Ochrona środowiska w Polsce 2000-2007

Przeczytaj także: Europejczycy dbają o środowisko naturalne

Wstąpienie do UE stawiało liczne zobowiązania dotyczące standardów w ochronie środowiska. Niektóre z tych wymogów Polska wypełniła z nadwyżką, np. w odniesieniu do emisji gazów cieplarnianych, których redukcja do 2012 r. powinna wynosić 6% w stosunku do roku bazowego (1988 r.), a wynosiła w latach 1988 – 2006 ok. 30%. Po 1989 r. najwyższy priorytet w sektorze ochrony środowiska został nadany przywracaniu czystości wód. Mimo, że stan czystości wód w Polsce jest wciąż niezadowalający, odnotowano znaczącą poprawę w tej dziedzinie. W przeciwieństwie do ochrony powietrza oraz ochrony wód przed zanieczyszczeniem, pozytywne zmiany w racjonalizacji gospodarki odpadami w ostatnich 18 latach są wolniejsze. Większe postępy odnotować można w gospodarce odpadami przemysłowymi, mniejsze odpadami komunalnymi.

Poziom nakładów na ochronę środowiska (tj. nakładów na środki trwałe i kosztów bieżących w sektorze publicznym, gospodarczym, usług ochrony środowiska oraz gospodarstw domowych) zwiększył się z 38,3 mld zł w 2000 r. do 39,7 mld zł w 2007 r., natomiast ich udział w PKB zmniejszył się odpowiednio z 4,5% do 3,4%.
Nakłady na środki trwałe służące ochronie środowiska w porównaniu z 2000 r. wzrosły o 13,6% do poziomu 7,5 mld zł w 2007 r. Największy przyrost nastąpił w ochronie wód o 36,4% i ochronie przed odpadami o 28,6%.

Od kilku lat udział środków własnych inwestorów oscyluje wokół 50,0% ogólnych nakładów na środki trwałe służące ochronie środowiska. W 2000 r. stanowiły one 53,4%, zaś w 2007 r.- 47,6%. Niewielki udział środków z budżetu centralnego w tych inwestycjach - 2,2 % w 2000 r., jeszcze zmalał i w 2007 r. stanowił zaledwie 0,9%. Podobną tendencję obserwuje się analizując udział środków z budżetów województw i powiatów. Jedynie udział środków z budżetów gmin (współudział) utrzymuje się na podobnym poziomie. Znacznie wzrósł udział środków z zagranicy z 3,9% w 2000 r. do 14,8% w 2007 r., co jest wynikiem wejścia Polski do Unii Europejskiej.

W 2007 r. oddano do eksploatacji 83 oczyszczalnie ścieków komunalnych i przemysłowych o łącznej przepustowości 0,2 mln m3/dobę (to zaledwie 26% oddanych oczyszczalni w 2000 r. o przepustowości stanowiącej 14%). Obecnie buduje się obiekty o mniejszej przepustowości, bardziej dostosowane do lokalnych potrzeb. Ponadto przekazano do eksploatacji 4,4 tys. km sieci kanalizacyjnej odprowadzającej ścieki oraz 455 km sieci kanalizacyjnej na wody opadowe, co stanowi odpowiednio 93% i 133% poziomu tych inwestycji w 2000 r.

W zakresie ochrony powietrza, oddano do użytku urządzenia do redukcji zanieczyszczeń pyłowych o zdolności 146,9 tys. ton/rok oraz neutralizacji zanieczyszczeń gazowych o zdolności 40,7 tys. ton/rok. Mamy tu do czynienia ze spadkiem efektów odpowiednio o 14% i 77% w porównaniu z rokiem 2000.

W 2007 r. oddano do użytku urządzenia i instalacje do unieszkodliwiania odpadów o łącznej wydajności 14,5 mln ton/rok. W porównaniu z 2000 r. nastąpił prawie 17-krotny wzrost wydajności tych urządzeń. Nadal budowane są głównie składowiska odpadów.

Nakłady na środki trwałe służące gospodarce wodnej w 2007 r. wyniosły 2,2 mld zł (w cenach bieżących) i były o 36% wyższe niż w 2000 r. Podobnie jak w 2000 r. ok. połowę z tej kwoty przeznaczono na ujęcia i doprowadzanie wody. W porównaniu z 2000 r. zwiększył się udział nakładów na budowę i modernizację stacji uzdatniania wody z 12% do 16%. Budowa zbiorników wodnych utrzymuje się na poziomie 13% – 15%. Na regulację i zabudowę rzek i potoków zarówno w 2000, jak i 2007 r. wydano 9% kwoty ogółem. Zmniejszył się natomiast udział nakładów z 15% do 7% na obwałowania przeciwpowodziowe.

W porównaniu z 2000 r. nakłady na środki trwałe służące gospodarce wodnej wzrosły w większości kierunków inwestowania. Jedynie nakłady na obwałowania przeciwpowodziowe i stacje pomp na zawałach i obszarach depresyjnych zmniejszyły się o 12%. Największy wzrost (odpowiednio o 86% i 63%) wystąpił na kierunkach: budowa i modernizacja stacji uzdatniania wody oraz zbiorniki wodne. Najmniejszy wzrost (odpowiednio o 27% i 33%) zaznaczył się na regulacji i zabudowie rzek i potoków oraz ujęcia i doprowadzanie wody. Udział tych nakładów w PKB utrzymuje się na niezmienionym poziomie 0,2%, stały jest również udział w inwestycjach\ogółem i wynosi 1,2%. Natomiast wartość nakładów w złotych w przeliczeniu na 1 mieszkańca wykazuje tendencję wzrostową.