Ochrona środowiska w Polsce 2000-2007

Przeczytaj także: Europejczycy dbają o środowisko naturalne

Po 2000 r. nastąpił dalszy spadek emisji zanieczyszczeń powietrza, chociaż już nie tak znaczny jak w latach 90-tych. Całkowita emisja głównych zanieczyszczeń powietrza w 2006 r. zmniejszyła się w przypadku dwutlenku siarki o 21%, tlenku węgla o 19%, amoniaku o 11% oraz pyłów o 3% w porównaniu do 2000 r. Kilkuprocentowy wzrost całkowitej emisji w omawianych latach nastąpił w przypadku tlenków azotu (6%), dwutlenku węgla (3%) oraz niemetanowych lotnych związków organicznych (1%).

Podobna tendencja zmian w emisjach obserwowana jest w innych krajach UE. Z danych Eurostat-u wynika, że całkowita emisja głównych zanieczyszczeń powietrza wykazuje w UE tendencję spadkową począwszy od 2000 r. W UE-27 ogółem wielkość emisji dwutlenku siarki spadła w 2005 r. w porównaniu z 2000 r. o 21%, tlenku węgla o 18%, tlenków azotu o 10%, a niemetanowych lotnych związków organicznych o ponad 13%.

Dominujący udział w emisji dwutlenku siarki ma energetyka zawodowa (60%), ponadto znaczący udział mają tzw. inne źródła stacjonarne,tj. kotłownie lokalne, paleniska domowe, warsztaty rzemieślnicze, rolnictwo (20%), a także energetyka przemysłowa (15%). Emisja tlenków azotu w 41 % pochodzi ze źródeł mobilnych, z energetyki zawodowej ok. 28%, a przemysłowej 15%. W przypadku emisji pyłów ważą inne źródła stacjonarne, których udział w całkowitej emisji wzrósł z 54% w 2000 r. do 60% w 2006 r., następnie źródła mobilne (15%) oraz technologie przemysłowe (13%). Udział energetyki zawodowej i przemysłowej w ogólnej emisji pyłów spada i wyniósł w 2006 r. odpowiednio 9% i 4%.

Całkowita emisja gazów cieplarnianych przez długi okres czasu utrzymująca tendencję malejącą, od 2002 r. powoli rośnie. Jest to spowodowane w głównej mierze wzrostem emisji dwutlenku węgla do poziomu 330524 Gg w 2006 r. Zwiększenie emisji wynika przede wszystkim z większego zapotrzebowania na energię, w związku z rozwojem gospodarczym kraju. Zjawisko wzrostu emisji, w odniesieniu do dwutlenku węgla, można obserwować w wielu innych krajach UE oraz w UE-27.

Tendencję malejącą ma natomiast całkowita emisja metanu, która w latach 2000-2006 spadła o ok. 5%. Główny udział w całkowitej emisji metanu to emisje lotne z paliw - 34%, w szczególności z kopalń węgla kamiennego i instalacji przeróbki ropy naftowej. Znaczny udział ma również rolnictwo – 33% (przede wszystkim procesy fermentacji jelitowej) oraz odpady – prawie 19% (w tym głównie ze składowisk odpadów). W przypadku metanu także w wielu innych państwach członkowskich UE zaobserwowano w tym okresie tendencję spadkową.

Dominującym źródłem podtlenku azotu jest rolnictwo – przede wszystkim emisje z gleb rolnych (ok. 52%) oraz odchodów zwierzęcych (ok. 21%), mniejszy udział ma emisja związana z procesami przemysłowymi (16%) oraz spalaniem paliw (9%).
Od 2000 r. odnotowano prawie 5-krotny wzrost emisji fluorowęglowodorów HFCs liczonych w ekwiwalencie dwutlenku węgla, a także niewielki wzrost emisji perfluorowęglowodorów PFCs oraz sześciofluorku siarki SF6. Zwiększenie emisji HFCs jest tłumaczone m.in. wzrastającą liczbą urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych, w których HFCs wykorzystywane są jako substytuty freonów.

Na przestrzeni lat 2000-2007 ilość wytworzonych odpadów (z wyłączeniem komunalnych) kształtowała się na podobnym poziomie, od najniższego w 2002 r. (ok. 118 mln ton) do ponad 125 mln ton w 2000 r. Udział podstawowych sposobów postępowania z odpadami, czyli odzysk, unieszkodliwianie i magazynowanie czasowe również nie uległ znaczącym zmianom przez omawiany okres czasu.

W 2007 r. wytworzono ponad 124 mln ton odpadów (z wyłączeniem odpadów komunalnych). Głównym źródłem odpadów jest: górnictwo (w szczególności węgla kamiennego – 30% ilości wytworzonych odpadów ogółem), przetwórstwo przemysłowe - produkcja metali (głównie miedzi – 24%), artykułów spożywczych i napojów (ok. 7%) oraz produkcja wyrobów chemicznych (5%), a także wytwarzanie i dystrybucja energii elektrycznej (prawie 13%). Największy udział w odpadach wytworzonych stanowią odpady powstające przy płukaniu i oczyszczaniu kopalin (ok. 28%), odpady z flotacyjnego wzbogacania rud metali nieżelaznych (ok. 25%) oraz mieszanki popiołowo-żużlowe z mokrego odprowadzania odpadów paleniskowych (ponad 5%).