Gospodarka Polski w 2008 wg Lewiatana

Przeczytaj także: Polska gospodarka: co jest siłą napędową?

W sektorze przedsiębiorstw wynagrodzenia wzrosły w okresie I-IX 2008 r. o 11,3%. Wzrosło również zatrudnienie – o 5,2%. W listopadzie 2008 r. wzrosty te były niższe, jednak fundusz wynagrodzeń wzrósł o 10,7%.

Jak zauważa PKPP Lewiatan wzrosły kredyty przedsiębiorstw – na koniec września 2008 r. wynosiły one 213,7 mld zł i ich wartość była o 20,1% wyższa niż w 2007 r. (wzrost o 36 mld zł). Natomiast depozyty przedsiębiorstw zmniejszyły się – o 1,2% (142,3 mld zł, mniej o 1,4 mld zł). Przy spadku dynamiki inwestycji mogło to oznaczać, że przedsiębiorstwa w większym stopniu sięgają po kredyty krótkoterminowe, na działalność operacyjną. Depozyty co prawda zmniejszyły się w stosunku do grudnia 2007 r., jednak ich wartość wzrosła w stosunku do czerwca 2008 r. (z 138,2 mld zł do 141,8 mld zł). Potwierdza to osłabienie działalności inwestycyjnej firm w III kwartale 2008 r. W okresie październik-listopad 2008 r., a więc w okresie, gdy wyraźnie była już mowa o ograniczaniu przez banki akcji kredytowej dla sektora niefinansowego, kredyty przedsiębiorstw wzrosły o kolejne 11,5 mld zł (w stosunku do września 2008 r.), a depozyty – o 1,2 mld zł, a więc znacznie więcej niż w okresie 3 kwartałów 2008 r. Oznacza to, że banki nie ograniczyły dostępu firm do kapitału, a dobre wyniki finansowe przedsiębiorstw i niski poziom inwestycji (a także zapewne atrakcyjne warunki oprocentowania depozytów zaoferowane w tym czasie przez banki) pozwoliły im na zwiększenie wartości depozytów.

PKPP Lewiatan podaje, że deficyt budżetowy wyniósł na koniec września 2008 r. 4,2 mld zł, czyli 15,5% deficytu planowanego (27,09 mld zł) na 2008 r. W listopadzie 2008 r. deficyt budżetowy wynosił już 14,8 mld zł, ale ciągle było to tylko 54,7% deficytu planowanego.

Przedsiębiorstwa w 2008 r.

Zdaniem PKPP Lewiatan przedsiębiorstwa znajdowały się w dobrej kondycji finansowej. Dane za 3 kwartały 2008 r. pokazały jednak osłabienie rentowności, a przede wszystkim wzrost liczby przedsiębiorstw, które osiągnęły ujemne wyniki finansowe netto.

Wynik finansowy netto

Eksperci poinformowali, że przedsiębiorstwa średnie i duże (czyli zatrudniające od 50 pracowników) zarobiły w ciągu 9 miesięcy 2008 r. 63,7 mld zł, prawie o 1 mld zł mniej niż w tym samym okresie 2007 r. Spadła dość znacząco rentowność sprzedaży netto (z 5,2% do 4,5%). Było to nieuniknione ze względu na silną presję płacową. Bardzo niepokoił wzrost odsetka przedsiębiorstw przynoszących straty netto – z 22,2% na koniec września 2007 r. do 26,5 na koniec września 2008 r. Jeżeli tendencja ta będzie się nasilała, efektem będzie spadek zatrudnienia, a także wzrost liczby bankructw. Czwarty kwartał te niepokojące tendencje nasilił.

Płynność

Jak zauważa PKPP Lewiatan, płynność gotówkowa przedsiębiorstw była ciągle bardzo wysoka – na koniec września 2008 r. wynosiła 33,1% (przedsiębiorstwa były w stanie natychmiast spłacić 33,1% swoich krótkoterminowych zobowiązań). Banki oceniając zdolność kredytową przedsiębiorstw przyjmowały 20% za odpowiedni poziom płynności gotówkowej. Oznacza to, że przedsiębiorstwa średnie i duże były potencjalnie atrakcyjnym partnerem dla instytucji kredytowych.

Natomiast badania PKPP Lewiatan „Monitoring kondycji sektora MSP 2008” wskazują, że 72,6% mikroprzedsiębiorstw (66,7% w 2007 r.), 52% przedsiębiorstw małych (46,6% w 2007 r.) oraz 33,1% przedsiębiorstw średnich (28,9% w 2007 r.) w całości finansowało swoją działalność w oparciu o środki własne. Ponad 73% MSP finansowało w 2007 r. inwestycje ze środków własnych (w 2006 r. – 66,4%). Kredyt bankowy sfinansował 17,4% inwestycji (w 2006 r. – 21,6%). MSP były zatem w relatywnie niewielkim stopniu klientami instytucji finansowych. Ta zachowawcza strategia finansowania działalności przez MSP jest dzisiaj atutem, bowiem ich aktywność nie zależy od dostępu do kapitału, który będzie w 2009 r. trudniejszy niż w 2008 r.