy a zatrudnianie cudzoziemców: fakty, mity i opinie

II. Badanie „Sytuacja na rynku pracy migrantów i ich potomków” – moduł BAEL

Badanie było przeprowadzane we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Zostało wprowadzone rozporządzeniem Komisji (WE) nr 102/2007 z dnia 2 lutego 2007 r. przyjmujące specyfikacje modułu ad hoc dla 2008 r. dotyczącego sytuacji migrantów i ich bezpośrednich potomków na rynku pracy.

Dla kilkunastu krajów (w tym Polski) część pytań była nieobowiązkowa. W polskim badaniu zadano pytania obligatoryjne, wskazane w rozporządzeniu oraz kilka pytań podyktowanych potrzebami krajowymi.

Badanie modułowe miało za zadanie rozszerzenie zakresu informacji o imigrantach mieszkających w Polsce, gromadzonych w badaniu podstawowym BAEL.

Podjęta została próba zbadania powrotów Polaków z zagranicy, tj. ustalenia liczby osób, które kiedykolwiek przebywały za granicą powyżej 3 miesięcy Jednocześnie badanie miało pozwolić na wyodrębnienie spośród respondentów drugiej generacji imigrantów (potomków imigrantów) – stąd pytania o kraj urodzenia rodziców zadawane wszystkim respondentom.

Badanie pozwoliło na wyodrębnienie następujących grup imigrantów: mieszkających w Polsce na stałe, przebywających w Polsce czasowo oraz osób, które wyjechały z Polski za granicę i po pewnym czasie powróciły do kraju. Dodatkowo wyodrębniono osoby, które uznały się za potomków imigrantów (drugą generację imigrantów).

Badanie pozwoliło na pogłębienie wiedzy szczególnie o imigrantach, którzy przebywają w Polsce na stałe. Imigranci przebywający w Polsce czasowo zostali objęci badaniem w niewielkim zakresie. Jednym z czynników nie pozwalających na zbadanie imigrantów przebywających w Polsce czasowo, jest wielkość próby.

Zgodnie z definicją imigranta stosowaną w badaniu (opartą na informacji o kraju urodzenia) na pytanie „Czy jest Pan/i imigrantem” twierdząco odpowiedziało prawie 350 tys. osób (1,1% ogółu badanych), przy czym prawie 96% z nich mieszkało w Polsce na stałe. Zgodnie z metodologią badania migracji zalecaną przez Eurostat, informację o kraju urodzenia należy podawać zgodnie z aktualnymi granicami. Zmiana granic Polski po II wojnie światowej powoduje, że dane o kraju urodzenia stwarzają trudności w interpretacji i muszą być poddawane głębszej analizie. Część osób, które urodziły się na dawnych terenach Polski nie podaje kraju urodzenia w aktualnych granicach, a jeśli już, to nie uważa się za imigranta.

Prawie połowa osób, które uznały się za imigranta była w wieku 70 lat i więcej, około 81% określiło się jako osoby bierne zawodowo. Najczęściej wskazywaną przyczyną przyjazdu do Polski było towarzyszenie rodzinie. Taką przyczynę wskazało prawie 62% osób uznanych za imigrantów. Fakt ten – w powiązaniu z wiekiem migrantów i długością pobytu w Polsce – świadczy o tym, że osoby te przybyły do Polski w dzieciństwie. Najwięcej imigrantów mieszkało w województwie dolnośląskim.
Ponad 240 tys. osób urodzonych w Polsce uznało się za potomków imigrantów. Znaczna część osób, których rodzice urodzili się za granicą (poza aktualnymi granicami Polski) nie uważała się za potomków imigrantów, jeżeli ich rodzice urodzili się na dawnych terenach Polski. Z badania wynika, że w Polsce mieszka prawie 430 tys. osób urodzonych w Polsce, których ojciec urodził się na dawnych terenach polskich.

Struktura wieku potomków migrantów jest bardziej zróżnicowana; najliczniejsza pięcioletnia grupa wieku to osoby w wieku 50-54 lata, które stanowiły ponad 20% ogółu.

Najwięcej osób (35%) miało wykształcenie zasadnicze zawodowe i średnie zawodowe (24%). Wykształcenie wyższe miało 17% potomków imigrantów. Prawie 54% drugiej generacji imigrantów to osoby pracujące.